Τελικά, καταστράφηκε ή όχι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν; Το ζήτημα αυτό απασχολεί τη διεθνή κοινότητα εδώ και δεκαετίες, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα κράτη να επιβάλλουν κυρώσεις και να συμμετέχουν σε διπλωματικές προσπάθειες για τον περιορισμό της ανάπτυξης του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Οι πρόσφατες εντάσεις οδήγησαν σε κλιμάκωση της κατάστασης, με τις ΗΠΑ να προχωρούν σε στρατιωτικά πλήγματα κατά βασικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.

Τα πλήγματα αυτά, που πραγματοποιήθηκαν γύρω στις 22 Ιουνίου 2025, στόχευσαν τρεις κύριες τοποθεσίες: το Φορντόου, τη Νατάνζ και την Ισφαχάν. Η επιχείρηση, με την κωδική ονομασία «Midnight Hammer», περιλάμβανε τη χρήση βομβαρδιστικών B-2 και πυραύλων Tomahawk, υποδηλώνοντας τη σοβαρότητα και την έκταση της στρατιωτικής εμπλοκής.

Από την πρώτη κιόλας ημέρα, ωστόσο, ξεκίνησε μια έντονη αντιπαράθεση σχετικά με την αποτελεσματικότητα των επιθέσεων. Η κυβέρνηση Τραμπ υποστηρίζει ότι οι εγκαταστάσεις καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ μέσα ενημέρωσης όπως το CNN, οι New York Times και ο Guardian προβάλλουν διαφορετική εικόνα, επικαλούμενα αναφορές υπηρεσιών πληροφοριών που κάνουν λόγο για περιορισμένη ζημιά και προσωρινή μόνο καθυστέρηση του προγράμματος.

Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν τις αμφισβητήσεις αυτές σε πολιτικά κίνητρα της αντιπολίτευσης προς τον Τραμπ. Άλλοι, πάλι, υποστηρίζουν ότι συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης εκφράζουν τα συμφέροντα του λεγόμενου «λόμπι του πολέμου», που επιδιώκει τη συνέχιση των εχθροπραξιών στην περιοχή.

Διαβάστε επίσης: LIVE: Τηρείται η εύθραυστη εκεχειρία ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν

Λεπτομέρειες των πληγμάτων

Τα πλήγματα εκτελέστηκαν με ακρίβεια, στοχεύοντας υπόγεια συγκροτήματα γνωστά για τον ρόλο τους στον εμπλουτισμό ουρανίου. Το Φορντόου, θαμμένο 45-90 μέτρα κάτω από τα βουνά Ζάγρος, αποτελείται από ασβεστόλιθο και άλλα ανθεκτικά υλικά. 

Οι αναφορές δείχνουν Βομβαρδιστικά B-2 που έριξαν 12 βόμβες GBU-57 στο Φορντόου και 2 στο Νατάνζ. Παράλληλα ένα υποβρύχιο του αμερικανικού ναυτικού εκτόξευσε περίπου 30 πυραύλους Tomahawk στο Ισφαχάν.
Δορυφορικές εικόνες, όπως αυτές που παρείχε η MAXAR Technologies, έδειξαν ζημιές σε επιφανειακές κατασκευές στο Φορντόου, αλλά οι υπόγειες εγκαταστάσεις παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό άθικτες , σύμφωνα με το CNN


Αντίκτυπος στο Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν

Οι αρχικές εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, όπως αναφέρθηκαν από την Υπηρεσία Πληροφοριών Άμυνας (DIA) και το Πεντάγωνο, αφήνουν να εννοηθεί πως πλήγματα δεν κατέστρεψαν τα βασικά στοιχεία του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν.

Τα βασικά ευρήματα:

  -Το πρόγραμμα καθυστέρησε για λιγότερο από έξι μήνες, με τις φυγόκεντρες; μηχανές να μπορούν να επανεκκινήσουν εντός μηνών.

  -Οι είσοδοι σε δύο εγκαταστάσεις σφραγίστηκαν, αλλά σύμφωνα με τον Guardian τα υπόγεια κτίρια δεν κατέρρευσαν, ιδιαίτερα στο Φορντόου, όπου μια προηγούμενη ενημέρωση του Ιανουαρίου από την Υπηρεσία Μείωσης Απειλών Άμυνας ανέφερε ότι μόνο ένα τακτικό πυρηνικό όπλο θα μπορούσε να εξασφαλίσει την καταστροφή.

Ένας σημαντικός παράγοντας ήταν η προληπτική μετακίνηση του εμπλουτισμένου ουρανίου. Δημοσιεύματα των New York Times υποδεικνύουν ότι μεγάλο μέρος του αποθέματος υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν μεταφέρθηκε πριν από τα πλήγματα, πιθανώς σε μυστικές τοποθεσίες, περιορίζοντας την καταστροφή του πυρηνικού υλικού. Αυτή η μετακίνηση υποδηλώνει ότι το Ιράν προέβλεψε την επίθεση, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. 

