Στην εκπομπή του Πρώτου Προγράμματος του ραδιοφώνου του ΡΙΚ «Η ώρα του Εθνοφρουρού», την Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2025, φιλοξενήθηκε ο Διδάκτωρ Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, Λάμπρος Καούλλας. Αφορμή στάθηκε η πρόσφατη πανηγυρική ομιλία του για την Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων στις 8 Σεπτεμβρίου 2025, με έμφαση στην ιστορική διαδρομή και τον ρόλο της Εθνικής Φρουράς. 

Από τον Κυπριακό Στρατό στην Εθνική Φρουρά

Κατά τη συζήτηση με την Δόξα Κωμοδρόμου, ο κ. Καούλλας ανέδειξε το πώς η δημιουργία του Κυπριακού Κράτους το 1960 υπήρξε αποτέλεσμα ενός γεωπολιτικού συμβιβασμού Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας. Στο νέο κράτος συγκροτήθηκαν τρεις θεσμοί άμυνας και ασφάλειας, είπε: ο Κυπριακός Στρατός, η Αστυνομία και η Χωροφυλακή, με ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους να συνεργάζονται αρχικά. Ωστόσο, όπως τόνισε, η τουρκοκυπριακή ηγεσία δεν εγκατέλειψε τη διχοτομική ερμηνεία του Συντάγματος, γεγονός που οδήγησε σε ένταση και συγκρούσεις, κορυφούμενες στα «Ματωμένα Χριστούγεννα» του 1963. Για λόγους πειθαρχίας και οργάνωσης συγκροτήθηκε τότε η «Εθελοντική Εθνοφρουρά», ενταγμένη ως ειδικό τμήμα της Αστυνομίας, με πρώτη στελέχωση από βετεράνους της ΕΟΚΑ και της ΑΝΕ. Τον Ιούνιο του 1964, με νόμο, ιδρύθηκε η Εθνική Φρουρά ως οι νέες Ένοπλες Δυνάμεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού ο δικοινοτικός Κυπριακός Στρατός κατέστη ανενεργός. Η Εθνική Φρουρά απέκτησε πλέον αυτόνομη υπόσταση, απορρόφησε τους εθελοντές και ξεκίνησε η στρατιωτική θητεία. 

Η Προεδρική Φρουρά και η ιστορική συνέχεια

Ιδιαίτερη μνεία έγινε στην Προεδρική Φρουρά, σημειώνοντας πως πριν τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1963, υπήρχε φρουρά αποτελούμενη από ελληνοκύπριους του Κυπριακού Στρατού για την ασφάλεια του Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Αντίστοιχα, υπήρχε Αντιπροεδρική Φρουρά, από τουρκοκύπριους του Κυπριακού Στρατού, οι οποίοι φρουρούσαν τον πρώτο Αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δρ Φαζίλ Κουτσιούκ. Ο Πρόεδρος Μακάριος είχε επίσης φρουρά και οδηγούς που προέρχονταν από την Αστυνομία. Μέχρι και το πραξικόπημα του Ιουλίου του 1974, θα φρουρούν το Προεδρικό και στελέχη από την Εθνική Φρουρά και από την Αστυνομία. Επίσης, η Τακτική Εφεδρική Μονάδα (το «Εφεδρικό», όπως επικράτησε να λέγεται) ήταν άλλη μία περίπτωση όπου υπήρχαν αξιωματικοί της Εθνικής Φρουράς επικεφαλής αστυνομικών. Τέλος, και επί Προεδρίας Σπύρου Κυπριανού και Γιώργου Βασιλείου, ο Διοικητής της Προεδρικής Φρουράς ήταν στρατιωτικός, επικεφαλής αστυνομικών. Πρόκειται για τον Ευτύχιο Σαλάτα, πρώην αγωνιστή της ΕΟΚΑ, που αγωνίστηκε με τον ήρωα Μάρκο Δράκο, αξιωματικό του Κυπριακού Στρατού και μετέπειτα του Εφεδρικού. Συνεπώς, ο διορισμός του νέου Διοικητή της Προεδρικής Φρουράς, Αντισυνταγματάρχη Ανδρέα Πεττεμερίδη, δεν αποτελεί κάτι πρωτόγνωρο για την κυπριακή στρατιωτική και αστυνομική παράδοση. 

Εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού και Εθνική Φρουρά

Ο κ. Καούλλας, με την ιδιότητά του ως Διευθυντής του Γραφείου του Υφυπουργού Μετανάστευσης, εξήγησε τις μορφές συνεργασίας του νεοσύστατου Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας με την Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης και την Εθνική Φρουρά. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας-Διάσωσης, το οποίο διέσωσε ανθρώπους τους οποίους διακινητές επιβίβασαν σε μη-αξιόπλοα σκάφη, θέτοντάς τους σε θανάσιμο κίνδυνο. 

Ειδικά για το μεταναστευτικό, ανέφερε πως έχουν μειωθεί οι εισορές παράτυπων μεταναστών, έχουν αυξηθεί οι μετεγκαταστάσεις και οι αναχωρήσεις, ενώ γενικά υπάρχει αυστηροποίηση της διαχείρισης του μεταναστευτικού, κάτι που αποτελεί και προεκλογική δέσμευση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη ισορροπίας ανάμεσα στην ασφάλεια και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών. Ειδική αναφορά έκανε και στις διεθνείς στρατιωτικές συνεργασίες της Κύπρου, οι οποίες, όπως είπε, προσφέρουν πλεονεκτήματα τόσο στην άμυνα όσο και στη διαχείριση του μεταναστευτικού. 

Εφεδρεία και Εθνοφυλακή

Το ότι στην Κύπρο το Κράτος εμπιστεύεται στους πολίτες, εφέδρους και εθνοφύλακες, οπλισμό και πυρομαχικά δείχνει ένα βαθμό ωριμότητας που δεν παρατηρείται σε άλλα κράτη του κόσμου, με εξαιρέσεις χώρες όπως η Ελβετία και το Ισραήλ, ανέφερε ο προσκεκλημένος. 

Πίστη, μνήμη και ταυτότητα

Κλείνοντας, ο Δρ Καούλλας επισήμανε τη σημασία της θρησκευτικής πίστης, της ιστορικής μνήμης και της εθνικής ταυτότητας για το μέλλον της Κύπρου, τονίζοντας ότι η Εθνική Φρουρά δεν αποτελεί μόνο στρατιωτικό θεσμό, αλλά και φορέα μνήμης και συνέχειας για τον Κυπριακό Ελληνισμό. Η ορθόδοξη διάκριση είναι ένα εργαλείο που ευλογεί την ένοπλη υπεράσπιση της πατρίδας, αυτούς που αγαπάς και του δικαίου, αλλά από την άλλη αποθαρρύνει την κατάχρηση της βίας.  Υπογραμμίστηκε πως η Παναγία, η Υπερμάχος Στρατηγός, είναι παρούσα στους αγώνες του ελληνικού έθνους, από την 25η Μαρτίου 1821 μέχρι τον Όρκο της Φανερωμένης και τα κρησφύγετα της ΕΟΚΑ στην Παναγία του Κύκκου.