Μορφή δημόσιας παρέμβασης και αντίδρασης παίρνει η επιστολή διαμαρτυρίας που απέστειλε μητέρα παιδιού με καρκίνο προς τη Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Λευκωσίας και το Υπουργείο Παιδείας. Η επιστολή, η οποία έρχεται λίγες μέρες μετά τη γνωστοποίηση της μετάθεσης της δασκάλας που υπηρετούσε επί σειρά ετών στην Παιδοογκολογική Κλινική του Μακαρίου Νοσοκομείου, αναδεικνύει την πλήρη απουσία θεσμικής μέριμνας για τη νοσοκομειακή ή κατ’ οίκον εκπαίδευση παιδιών με σοβαρές παθήσεις και καλεί το κράτος να αναλάβει τις ευθύνες του.

Όπως σημειώνεται στην επιστολή, η οποία φέρει ημερομηνία 30 Ιουλίου 2025, η έλλειψη οργανωμένου πλαισίου αφήνει εκτεθειμένα τα παιδιά που δίνουν παράλληλα τον αγώνα για τη ζωή και την ψυχική τους ισορροπία. Η μητέρα κάνει λόγο για ελλείψεις, ανασφάλεια και αποσπασματικές λύσεις που βασίζονται στο φιλότιμο λίγων εκπαιδευτικών και όχι σε ένα θεσμικά κατοχυρωμένο σύστημα.

Αυτούσια η επιστολή 

Με την παρούσα επιστολή εκφράζουμε την έντονη αγανάκτησή μας για τη χρόνια και αδικαιολόγητη υποτίμηση της νοσοκομειακής εκπαίδευσης στη χώρα μας και συγκεκριμένα στο Παιδοογκολογικό Τμήμα του Μακαρίου Νοσοκομείου.

Η εκπαίδευση των παιδιών που νοσηλεύονται για μακρές περιόδους δεν είναι «δευτερεύον» ζήτημα, ούτε φιλανθρωπική πράξη. Είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Είναι μέτρο παιδαγωγικής και ψυχολογικής στήριξης, είναι πηγή ελπίδας και σταθερότητας για παιδιά που βιώνουν τον μεγαλύτερο αγώνα της ζωής τους.

Και όμως, το κράτος επιλέγει να αγνοεί συστηματικά αυτή την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει επαρκής στελέχωση, δεν υπάρχει εκπαιδευτική συνέχεια, δεν υπάρχει καμία στρατηγική για τις ανάγκες αυτών των παιδιών. Τα μικρά παιδιά του παιδοογκολογικού τμήματος, όπως επίσης και τα παιδιά που βρίσκονταν στο εξωτερικό για θεραπείες, αντιμετωπίζονται σαν να είναι αόρατα, σαν να μην αξίζουν την ίδια εκπαιδευτική προσοχή με τα υπόλοιπα παιδιά. Αυτό συνιστά διάκριση, παραμέληση και βαθύ κοινωνικό στίγμα.

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η νοσοκομειακή εκπαίδευση αποτελεί θεσμοθετημένο και καλά οργανωμένο πυλώνα στήριξης των παιδιών που νοσηλεύονται. Στο Βελιγράδι, για παράδειγμα, λειτουργεί σχολική μονάδα με εξειδικευμένους δασκάλους, σε συνεργασία με το ιατρικό προσωπικό και τους γονείς, ενώ υπάρχει και θεσμοθετημένος συντονιστής που διασφαλίζει τη γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ σχολείου, νοσοκομείου και οικογένειας. Στη Γερμανία, το κράτος αναλαμβάνει την αποστολή εκπαιδευτικού στο σπίτι ή στο νοσοκομείο, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχεια της μόρφωσης μέσω προσαρμοσμένου προγράμματος, υπό την εποπτεία των σχολικών αρχών. Στη Γαλλία, αντίστοιχα, εφαρμόζονται προγράμματα όπως το SAPAD (Service d'Assistance Pédagogique à Domicile), με την υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας, για παροχή κατ’ οίκον διδασκαλίας σε παιδιά που αδυνατούν να φοιτήσουν λόγω νοσηλείας ή σοβαρών θεραπειών. Αυτά τα παραδείγματα αναδεικνύουν την αναγκαιότητα ύπαρξης οργανωμένου πλαισίου και στην Κύπρο, ώστε να εξασφαλίζεται έμπρακτα το δικαίωμα κάθε παιδιού στη μόρφωση, ανεξαρτήτως της κατάστασης της υγείας του.

Όλες αυτές οι πρακτικές καταδεικνύουν τη σημασία της θεσμικής κατοχύρωσης της νοσοκομειακής εκπαίδευσης ως δικαίωμα των παιδιών και ως προτεραιότητα των κρατών.

