Στις 13 Μάρτιου 2025, μετά την ολοκλήρωση της τριμερούς συνάντησης Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στην Αθήνα με τη συμμετοχή του Υπουργού Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Κόμπου και του Υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ, Γκίντεον Σαάρ, ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών δήλωσε πως «κορυφαία προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας είναι το Κυπριακό». Η δήλωση έγινε ενόψει της διευρυμένης συνάντησης που κάλεσε ο ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, τον ίδιο μήνα, στη Γενεύη. Στην πιο κάτω ανάλυση θα επιχειρήσουμε να εντοπίσουμε κατά πόσον η πιο πάνω δήλωση αποτελεί ουσιαστική βούληση της Κυβέρνησης Μητσοτάκη στην Αθήνα ή απλό διπλωματικό σχήμα λόγου.

Για τον πιο πάνω σκοπό επιχειρήθηκε μια έρευνα για αναφορές στο Κυπριακό από Έλληνες αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Πρωθυπουργού, από την αρχή του 2025 μέχρι σήμερα. Η αναζήτηση βασίστηκε σε πηγές, όπως ειδησεογραφικά άρθρα, επίσημες ανακοινώσεις και αναρτήσεις στο X από επίσημους λογαριασμούς Ανάλογη έρευνα επιχειρήθηκε και για Τούρκους αξιωματούχους.

Τη σημαίνει «προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής»

Όταν λέμε πως ένα ζήτημα αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής μιας Κυβέρνησης, εννοούμε ουσιαστικά ότι τοποθετείται στο επίκεντρο των διεθνών σχέσεων και ενεργειών που αναλαμβάνει μια Κυβέρνηση σε διεθνές επίπεδο. Αποτελεί, παράλληλα, στρατηγικό στόχο για την προώθηση ή προστασία των εθνικών συμφερόντων. Μεταξύ άλλων, συγκεντρώνει διπλωματικούς, πολιτικούς και οικονομικούς πόρους, και πολλές φορές έχει άμεση προτεραιότητα στην ατζέντα συναντήσεων, συμφωνιών ή διεθνών πιέσεων. Με απλά λόγια, μια κορυφαία προτεραιότητα είναι ένα θέμα που η κυβέρνηση θεωρεί τόσο κρίσιμο, ώστε να το προβάλλει, να το διαπραγματεύεται και να το υπερασπίζεται σε κάθε ευκαιρία και με όλα τα μέσα της εξωτερικής πολιτικής.

Ο χλιαρός Γεραπετρίτης

Στις αρχές Ιανουαρίου 2025, ο Έλληνας ΥΠΕΞ είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Κύπριο Υπουργό Εξωτερικών, Κωνσταντίνο Κόμπο, όπου συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, χωρίς, ωστόσο, κάτι ουσιαστικό να προκύπτει.

Στις 29 Ιανουαρίου 2025, ο Γεραπετρίτης είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, όπου, μεταξύ άλλων, συζητήθηκε το Κυπριακό.

Στις 31 Ιανουαρίου 2025, το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε απλώς μιαν ανακοίνωση για την απόφαση 2771 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για την ανανέωση της εντολής της UNFICYP.

Στις 17-18 Μαρτίου 2025, ο Γεραπετρίτης συμμετείχε σε άτυπη συνάντηση για το Κυπριακό στη Γενεύη, με διμερείς συναντήσεις με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και τον ΓΓ του ΟΗΕ, καθώς και σε εργασιακό δείπνο. Η παρουσία του στην τριμερή πέρασε σχεδόν απαρατήρητη, κάτι που σχολιάστηκε έντονα και από τον Τύπο. Στις 14 Μαΐου 2025, το Υπουργείο Εξωτερικών χαιρέτισε απλώς την επιλογή του Γιοχάνες Χαν ως Ειδικού Επιτρόπου της ΕΕ για το Κυπριακό

Τυπικές αναφορές Μητσοτάκη

Στην περίπτωση του Έλληνα Πρωθυπουργού, η έρευνα δείχνει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε μόλις δύο κύριες αναφορές για το Κυπριακό και την Κύπρο από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα. Στις 8 Μαρτίου 2025, ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον ΠτΔ, Νίκο Χριστοδουλίδη, και δήλωσε ότι η Ελλάδα θα στηρίζει τις προσπάθειες της Κύπρου για δίκαιη και βιώσιμη λύση, βασισμένη στις αποφάσεις του ΟΗΕ.