Διαβάστε επίσης: CNN: Το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα δεν καταστράφηκε

Υπάρχουν μάλιστα σχετικές δορυφορικές φωτογραφίες να δείχνουν φορτηγά σε κομβόι να αποχωρούν από την περιοχή πριν από το χτύπημα με τις φήμες να φουντώνουν ότι απομάκρυναν το εμπλουτισμένο ουράνιο.



Διαμάχη και επίσημες Δηλώσεις

Η δήλωση του προέδρου Τραμπ ότι οι τοποθεσίες «εξαλείφθηκαν» αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό. Οι αρχικές εκτιμήσεις ζημιών, όπως διέρρευσαν σε διάφορα μέσα, αντικρούουν αυτόν τον ισχυρισμό.

Για παράδειγμα το αντιπολιτευόμενο CNN  ανέφερε ότι τα πλήγματα «δεν κατέστρεψαν τα βασικά στοιχεία», ευθυγραμμιζόμενο με τα ευρήματα της DIA.

Ο βρετανικός Guardian σημείωσε διαμάχες στον Λευκό Οίκο, με κάποιους να βλέπουν τη διαρροή ως προσπάθεια υποβάθμισης του Τραμπ και δυσφήμισης των πιλότων, σύμφωνα με την Karoline Leavitt.

Πάντως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επιτέθηκε χθες Τρίτη στο CNN, κατηγορώντας το για διασπορά ψευδών πληροφοριών, έπειτα από ρεπορτάζ του δικτύου σχετικά με μια προκαταρκτική εκτίμηση των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.

«FAKE NEWS ΤΟ CNN, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ NEW YORK TIMES, ΕΝΩΘΗΚΑΝ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΥΠΟΤΙΜΗΣΟΥΝ ΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΠΛΗΓΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. ΟΙ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΡΑΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ ΠΛΗΡΩΣ! Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΥΟ, TIMES ΚΑΙ CNN!» έγραψε στην πλατφόρμα του, Truth Social.

Νωρίτερα, ο Τραμπ αναδημοσίευσε δηλώσεις του ειδικού απεσταλμένου του για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, στο Fox News.

«Ρίξαμε 12 διατρητικές βόμβες σε καταφύγια στο Φορντό. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι διαπέρασαν τον θόλο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έφτασαν σε βάθος στο οποίο φτάνουν αυτές οι βόμβες, και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καταστράφηκε ολοσχερώς. Επομένως, τα ρεπορτάζ που λένε ότι δεν πετύχαμε τον στόχο μας είναι εντελώς γελοία!» είπε ο Γουίτκοφ, αναφερόμενος στην πυρηνική εγκατάσταση Φορντό του Ιράν.

Ο Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζ. Ντ. Βανς, παραδέχθηκε την Κυριακή ότι η Ουάσινγκτον δεν γνωρίζει πού βρίσκεται το απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου υψηλής καθαρότητας του Ιράν, δηλώνοντας: «Θα εργαστούμε τις επόμενες εβδομάδες για να διασφαλίσουμε ότι θα κάνουμε κάτι με αυτό το καύσιμο».

Ο Ραφαέλ Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), δήλωσε τη Δευτέρα ότι η Υπηρεσία δεν μπορεί πλέον να λογοδοτήσει για το ιρανικό απόθεμα των 400 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου σε καθαρότητα 60%.




Οι προηγούμενες επίσημες δηλώσεις 

 Ο Υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Pete Hegseth επανέλαβε τον ισχυρισμό για «εξάλειψη», ενώ ο Στρατηγός Dan Caine αναγνώρισε «σοβαρές ζημιές και καταστροφή», εν αναμονή της τελικής εκτίμησης. Αυτή η απόκλιση υπογραμμίζει μια πολιτική και στρατιωτική διαίρεση στην ερμηνεία της επιτυχίας των πληγμάτων.

Στρατηγικές επιπτώσεις 

Η ανθεκτικότητα τοποθεσιών όπως το Φορντόου, λόγω της βαθιάς ταφής και της γεωλογικής τους σύνθεσης, υπογραμμίζει τις προκλήσεις της στόχευσης οχυρωμένων πυρηνικών εγκαταστάσεων. Μια ενημέρωση του Ιανουαρίου ανέδειξε ότι η GBU-57, αν και ισχυρή, ήταν ανεπαρκής έναντι του Φορντόου, υποδηλώνοντας ότι μελλοντικές επιχειρήσεις μπορεί να απαιτήσουν πιο ακραία μέτρα, όπως τακτικά πυρηνικά όπλα, τα οποία φέρουν σημαντικές διεθνείς επιπτώσεις.

Εάν το Ιράν επιταχύνει την ανάπτυξη πυρηνικής βόμβας, οι εκτιμήσεις πριν από τα πλήγματα πρότειναν χρονοδιάγραμμα περίπου τριών μηνών, αλλά οποιαδήποτε τέτοια συσκευή πιθανότατα θα ήταν μικρή και πρωτόγονη, σύμφωνα με τους New York Times. 

Διαβάστε επίσης: Πυρηνικές εγκαταστάσεις και εμπλουτισμένο ουράνιο: Ποια είναι η διαφορά;