ΜΟΣΧΑ ΚΑΙ ΑΓΚΥΡΑ ΑΦΗΣΑΝ ΠΙΣΩ ΤΟΥΣ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ ΜΑΖΙ…

Ύστερα από επτά μονάχα μήνες, η Τουρκία και η Ρωσία από εκεί που αποκαλούσαν η μία την άλλη δημόσιο εχθρό Νο1, εναγκαλίστηκαν σαν παλιόφιλοι

Πολιτικοί παρατηρητές εικάζουν πως η αργή ανάκαμψη της Τουρκίας από το αποτυχημένο πραξικόπημα την έκανε να δει διαφορετικά τα πράγματα στη σχέση της με τη γειτονική Συρία. Μετά την αποκατάσταση των σχέσεών της με τη Ρωσία και το Ισραήλ, η Άγκυρα εδώ και ένα χρόνο δείχνει να αλλάζει -αργά είναι αλήθεια- τη στάση της απέναντι στη Δαμασκό

Ο πολυσυζητημένος άλλοτε Υπουργός Εξωτερικών και Επικεφαλής Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Χένρι Κίσινγκερ τόνιζε πως στις διεθνείς σχέσεις τα κράτη δεν έχουν μόνιμους φίλους ή εχθρούς, έχουν μονάχα συμφέροντα. Αυτό το «μάθημα» επαληθεύτηκε πρόσφατα στην Αγία Πετρούπολη, όπου ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εγκατέλειψε τα όσα έγιναν στο παρελθόν, να είναι παρελθόν, στη συνάντησή του με τον «αγαπητό φίλο, τον εκλεκτό Βλαντίμιρ», σε μια ειρωνική και σε κάποιο βαθμό άκρατη επίδειξη διπλωματικής συμφιλίωσης.

Ύστερα από επτά μονάχα μήνες, η Τουρκία και η Ρωσία από εκεί που αποκαλούσαν η μία την άλλη δημόσιο εχθρό Νο1, εναγκαλίστηκαν σαν παλιόφιλοι. Ο Ερντογάν και ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έδειξαν πως θεωρούν την κατάρριψη τον Νοέμβριο του 2015 ενός ρωσικού Su-24 από τουρκικά F-16 και τη διαμάχη που ακολούθησε ως μια ανωμαλία σε μια κατά τα άλλα συντροφική σχέση.

Όπως δήλωσε ο κ. Πούτιν, «προτεραιότητά μας είναι να επαναφέρουμε τις σχέσεις μας στην πριν από την κρίση με το πολεμικό αεροσκάφος επίπεδο» - με άλλα λόγια να ξεπεραστεί αυτό το κακό επεισόδιο και να επιστρέψουν όλα στην ομαλότητα.

Η τουρκική πολιτική στη Συρία

Πολιτικοί παρατηρητές εικάζουν πως η αργή ανάκαμψη της Τουρκίας από το αποτυχημένο πραξικόπημα την έκανε να δει διαφορετικά τα πράγματα στη σχέση της με τη γειτονική Συρία. Μετά την αποκατάσταση των σχέσεών της με τη Ρωσία και το Ισραήλ, η Άγκυρα εδώ και ένα χρόνο δείχνει να αλλάζει -αργά είναι αλήθεια- τη στάση της απέναντι στη Δαμασκό. Η Τουρκία, τον Ιούλιο, επέτρεψε τη χρήση και πάλι της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ σε αεροσκάφη της Συμμαχίας των ΗΠΑ για επιθέσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIL).

Από τη στιγμή που η Τουρκία επέτρεψε τη χρήση της βάσης του Ιντσιρλίκ, το ΙSIL και το εκτός νόμου Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ) επανέλαβαν τις τρομοκρατικές επιθέσεις τους, σκοτώνοντας εκατοντάδες και τραυματίζοντας χιλιάδες ανθρώπους σε επιθέσεις αυτοκτονίας στις μεγαλύτερες πόλεις της Τουρκίας. Λίγους μήνες μετά την επαναλειτουργία του Ιντσιρλίκ για τα αμερικανικά πολεμικά αεροπλάνα, η Ρωσία ανέπτυξε τη δικιά της πολεμική αεροπορία στη βάση Χμεϊμίμ, κοντά στη Λαττάκεια της Συρίας καθώς και στη ναυτική βάση της στην Ταρσό.

Τα γεγονότα κλιμακώθηκαν, με αποκορύφωμα την κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους από την Τουρκία, καθώς παραβίασε για ελάχιστο χρονικό διάστημα τον τουρκικό εναέριο χώρο και εισήλθε σε αυτόν της Συρίας, με αποτέλεσμα τη διπλωματική κρίση της Άγκυρας με τη Μόσχα, που τερματίσθηκε στις 27 Ιουνίου, μια μέρα μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας με το Ισραήλ.

