Καλή η θετική ατμόσφαιρα αλλά είναι τα αποτελέσματα που θα μιλήσουν

 

Όσοι εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών παρευρίσκοντο σε συνομιλίες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ηγετών στο πλαίσιο των διακοινοτικών διαπραγματεύσεων, είχαν πάντοτε έναν καλό λόγο να εκφράσουν για την ατμόσφαιρα πολιτισμού και το θετικό κλίμα που επικρατούσε. Συνέκριναν άλλες διαπραγματεύσεις, μεταξύ εκπροσώπων άλλων χωρών, κατά τις οποίες οι συνομιλητές έφθαναν στο σημείο να έλθουν στα χέρια και τόνιζαν ότι, στις κυπριακές διαπραγματεύσεις, ελάχιστες φορές εδημιουργείτο ένταση και φορτισμένο κλίμα.

 

Αυτήν την εκτίμηση των εκπροσώπων των Ηνωμένων Εθνών μού μετέφεραν πολιτικοί, με τους οποίους συνομιλούσαν οι ειδικοί σύμβουλοι και οι απεσταλμένοι των Ηνωμένων Εθνών. Ακόμη και αυτός ο οξύθυμος και εκρηκτικός Ραούφ Ντενκτάς, προσπαθούσε να συγκρατηθεί στο γενικότερο κλίμα αλληλοσεβασμού, αν και όπως παραδέχθηκε ο ίδιος, στη συνάντησή του με τον Μακάριο κατά την υπογραφή της πρώτης συμφωνίας Υψηλού Επιπέδου, έφθασε κοντά στην «έκρηξη», σύμφωνα με δηλώσεις που είχε κάμει σε τουρκοκυπριακή εφημερίδα.

 

Ο Μακάριος, είχε πει, ήταν ευφυής άνθρωπος, καλά προετοιμασμένος, φρόντιζε να πληροφορηθεί εκ των προτέρων τα πλεονεκτήματα και τα τρωτά σημεία του ανθρώπου που καθόταν απέναντί του και αποδείχθηκε ευέλικτος στη διαπραγμάτευση. Σε αντίθεση με τον Σπύρο Κυπριανού, ο οποίος, κατά τον Ντενκτάς, συνήθιζε να παπαγαλίζει και να αναμασά όσα φρόντιζε να μάθει προηγουμένως, χωρίς να έχει τις δυνατότητες να προχωρήσει πέραν αυτών που ήξερε.

 

Παραθέτοντας ένα παράδειγμα, ο Ντενκτάς ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο Μακάριος παρουσιάστηκε στη συνάντηση, που είχε μαζί του, γνωρίζοντας ότι όταν ερχόταν η στιγμή που ο Ντενκτάς έπρεπε να γευματίσει και οι υποχρεώσεις του δεν του το επέτρεπαν, δεν μπορούσε να λειτουργήσει με την ίδια διαύγεια πνεύματος και την ίδια ευστροφία. Ο Μακάριος, αναφέρει ο Ντενκτάς, έχοντας αυτά υπόψη, παρατραβούσε τη συζήτηση όσο μπορούσε και δεν ήθελε να τη διακόψει, ακόμη και την ώρα που έπρεπε να πάρουν το γεύμα τους. Ούτε καν στη τουαλέτα δεν σηκώθηκε να πάει, κάτι που υποχρέωνε και τον ίδιο να παραμένει καθηλωμένος στην καρέκλα του.

 

Η "βασανιστική" αυτή κατάσταση έφερε και την ''έκρηξη" του Τουρκοκύπριου ηγέτη. Ο Ντενκτάς, νιώθοντας τη στέρηση του φαγητού και την ανάγκη να μεταβεί στην τουαλέτα, γύρισε και είπε στον Μακάριο: "Μα, τι έχετε εσείς οι παπάδες κάτω από τα ράσα σας;". Η ατμόσφαιρα πάγωσε. Ο Κουρτ Βάλντχαϊμ, υπό την αιγίδα του οποίου βρισκόταν η συνάντηση, έμεινε αμήχανος μπροστά στην ανοίκεια και προσβλητική, για ιερωμένο, παρατήρηση του Ντενκτάς, προσπάθησε να επαναφέρει τον διάλογο στο σημείο που τον τερμάτισε η προσβλητική παρέμβαση, αλλά το χαμόγελο του Μακαρίου, που έδειχνε να ξεπερνά την προσβολή με ψυχραιμία, υποβοήθησε στην ομαλοποίηση της κατάστασης.

 

Παραθέτοντας το χαρακτηριστικό αυτό περιστατικό, απλώς υποδεικνύουμε ότι ιδιαίτερες και πολλές εντάσεις μεταξύ των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων ηγετών δεν είχαμε, πέραν κάποιων στιγμιαίων αντιδράσεων, οι οποίες θεωρούνται φυσιολογικές μέσα σε μία κουραστική διαπραγμάτευση και μάλιστα με συνομιλητές αδιάλλακτους και στρεψόδικους Τουρκοκύπριους ηγέτες, οι οποίοι με τις υπαναχωρήσεις και τις σκληρές θέσεις τους μπορούν να εκνευρίσουν και τον πιο ήρεμο και ψύχραιμο συνομιλητή τους.

 

Προχθές, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μίλησε για "θετικότατο κλίμα" στις συνομιλίες, όπως συνήθως μιλούν όλοι οι Πρόεδροι Δημοκρατίας και διαπραγματευτές μετά τις συναντήσεις με τους Τουρκοκύπριους ηγέτες. Έχει βεβαίως σημασία, οι διαπραγματεύσεις να διεξάγονται μέσα σε θετικό κλίμα και με αντιπαράθεση επιχειρημάτων και θέσεων, αλλά το θετικό κλίμα δεν είναι αρκετό να προσφέρει ώθηση στις συνομιλίες.

 

Σχεδόν πάντοτε το κλίμα ήταν θετικό, αλλά οι συνομιλίες κατέρρεαν. Και θα χρειαστεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναμένει να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις, να εισέλθουν στα κρίσιμα θέματα, να διαγνώσει και τις προθέσεις του Ακιντζί, αλλά και τις προθέσεις της Άγκυρας, και ίσως τότε να εξαγάγει τελικά συμπεράσματα.

 

Το κλίμα μπορεί να είναι θετικό σε όλες τις συναντήσεις, αλλά τα αποτελέσματα είναι που θα μιλήσουν...