Οι αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, που χαρακτηρίστηκαν από τον Ντόναλντ Τραμπ ως «εντυπωσιακή στρατιωτική επιτυχία», προκάλεσαν σοβαρές καταστροφές σε κρίσιμες τοποθεσίες όπως το Νατάνζ, το Ισφαχάν και κυρίως το Φορντόου, μια υπόγεια εγκατάσταση βαριά προστατευμένη με βραχώδη κάλυψη. 

Παρά τη σοβαρότητα των πληγμάτων, δεν είναι σαφές αν το Ιράν έχει χάσει την ικανότητά του να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο. Οι εγκαταστάσεις που επλήγησαν αφορούν κυρίως τον εμπλουτισμό ουρανίου – το πρώτο βήμα για την κατασκευή πυρηνικού όπλου. Όμως, σύμφωνα με επιθεωρητές του ΟΗΕ, το Ιράν διαθέτει ήδη πάνω από 400 κιλά ουρανίου εμπλουτισμένου στο 60%, δηλαδή έχει καλύψει περίπου το 90% της απόστασης προς το όριο των 90% που απαιτείται για πυρηνικά όπλα.

Το υπόλοιπο της διαδικασίας – η κατασκευή του ίδιου του όπλου – είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μικρές, κινητές εγκαταστάσεις. Παρότι οι επιδρομές μπορεί να καθυστέρησαν προσωρινά την πρόοδο του ιρανικού προγράμματος,  υπάρχουν αναλυτές που εκτιμούν ότι πιθανό να ενισχύσουν την αποφασιστικότητα της Τεχεράνης να το προχωρήσει πιο γρήγορα και μυστικά.

Οι διαφορά πυρηνικών εγκαταστάσεων και εμπλουτισμένου ουρανίου 

Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις και το εμπλουτισμένο ουράνιο αποτελούν δύο βασικά αλλά διακριτά στοιχεία του πυρηνικού προγράμματος μιας χώρας. Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι οι υποδομές και οι τεχνικές μονάδες στις οποίες πραγματοποιούνται δραστηριότητες σχετικές με την παραγωγή, τον εμπλουτισμό, την αποθήκευση ή την αξιοποίηση πυρηνικού υλικού. Σε αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες, τα εργοστάσια εμπλουτισμού ουρανίου, οι αποθήκες ραδιενεργών αποβλήτων και τα εργαστήρια που εξυπηρετούν στρατιωτικούς ή ειρηνικούς σκοπούς.

Από την άλλη πλευρά, το εμπλουτισμένο ουράνιο είναι το ίδιο το υλικό που χρησιμοποιείται σε πολλές από αυτές τις εγκαταστάσεις. Πρόκειται για ουράνιο του οποίου η φυσική σύσταση έχει τροποποιηθεί, ώστε να αυξηθεί το ποσοστό του ισοτόπου ουράνιο-235, το οποίο είναι απαραίτητο για να υποστηρίξει μια αλυσιδωτή πυρηνική αντίδραση. Ανάλογα με το επίπεδο εμπλουτισμού, το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για την παραγωγή ενέργειας σε πυρηνικούς αντιδραστήρες (χαμηλού εμπλουτισμού), είτε για στρατιωτική χρήση, όπως σε πυρηνικά όπλα (υψηλού εμπλουτισμού).

Η διάκριση μεταξύ των δύο εννοιών είναι κρίσιμη τόσο για την κατανόηση της τεχνολογίας όσο και για τις διεθνείς διαπραγματεύσεις και επιθεωρήσεις. Ενώ οι πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι οι χώροι όπου πραγματοποιούνται οι διαδικασίες, το εμπλουτισμένο ουράνιο αποτελεί το "καύσιμο" ή και το εν δυνάμει οπλικό υλικό, ανάλογα με τον βαθμό επεξεργασίας του.

Διαβάστε επίσης: «Αλλαγή καθεστώτος» στο Ιράν - Το επόμενο βήμα μετά την καταστροφή πυρηνικών;