Κατατέθηκε την Πέμπτη στη Βουλή των Αντιπροσώπων το νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, που προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη σύσταση Ελεγκτικού Συμβουλίου, ενώ εισαγάγει και την οικονομική ανεξαρτησία του θεσμού.

Σημειώνεται ότι στη γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα τονίζεται ότι «ο ρόλος του Ελεγκτικού Συμβουλίου θα είναι συμβουλευτικός, χωρίς οποιαδήποτε αποφασιστική αρμοδιότητα», ενώ στην αιτιολογική του έκθεση σημειώνει ότι από τη μεταρρύθμιση δεν επηρεάζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξαρτησία του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή.

Τα νομοσχέδια εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 2 Ιουλίου και έτυχαν συζήτησης με τον Γενικό Ελεγκτή, τον Βοηθό Γενικό Ελεγκτή και τον Σύνδεσμο Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου.

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποσκοπούν «στην οικονομική ανεξαρτησία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, στην περαιτέρω ενίσχυση της ανεξαρτησίας, αποτελεσματικότητας και συλλογικότητας κατά την υλοποίηση του έργου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, καθώς και στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του θεσμικού αυτού αξιώματος, με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός σύγχρονου κράτους δικαίου», χωρίς να επηρεάζεται η αυτονομία του Γενικού Ελεγκτή (ΓΕ) και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή (ΒΓΕ).

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις σημειώνεται ότι εμπίπτουν στο πλαίσιο εφαρμογής μιας ευρύτερης εκσυγχρονιστικής ατζέντας της Κυβέρνησης, η οποία στοχεύει στην εμπέδωση των αρχών της «χρηστής διακυβέρνησης» εντός των δομών και δράσεων της Πολιτείας, στην ανανέωση και περαιτέρω βελτιστοποίηση του τρόπου λειτουργίας σημαντικών θεσμών του κράτους στη βάση των σύγχρονων αναγκών και καλών πρακτικών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, στην ενίσχυση του κράτους δικαίου, της διαφάνειας και λογοδοσίας και κατ' επέκταση στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς.

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις περιλαμβάνονταν στο πλαίσιο του Ετήσιου Προγραμματισμού Διακυβέρνησης, σύμφωνα με τον οποίο κρίνεται απαραίτητο να προωθηθεί η υλοποίηση μιας σειράς σημαντικών θεσμικών μεταρρυθμίσεων με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του κράτους.

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, οι εισηγήσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας βασίζονται σε μελέτη του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, στο πλαίσιο της οποίας λήφθηκαν υπόψη και τα ισχύοντα σε άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. Από τη συγκριτική επισκόπηση παρατηρείται ότι η πλειοψηφία από τα 16 κράτη μέλη που εξετάστηκαν, ακολουθεί το μοντέλο του πολυπρόσωπου ελεγκτικού οργάνου, ενώ μόνο σε τέσσερα κράτη, πέραν της Κύπρου, τα ελεγκτικά όργανα δεν έχουν καθορισμένη θητεία, είτε το όργανο είναι μονοπρόσωπο είτε συλλογικό.

Οικονομική αυτονομία, 8ετής θητεία, συμβουλευτικό Ελεγκτικό Συμβούλιο

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας περιλαμβάνουν πρόνοια για την οικονομική αυτονομία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, με την κατάρτιση του προϋπολογισμού της χωρίς την εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας.

Επιπλέον, προνοείται ότι ο διορισμός του ΓΕ και του ΒΓΕ παραμένει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και καθορίζεται οκταετής θητεία για τα δύο αξιώματα, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού τους, εκτός και εάν συμπληρώσουν την ηλικία των 68 ετών, πριν τη λήξη της οκταετούς θητείας, οπότε και αφυπηρετούν όταν συμπληρωθεί το 68ο έτος της ηλικίας τους. Ο τρόπος παύσης των δύο αξιωματούχων είναι αντίστοιχος με των Δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Ακόμα, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις καθιδρύεται Ελεγκτικό Συμβουλίου, το οποίο αποτελείται από τρία μέλη. Ο διορισμός τους γίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, κατόπιν εισήγησης του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, το οποίο αφού λάβει υπόψη τις απόψεις του Γενικού Ελεγκτή, υποβάλλει συμβουλευτικά προς το Υπουργικό Συμβούλιο κατάλογο με πέντε υποψήφια κατάλληλα για διορισμό πρόσωπα, συνοδευόμενο με έκθεση αξιολόγησης για τον καθένα, στην οποία καταγράφεται η αιτιολογημένη άποψη του.

Διαβάστε επίσης: Στη Βουλή το νομοσχέδιο για διαχωρισμό του διττού ρόλου Γ. Εισαγγελέα

Η θητεία των μελών είναι πενταετής, χωρίς δικαίωμα επαναδιορισμού. Τα μέλη ασκούν τα καθήκοντα τους επί πλήρους βάσεως και απασχόλησης και δεν αναλαμβάνουν οποιαδήποτε άλλη εργασία, επάγγελμα ή απασχόληση, είτε με, είτε χωρίς αμοιβή.