Συνεργασία για Συριακό και αποτυχημένο πραξικόπημα

Αυτήν τη βδομάδα, έγιναν δύο πολύ σημαντικά γεγονότα: οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία συμφώνησαν σε κοινό σχέδιο για τη στρατιωτική συνεργασία τους στη Συρία και το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία ακολουθήθηκε από μαζικές διώξεις της τουρκικής ελίτ. Οι Τούρκοι άνοιξαν τις φυλακές τους και έδιωξαν από αυτές κακούργους, κλέφτες, και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς για να στείλουν στη θέση τους πραξικοπηματίες και τους πολιτικούς αντιπάλους του Ερντογάν. Οι Ρώσοι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να αποδεχθούν τη συνεργασία με τις ΗΠΑ στη Συρία. Ο τρόπος με τον οποίο το έκαναν ήταν «ευγενικός».

Οι Υπουργοί Εξωτερικών Λαβρόφ και Κέρι έχουν συμφωνήσει σε μακρά κατάπαυση του πυρός, που οι όροι της παραμένουν κρυφοί. Πολλοί πιστεύουν ότι οι Ρώσοι εξασφάλισαν από τους Αμερικανούς παραχωρήσεις που η Ουάσινγκτον δεν επιθυμεί να γίνουν γνωστές. Πώς καταλαβαίνει κανείς ότι έτσι έγινε; Απλώς οι Αμερικανοί δεν άφησαν να διαρρεύσει στον Τύπο το παραμικρό, ενώ τα ρωσικά βομβαρδιστικά επανέλαβαν τη δράση τους με πολύ μεγάλη ένταση. Εξάλλου είναι φανερό πως στη Συρία, η Ρωσία πρωταγωνιστεί πλέον, ενώ ο Κέρι δεν έχει τη δυνατότητα να πιέσει περισσότερο το Κρεμλίνο, ακόμα και αν το επιθυμούσε.

Η Τουρκία έχει… υπερήφανη και πλούσια ιστορία από στρατιωτικά πραξικοπήματα. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, απαγορεύονται από το Σύνταγμα της χώρας ως τρόπος για να διατηρηθεί ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους. Ειδικοί σε θέματα της Τουρκίας λένε ότι το πραξικόπημα ήταν το τελευταίο σκαλί μιας Τουρκίας που εγκαταλείπει τον 20ό αιώνα και εισέρχεται στον 21ο.

Σχέσεις Άγκυρας-Πεκίνου

Η Τουρκία είναι σημαντική γέφυρα της Ευρώπης για την Κίνα. Οι χώρες συνεργάζονται στενά παρά τις διαφορές τους για την κινεζική μειονότητα των Ουϊγκούρ, που έχει δεσμούς με τους Τούρκους. Σύμφωνα με την «Ντόιτσε Βέλε», είναι αξιοσημείωτο που η κυβέρνηση της Κίνας εξέδωσε ανακοίνωση μια μόλις ημέρα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος και ενώ τα πράγματα ήταν ακόμα ρευστά στην Τουρκία. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών Λου Κανγκ δήλωσε πως η χώρα του ελπίζει ότι η τουρκική κυβέρνηση θα αποκαταστήσει την τάξη το ταχύτερο δυνατό. Αν όμως το πραξικόπημα είχε πετύχει είναι σίγουρο πως οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες θα έπαιρναν πολλά χρόνια μέχρις ότου αποκατασταθούν στο σημερινό τους επίπεδο.

Τα πυρηνικά

Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, λένε παρατηρητές, οι Τούρκοι πρέπει να αναδιοργανώσουν τις πολιτικο-στρατιωτικές δομές τους. Οι συλλήψεις και οι ανακρίσεις είναι μονάχα η κορυφή του παγόβουνου. Η πραγματική κυριαρχία μπορεί να επιτευχθεί μονάχα αν οι πραγματικοί προβοκάτορες, όπως είναι οι ΗΠΑ, εγκαταλείψουν οριστικά το τουρκικό έδαφος. Το αποτυχημένο πραξικόπημα έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις και έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα, με τις Ην. Πολιτείες, το ΝΑΤΟ, τον Φετουλάχ Γκιουλέν, την ΕΕ, τη Συρία και την κρίση με το προσφυγικό. Πολλοί ανησυχούν για τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, καθώς επίσης και για την πιθανή επιρροή της Ουάσινγκτον στο προσεχές μέλλον.

Το πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας είναι ένας άλλος τομέας που δημιουργεί ανησυχία στους γείτονές της, ιδιαίτερα την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και το Ισραήλ. Αυτό το κράτος τρέμει για το ενδεχόμενο να αποκτήσει το Ιράν πυρηνικά όπλα, ενώ σίγουρα δεν θα επιτρέψει να κάνει το ίδιο και η Τουρκία. Η Ρωσία από τη μεριά της κατασκευάζει πυρηνικό εργοστάσιο σε παραθαλάσσιο μέρος της Τουρκίας και αυτός είναι άλλος ένας πονοκέφαλος για τους Ισραηλινούς αλλά και τους Αμερικανούς.

Γ.Σ.