Οι Καταλανοί επαναφέρουν το αίτημα για να γίνει άγιος ο «αρχιτέκτονας του Θεού»
Ισπανοί δικηγόροι του Διαβόλου μιλάνε για μεγάλα κέρδη από τον θρησκευτικό τουρισμό στην πόλη

Το αριστούργημά του, μάρτυρας καλλιτεχνικής ιδιοφυΐας και χριστιανικής πίστης, είναι έργο εν προόδω. Παιχνίδι με το άπειρο και το ακατάληπτο του Θεού. Ο ίδιος πέθανε το 1926 και η εκστρατεία για την οσιοποίησή του είναι μόνο στην αρχή. Θα γίνει άγιος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ο μεγάλος Καταλανός αρχιτέκτονας Αντόνι Γκαουντί; Αιώνια σφραγίδα του, η Σαγράδα Φαμίλια (Εξαγνιστικός Ναός της Ιεράς Οικογενείας) ή «καθεδρικός των φτωχών».

Είναι το έμβλημα της Βαρκελώνης και μία από τις ελάχιστες ημιτελείς διάσημες εκκλησίες στον κόσμο. Καταλανοί εθνικιστές βλέπουν την αγιοποίηση ως ευκαιρία για διεθνή δημοσιότητα. Ισπανοί δικηγόροι του Διαβόλου μιλάνε για μεγάλα κέρδη από τον θρησκευτικό τουρισμό στην πόλη. Ό,τι κι αν πει το Βατικανό, ο Γκαουντί έχει κερδίσει τη θέση του στο Πάνθεον των Μεγάλων Αρχιτεκτόνων όλων των εποχών. Ανέλαβε την εκκλησία το 1883 και δούλεψε απόλυτα αφοσιωμένος συνεχώς εκεί επί 43 χρόνια ώς τον θάνατό του από τροχαίο.

«Αυτός ο πελάτης δεν βιάζεται...»
Πολλοί ελπίζουν ότι όταν αποπερατωθεί τελικά ο ναός, σε περίπου 20 χρόνια, ο Γκαουντί θα είναι καθ' οδόν προς την αγιοσύνη. «Αυτός ο πελάτης δεν βιάζεται...», έλεγε ο «αρχιτέκτονας του Θεού». Κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες σταματάνε μπροστά από τις επιβλητικές σπείρες και τα τόξα της Σαγράδα Φαμίλια, στο κέντρο της Βαρκελώνης. Μόλις μπεις μέσα βλέπεις αμέσως το μαγευτικό όραμα του αρχιτέκτονα. Στο κεντρικό κλίτος χλωμοί κίονες μοιάζουν με δέντρα που σαν να απλώνουν τα κλαδιά τους ώς τους ουρανούς, όπου ανοίγονται για να σχηματίσουν ένα περίπλοκο σύμπλεγμα στον πέτρινο θόλο. Βιτρό ρίχνουν διάστικτο, άλλοτε λαμπερό, άλλοτε φευγαλέο, απόκοσμο φως. Η εμπειρία αγγίζει πολλούς βαθιά, μερικές φορές απροσδόκητα μεταφυσικά. Δημιουργεί μια κατάσταση κοντά στη μυστικιστική έκσταση, στο θαυματουργό.

Λένε ότι όποιος προσκυνήσει στη Σαγράδα Φαμίλια πιστεύοντας πραγματικά και βαθιά στον Θεό ίσως να γιατρευτεί. Συμφωνεί η Ένωση για την Αγιοποίηση του Αντόνι Γκαουντί. Ιδρύθηκε πριν από 25 χρόνια, συλλέγοντας έγγραφα για να εξετάσει την αίτηση το Βατικανό. Κορυφαίοι καλλιτέχνες έχουν εργαστεί για την Καθολική Εκκλησία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο Μιχαήλ Άγγελος ή ο Μότσαρτ πρέπει να γίνουν άγιοι. Το επίμαχο είναι αν η ζωή του Γκαουντί ήταν ο βίος ενός αγίου. Αγαμία, ιεραποστολή, μαρτύριο αίματος δεν είναι απαραίτητα. Αλλά ταπείνωση, πίστη και αγάπη στον μέγιστο βαθμό απαιτούνται οπωσδήποτε για να αγγίξει ένας άνθρωπος τα όρια της σχετικής αγιότητας (Ματθ. Κβ' 37).

Το προφίλ του
Ο Γκαουντί γεννήθηκε το 1852 σε μια πλούσια οικογένεια με «άλογα, όπερα και τα καλύτερα εστιατόρια». Φοιτητής στην Αρχιτεκτονική της Βαρκελώνης, είχε ήδη βρει τη δική του μοναδική οπτική γλώσσα, εμπνευσμένη από εικόνες στα προ-ισλαμικά κτίρια από το δέλτα του Νείλου. Το ταλέντο του ήταν τεράστιο. Οι ιδέες του; Ριζοσπαστικά διαφορετικές απ' ό,τι είχαν δει ποτέ οι καθηγητές του. Όταν του έδωσαν το πτυχίο, δεν ήξεραν αν είχε αποφοιτήσει μια μεγαλοφυΐα ή ένας τρελός. Γεγονός είναι ότι βοηθούσε συνεχώς φτωχούς, ασθενείς, εργάτες και ενορίτες. Σχεδίασε, μαζί με άλλους, την προοδευτική Colonia Guell, καταπράσινο εργατικό προάστιο, ουτοπικών προδιαγραφών. Η κοινότητα χτίστηκε γύρω από ένα μύλο, με νοσοκομείο, σχολεία και το πρώτο ποδοσφαιρικό γήπεδο στην Ισπανία. Στην αρχή ο Γκαουντί δεν ήταν πιστός καθολικός. Αλλά, καθώς δούλευε στην ευφρόσυνη πρόσοψη της Γεννήσεως στην εκκλησία του, λέγεται ότι «είδε το πρόσωπο του Χριστού». Σιγά-σιγά ο βίος του έγινε λιτός, ανιδιοτελής, τρομερά ασκητικός.