Ως γονείς ενός παιδιού που πρόκειται να ξεκινήσει την Α΄ τάξη του Δημοτικού και ταυτόχρονα δίνει μια δύσκολη μάχη με τον καρκίνο, βιώνουμε καθημερινά έντονη ψυχολογική πίεση. Πέρα από την αγωνία για την υγεία της κόρης μας, ερχόμαστε αντιμέτωποι με το πρόσθετο άγχος για το αν θα βρεθεί τελικά εκπαιδευτικός να αναλάβει την κατ’ οίκον διδασκαλία από τον Σεπτέμβριο. Η σκέψη ότι μπορεί να μη δεχτεί κανείς τη θέση μάς γεμίζει φόβο και ανασφάλεια. Τι θα γίνει τότε; Θα μείνει η κόρη μας χωρίς εκπαίδευση στην πιο κρίσιμη εκπαιδευτική της αρχή; Ποια είναι η επίσημη θέση και ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας σε μια τέτοια περίπτωση; 

Γνωρίζουμε ότι μετά από απαιτήσεις και προσπάθειες των γονιών λειτούργησε πριν μερικά χρόνια ο θεσμός του θερινού σχολείου. Είναι απαράδεκτο όμως το γεγονός ότι οι δύο δασκάλες του θερινού σχολείου του Μακάριου νοσοκομείου δεν επισκέπτονται σε καθημερινή βάση τον θάλαμο του παιδοογκολογικού. Έπρεπε να υπάρχει καθημερινά, όλες τις εκπαιδευτικές ώρες δασκάλα στον θάλαμο. Η απουσία αυτή εντείνει το αίσθημα απομόνωσης που βιώνουν τα παιδιά και μας δημιουργεί την εντύπωση ότι οι ιδιαίτερες ανάγκες τους δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Πρόκειται για μια ακόμη απόδειξη ότι το κράτος δεν προσεγγίζει με σοβαρότητα τις εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών που νοσηλεύονται, πρόκειται για μια μορφή άνισης μεταχείρισης που δεν μπορούμε να αποδεχτούμε.

Απαιτούμε:

Θεσμοθέτηση οργανωμένης νοσοκομειακής εκπαίδευσης με επαρκές προσωπικό, εξειδίκευση και συνέχεια.

Πρόγραμμα για εκπαίδευση παιδιών που βρίσκονται στο εξωτερικό για θεραπείες.

Διορισμό ενός εκπροσώπου στο Υπουργείο, ο οποίος θα λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του Υπουργείου, των γονιών και της δασκάλας του παιδοογκολογικού τμήματος. Ο ρόλος του εκπροσώπου θα είναι να παρακολουθεί και να καταγράφει τα προβλήματα που προκύπτουν, να τα μεταφέρει αρμοδίως και να συμβάλλει ενεργά στην εξεύρεση λύσεων, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας και τη στήριξη των παιδιών που νοσηλεύονται.

Μέσα σε αυτό το τοπίο της αδιαφορίας, ξεχωρίζει η παρουσία της δασκάλας κυρίας Ελένης Αναστασίου, μιας παιδαγωγού με ενσυναίσθηση, αφοσίωση και παιδαγωγική ποιότητα. Η συνέπειά της, η ανθρώπινη προσέγγιση και η παρουσία της στον χώρο αποτελούν σπάνιο παράδειγμα σωστής νοσοκομειακής εκπαίδευσης. Τα παιδιά την γνωρίζουν, την εμπιστεύονται, την περιμένουν. Η συνέχιση της παρουσίας της είναι καθοριστική όχι μόνο για την ομαλή μαθησιακή εξέλιξη των παιδιών την περίοδο που νοσηλεύονται, αλλά και για την ψυχική τους ισορροπία. Όμως δυστυχώς, πληροφορηθήκαμε για τη μετακίνησή της, γεγονός που μας λύπησε ιδιαίτερα, καθώς η παρουσία και το έργο της στο παιδοογκολογικό ξεχωρίζουν με τρόπο μοναδικό. Ελπίζουμε όπως το υπουργείο αναθεωρήσει την απόφαση αυτή.

Αρκετά με τις πρόχειρες λύσεις. Η εκπαιδευτική πολιτική οφείλει να φτάνει παντού. Και ειδικά εκεί που υπάρχει πόνος, ανάγκη και ελπίδα.

Ότι ποτίζεις, ανθίζει.

Με εκτίμηση, 

Μητέρα παιδιού που νοσηλεύεται στο Παιδοογκολογικό 

Διαβάστε επίσης: Αντιδράσεις για τη μετάθεση της δασκάλας από την Παιδοογκολογική Κλινική