Ακολούθως, στις 20 Μαρτίου 2025, σε συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, «σύμφωνα με διπλωματικές πηγές», ο Μητσοτάκης ευχαρίστησε για τις προσπάθειες του ΟΗΕ και επανέλαβε τη θέση της Ελλάδας για λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τονίζοντας την ανάγκη συνέχισης των συζητήσεων για «την επανένωση της Κύπρου».

Δένδιας και «χωρισμένη Κύπρος»

Στις 26 Ιανουαρίου 2025, ο Νίκος Δένδιας ανέφερε το Κυπριακό στο πλαίσιο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, τονίζοντας ότι η Τουρκία πρέπει να αναγνωρίσει τα συμφέροντα της Κύπρου και αναφέροντας τη συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου για ανθρωπιστική βοήθεια, όπως η αποστολή βοήθειας στη Γάζα.

Λίγες μέρες αργότερα, κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο, ο Δένδιας μίλησε για δίκαιη, ισορροπημένη και βιώσιμη λύση μέσα στο δεδομένο πλαίσιο των αποφάσεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Την ίδια ώρα υπογράμμισε ότι η συμμετοχή της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αυτά τα 2 χρόνια παρέχει μια ευκαιρία. «Δεν είναι δυνατόν στον 21ον αιώνα μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, η Λευκωσία, πρωτεύουσα χώρας μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να παραμένει χωρισμένη», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Τασούλας στη Βουλή

Επισκεπτόμενος για πρώτη φορά την Κύπρο, ο νεοκλεγείς Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας, μιλώντας στην Κυπριακή Βουλή στις 8 Μαΐου, επανέλαβε τη στενή σχέση με την Κύπρο, καταδίκασε τις τουρκικές προκλήσεις ως "μη αποδεκτές" και ζήτησε λύση βάσει του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του ΟΗΕ. Συγκεκριμένα, τόνισε την ανάγκη για μια "δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική" λύση, με στόχο τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, σύμφωνα με την απόφαση 2771 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων

Μια αντίστοιχη έρευνα για δηλώσεις αξιωματούχων της τουρκικής κυβέρνησης (του Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν και άλλων αξιωματούχων) σχετικά με το Κυπριακό αποκαλύπτει την ειδοποιό διαφορά σε ουσία περιεχομένου των δηλώσεων αλλά και σε επίπεδο πράξεων.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ερσίν Τατάρ στα κατεχόμενα, στις 8 Ιανουαρίου 2025, δήλωσε ότι η Τουρκία παραμένει αμετακίνητη στη θέση της για λύση δύο κρατών στο Κυπριακό. Τόνισε πως αυτή είναι η μόνη ρεαλιστική προσέγγιση και κάλεσε όλες τις πλευρές να εργαστούν για ένα πλαίσιο ειρήνης και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, σημείωσε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει ν’ αποδεχθεί την κυρίαρχη ισότητα των Τουρκοκυπρίων.

ΥΠΕΞ Τουρκίας - 16 Ιανουαρίου 2025

Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία καταδικάζει την απόφαση των ΗΠΑ να συμπεριλάβουν την Κυπριακή Δημοκρατία σε πρόγραμμα στρατιωτικής βοήθειας. Η Άγκυρα χαρακτήρισε την απόφαση αυτή "σοβαρό λάθος" και προειδοποίησε ότι θα συνεχίσει να ενισχύει την αμυντική ικανότητα του ψευδοκράτους.