Στα προτεινόμενα νομοσχέδια καθορίζονται, μεταξύ άλλων, και τα προσόντα του Γενικού και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή. Σύμφωνα με αυτά, πρέπει να είναι πολίτες της δημοκρατίας, ικανά και κατάλληλα πρόσωπα, ανωτάτου ηθικού επιπέδου και αναγνωρισμένης επιστημονικής κατάρτισης ή πείρας στον οικονομικό, στον λογιστικό, στον ελεγκτικό ή άλλο αντίστοιχο τομέα.

Επίσης, καθορίζονται τα προσόντα των Μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου, που πρέπει να είναι πολίτες της Δημοκρατίας, δύο εκ των οποίων αναγνωρισμένης επιστημονικής κατάρτισης ή/ και εμπειρίας στον οικονομικό ή/ και λογιστικό ή/ και ελεγκτικό ή/ και άλλο αντίστοιχο τομέα και ένα εκ των οποίων δικηγόρος που έχει τα προσόντα για διορισμό στη θέση Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Σημειώνεται ότι όλα τα μέλη δεν πρέπει να στερούνται της ικανότητας προς διορισμό λόγω ασυμβίβαστου. Το Υπουργικό Συμβούλιο ορίζει εκ των μελών τον Πρόεδρο και τον αναπληρωτή Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συμβουλίου.

Στα νομοσχέδια καταγράφονται, επίσης, οι αρμοδιότητες του Γενικού Ελεγκτή και τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των μελών του Ελεγκτικού Συμβουλίου, καθώς και η λειτουργία του. Σημειώνεται ότι το Ελεγκτικό Συμβούλιο μπορεί να καλεί σε συνεδρία του τον Γενικό Ελεγκτή, ο οποίος θα δύναται να παρίσταται και ταυτόχρονα το Συμβούλιο υποχρεούται να λαμβάνει τη θέση του Γενικού Ελεγκτή, τον οποίο μπορεί να καλέσει για τον σκοπό αυτό σε συνεδρία του πριν τη διατύπωση γνώμης επί ενδιάμεσης ή ετήσιας έκθεσης. Σε κάθε περίπτωση, ο Γενικός Ελεγκτής θα παρίσταται χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Ταυτόχρονα, περιλαμβάνονται πρόνοιες στο νομοσχέδιο, ώστε να παρέχεται προσχέδιο της ετήσιας έκθεσης και των ενδιάμεσων εκθέσεων του Γενικού Ελεγκτή στο Ελεγκτικό Συμβούλιο, το οποίο θα δύναται να διατυπώνει γνώμη επί τούτων και η γνώμη του να καθίσταται παράρτημα αυτών.

Η έναρξη ισχύος των νομοθετικών ρυθμίσεων ορίζεται άμεσα με τη δημοσίευση τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ενώ εισάγεται πρόνοια σύμφωνα με την οποία πρόσωπο που κατέχει κατά την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του νόμου το αξίωμα του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, εξακολουθεί να το κατέχει υπό τους ίδιους όρους διορισμού του.

Αιτιολογική έκθεση Γενικού Εισαγγελέα

Στην αιτιολογική έκθεση του Γενικού Εισαγγελέα στο νομοσχέδιο που αφορά την καθίδρυση του Ελεγκτικού Συμβουλίου, αναφέρεται ότι σκοπός είναι ο εκσυγχρονισμός, καθώς και η ενίσχυση του έργου της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας μέσω, μεταξύ άλλων, της καθίδρυσης του Ελεγκτικού Συμβουλίου, «το οποίο θα συμβουλεύει τον Γενικό Ελεγκτή κατά την εκτέλεση των συνταγματικών του αρμοδιοτήτων».

Όπως υπογραμμίζει ο Γενικός Εισαγγελέας, «το Ελεγκτικό Συμβούλιο επιφορτίζεται με συγκεκριμένες αρμοδιότητες δίχως επηρεασμό της συνταγματικά κατοχυρωμένης ανεξαρτησίας του Γενικού Ελεγκτή και του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή».

Εξάλλου, στη γνωμάτευσή του που συνόδευε τη μεταρρύθμιση που αφορά τη Νομική Υπηρεσία, ο Γενικός Εισαγγελέας σημείωσε ότι σε συνάντηση του ιδίου με το Υπουργείο Δικαιοσύνης ξεκαθαρίστηκε ότι «ο ρόλος του Ελεγκτικού Συμβουλίου θα είναι τέτοιας φύσεως που δεν θα επηρεάζει τις εκ του Συντάγματος εξουσίες του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας», ενώ με επιστολή του το Υπουργείο επιβεβαίωσε ότι «ο ρόλος του Ελεγκτικού Συμβουλίου θα είναι συμβουλευτικός, χωρίς οποιαδήποτε αποφασιστική αρμοδιότητα».

Επομένως, ο Γενικός Εισαγγελέας καταλήγει ότι «το νέο νομοσχέδιο, όπως τελικώς έχει διαμορφωθεί, θεωρώ ότι δεν επηρεάζει τα συνταγματικά άρθρα που αφορούν τις εξουσίες του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας».

Πηγή: ΚΥΠΕ