Ζούσε σε κρύπτη κάτω από τον ναό, ντυνόταν σαν φραγκισκανός μοναχός και τρεφόταν με μαρουλόφυλλα βουτηγμένα στο γάλα. Στα 40 του παραλίγο να πεθάνει από ασιτία λόγω νηστείας. Άρχισε να ξανατρώει όταν ένας παπάς τού θύμισε την αποστολή του να χτίσει τη Σαγράδα Φαμίλια. Δεν παντρεύτηκε ποτέ, κάτι που μάλλον δεν είχε σχέση με τη θρησκεία. Όσοι τον γνώριζαν στα νιάτα του έλεγαν ότι απλώς ήταν άτυχος στον έρωτα. Όταν τον χτύπησε το τραμ, στον δρόμο για την Εξομολόγηση, ήταν τόσο ισχνός και ντυμένος με κουρέλια, που πίστεψαν ότι ο αφηρημένος γεράκος με τη μακριά λευκή γενειάδα ήταν ζητιάνος. Πέθανε τρεις ημέρες αργότερα αφήνοντας τα λίγα χρήματα που είχε σε φιλανθρωπίες.

«Αφορά Εκκλησία και κυβέρνηση»
«Νομίζω ότι η υπόθεση έχει μεγαλύτερη σχέση με το θρησκευτικό συναίσθημα και με τη δεξιά κυβέρνηση στη Μαδρίτη, παρά με τον καταλανικό εθνικισμό ή με τον τουρισμό στη Βαρκελώνη», λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Αντόνιο Κουέστα, Ισπανός ανταποκριτής στο πρακτορείο ειδήσεων «Prensa Latina» στην Αθήνα. «Είναι μια εκστρατεία που άρχισε το 1992. Σήμερα έχει οπωσδήποτε τις ευλογίες της χριστιανικής Δεξιάς και πολλών ανθρώπων σε ένα λαό κατά πλειοψηφία καθολικών, που στρέφεται προς την πίστη, ιδίως σε αυτές τις εποχές της φτώχιας και της λιτότητας», τονίζει. «Ιστορικώς οι συγκρούσεις Καταλονίας και Καστίλλης, η πτώση της ισπανικής αυτοκρατορίας το 1898 και η Τραγική Εβδομάδα το 1909, όταν μοναστήρια και ναοί έγιναν παρανάλωμα του πυρός, επηρέασαν βαθιά τον Γκαουντί. Στις αρχές του 20ού αιώνα η κατάσταση στην Καταλονία ήταν σύνθετη και δυνάμει εκρηκτική. Οι πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις μεταξύ μεταρρύθμισης και αντίδρασης δίνουν υπόβαθρο και κρυφές δομές στο έργο του. Η Βαρκελώνη μεταμορφωνόταν, ο καταλανικός εθνικισμός χρειαζόταν τα σύμβολά του. Ο Γκαουντί ήταν εκείνος που έκανε αρχιτεκτονικά ξακουστή την πόλη, αν και ο ίδιος έλεγε ότι οι εθνικιστές ήταν "κακόμοιροι αδαείς, χωρίς όραμα"» καταλήγει ο Κουέστα.

Του λείπουν δύο... θαύματα
Τους τελευταίους αιώνες η Καθολική Εκκλησία έχει σχετικά τυποποιημένο σύστημα αγιοποίησης σε τέσσερα στάδια. Πρώτο βήμα, εγκεκριμένο από αρμόδια επιτροπή του Βατικανού, είναι ο τίτλος «υπηρέτης του Θεού». Ο Γκαουντί τον έλαβε το 2003. Επόμενη αναγνώριση; «Σεβάσμιος». Ο Πάπας Φραγκίσκος φέρεται να διάκειται ευμενώς. Τιμή που μάλλον θα δοθεί το 2016, στην επέτειο των 90 ετών από τον θάνατο του αρχιτέκτονα. Αλλά για τα τελικά στάδια, «οσίου» και «αγίου», χρειάζεται πιστοποίηση δύο θαυμάτων - συνήθως ιατρικά ανεξήγητη ίαση ασθενών. Προς το παρόν πιο πειστική περίπτωση είναι μιας γυναίκας που έπασχε από διάτρητο αμφιβληστροειδή. Αρχιτέκτων και η ίδια, είπε ότι ανέβλεψε το 2010 όταν προσευχήθηκε στον Γκαουντί μέσα στη Σαγράδα Φαμίλια. Ο γιατρός της μίλησε για «εντελώς εκπληκτική» ίαση. Άλλοι οφθαλμίατροι είναι λιγότερο εντυπωσιασμένοι. Ενθουσιώδεις πιστοί αποδίδουν σε «θαύμα» το γεγονός ότι κανένας, ούτε εργάτης στις ψηλές σκαλωσιές ούτε επισκέπτης από κάτω, ανάμεσα στα εκατομμύρια χριστιανών και αλλοθρήσκων που συρρέουν στην εκκλησία, δεν έχει τραυματιστεί στα 130 χρόνια που συνεχίζονται τα οικοδομικά έργα.
ΠΗΓΗ: Το Βήμα