Η ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα «Κανίβαλος» που έπληξε τη Γη αυτή την εβδομάδα, προκαλώντας παρεμβολές σε GPS και τηλεπικοινωνίες, άνοιξε ξανά ένα ερώτημα που απασχολεί επιστήμονες και ερευνητές: υπάρχει σχέση ανάμεσα στις ηλιακές καταιγίδες και τους σεισμούς; Η συζήτηση αναθερμάνθηκε ακόμη περισσότερο μετά τον σεισμό των 5,2 Ρίχτερ ανοιχτά της Κύπρου και την ανάρτηση  ορισμένων επιστημόνων, όπως ο ανεξάρτητος ερευνητή Richard Cordado, ο οποίος συνέδεσε χρονικά τον σεισμό με τη θέση του Ήλιου τη συγκεκριμένη στιγμή.

 


Η επίσημη επιστημονική θέση 

Η κυρίαρχη επιστημονική θέση παραμένει σαφής. Η USGS, η κορυφαία υπηρεσία για τη μελέτη της σεισμικότητας στις ΗΠΑ, υπογραμμίζει ότι δεν έχει αποδειχθεί ποτέ αιτιώδης σύνδεση ανάμεσα στον «καιρό του διαστήματος» και τη γήινη τεκτονική δραστηριότητα. Οι σεισμοί, τονίζουν οι γεωεπιστήμονες, προκαλούνται από την κίνηση και τις συγκρούσεις των τεκτονικών πλακών, δηλαδή από διαδικασίες που εξελίσσονται βαθιά μέσα στον φλοιό της Γης, σε περιβάλλον που δεν επηρεάζεται από φαινόμενα της ανώτερης ατμόσφαιρας ή της ιονόσφαιρας.

Ηλιακές καταιγίδες και εκτοξεύσεις κοροναϊκής μάζας επηρεάζουν κυρίως ηλεκτρικά δίκτυα, δορυφόρους και ραδιοεπικοινωνίες. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει πειστικό μοντέλο που να δείχνει πώς αυτές οι διεργασίες θα μπορούσαν να μεταβάλουν τις πιέσεις σε βαθιά ρήγματα σε σημείο πρόκλησης σεισμών.

Οι νέες μελέτες: Συσχετίσεις, όχι απόδειξη

Παρά την επίσημη γραμμή, η επιστημονική συζήτηση συνεχίζεται. Τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται έρευνες που εντοπίζουν στατιστικές συσχετίσεις ανάμεσα σε ισχυρή ηλιακή δραστηριότητα και αυξημένη πιθανότητα σεισμών. Ανάμεσά τους, μια μελέτη του 2025 που εξετάζει πώς η ηλιακή θερμότητα μπορεί να επηρεάσει την ατμόσφαιρα και, έμμεσα, την πίεση σε πολύ ρηχά πετρώματα της κρούστας. Η επίδραση θεωρείται μικρή και λειτουργεί μόνο ως πιθανός «πυροδοτικός παράγοντας» σε ζώνες όπου τα ρήγματα είναι ήδη φορτισμένα.

Άλλη έρευνα του 2020 κατέγραψε συσχέτιση ανάμεσα σε αλλαγές στην πυκνότητα των ηλιακών πρωτονίων και σε μεγάλους σεισμούς μέσα σε 24 ώρες, χωρίς ωστόσο να καταλήγει σε μηχανισμό που να εξηγεί το φαινόμενο. Μια ακόμη μελέτη του 2025, η οποία εξετάζει δεδομένα ενός αιώνα, εντόπισε αυξημένη πιθανότητα σεισμών 27–28 ημέρες μετά έντονη γεωμαγνητική δραστηριότητα, χρονική περίοδο που συνδέεται με τους κύκλους περιστροφής του Ήλιου και εν μέρει της Σελήνης.

Καμία από αυτές τις μελέτες δεν αποδεικνύει ότι οι ηλιακές καταιγίδες προκαλούν σεισμούς. Δείχνουν μόνο ότι η σχέση Ήλιου–Γης πιθανόν να είναι πιο περίπλοκη απ’ όσο πιστεύαμε και ότι ορισμένοι παράγοντες ίσως λειτουργούν ως δευτερεύοντες επιταχυντές ήδη υπαρκτών γεωλογικών τάσεων.

Διαβάστε επίσης: Το μπαράζ σεισμών και μετασεισμών που ταρακούνησε σήμερα την Κύπρο

 
Η ανάρτηση Cordado και ο σεισμός στην Κύπρο

Ο Richard Cordado επικεντρώθηκε στη χρονική σύμπτωση ανάμεσα στον σεισμό των 5,2 Ρίχτερ και στο γεγονός ότι το υποηλιακό σημείο, η θέση της Γης όπου ο Ήλιος βρίσκεται κάθετα από πάνω, βρισκόταν σχεδόν στο ίδιο γεωγραφικό μήκος με την Κύπρο. Θεωρεί ότι αυτό ίσως δείχνει κάποια μορφή ευθυγράμμισης που δεν είναι τυχαία, θέση που φυσικά δεν συμμερίζεται η επίσημη επιστημονική κοινότητα.

Παρόμοιες θεωρίες συχνά δεν στηρίζονται σε γεωλογικούς μηχανισμούς αλλά σε χρονικές συμπτώσεις, ωστόσο αποτελούν μέρος μιας παγκόσμιας συζήτησης που φουντώνει κάθε φορά που μεγάλα ηλιακά φαινόμενα συμβαίνουν ταυτόχρονα με σεισμούς.

Ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά όχι απόδειξη

Το μόνο βέβαιο είναι πως οι σεισμοί παραμένουν απρόβλεπτοι και εξαρτώνται κυρίως από την τεκτονική κατάσταση του υπεδάφους. Οι ηλιακές καταιγίδες, όσο εντυπωσιακές και αν είναι, δεν έχουν αποδειχθεί ως άμεσος μηχανισμός πρόκλησης σεισμών. Η έρευνα συνεχίζεται, με τους επιστήμονες να παρακολουθούν προσεκτικά πιθανές συσχετίσεις που ίσως, στο μέλλον, βοηθήσουν στην κατανόηση λεπτών αλληλεπιδράσεων στη συμπεριφορά της Γης.

Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα, σύμφωνα με τις πιο αξιόπιστες πηγές όπως USGS και NASA, είναι ότι δεν υπάρχει αιτιώδης σύνδεση — μόνο ενδείξεις που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.

Διαβάστε επίσης: Ο άνθρωπος πίσω από την Κλίμακα Ρίχτερ (BINTEO)