ΥΠΕΞ Τουρκίας, 31 Ιανουαρίου 2025, για UNFICYP

Η Τουρκία επέκρινε τον ΟΗΕ για την ανανέωση της θητείας της Ειρηνευτικής Δύναμης στην Κύπρο χωρίς τη συναίνεση των Τουρκοκυπρίων. Το ΥΠΕΞ υπογράμμισε ότι η παρουσία της UNFICYP στα κατεχόμενα επιτρέπεται χάρη στην "καλή θέληση" των «αρχών» εκεί και ζήτησε την υπογραφή νομικής συμφωνίας. Επιπλέον, δήλωσε ότι η επιμονή του ΟΗΕ στο "παρωχημένο μοντέλο" της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικότητες στο νησί.

Φιντάν, 24 Απριλίου 2025, για ΟΤΚ

Σε κοινή συνέντευξη με την ΥΠΕΞ της Νορβηγίας, ο Φιντάν επανέλαβε ότι η μόνη ρεαλιστική λύση είναι εκείνη των δύο κυρίαρχων κρατών. Υπενθύμισε την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκυπρίους και δήλωσε ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει λύση που να οδηγεί στην απομόνωση των Τουρκοκυπρίων. Όσον αφορά την Οργάνωση Τουρκικών Κρατών, χαρακτήρισε το Κυπριακό "οικογενειακό θέμα", που θα λυθεί εντός του τουρκικού κόσμου.

Ερντογάν, 3 Μαΐου 2025

Κατά την τελετή εγκαινίων νέου προεδρικού συγκροτήματος στα κατεχόμενα, ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι οποιαδήποτε μελλοντική διαπραγμάτευση θα πρέπει να διεξαχθεί "μεταξύ δύο κρατών" και όχι μεταξύ κοινοτήτων. Απέρριψε οποιαδήποτε πιθανότητα αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας ή άρσης του τουρκικού εμπάργκο, ενώ διακήρυξε ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να προστατεύει το ψευδοκράτος.

Την ίδια μέρα, στο πλαίσιο του φεστιβάλ TEKNOFEST στα κατεχόμενα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι «Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι είμαστε οι νόμιμοι ιδιοκτήτες αυτής της γης». Επανέλαβε ότι η Τουρκία θα υπερασπιστεί το ψευδοκράτος «ακόμα και με τίμημα τη ζωή» και κατήγγειλε εκείνους που αντιδρούν στην τουρκική παρουσία στη βόρεια Κύπρο. Δήλωσε, επίσης, ότι η Τουρκία ήρθε για να μείνει «για αιώνες».

Εκπρόσωπος ΥΠΕΞ Öncü Keçeli - 14 Μαΐου 2025

Το τουρκικό ΥΠΕΞ απέρριψε τον διορισμό ειδικού εντεταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό, λέγοντας ότι η ΕΕ έχει χάσει την ουδετερότητά της μετά την ένταξη των Ελληνοκυπρίων το 2004. Ο εκπρόσωπος κάλεσε τον εντεταλμένο να εργαστεί για την αναγνώριση των πραγματικοτήτων στο νησί και τόνισε ότι κάθε νέα διαδικασία πρέπει να διεξαχθεί "μεταξύ δύο κρατών".

Αντιπρόεδρος Τουρκίας, 16 Μαΐου 2025

Ο Αντιπρόεδρος της Τουρκίας, κατά την παρουσίαση της τουριστικής καμπάνιας "Island Cyprus", δήλωσε ότι στόχος της Τουρκίας είναι η οικονομική ενίσχυση του ψευδοκράτους. Δήλωσε πως ο "Αιώνας της Τουρκίας" θα είναι και "Αιώνας της ΤΔΒΚ". Παράλληλα, επανέλαβε την υποστήριξη στην πολιτική των δύο κρατών.

Ερντογάν, 21 Μαΐου 2025 - Βουδαπέστη

Στη σύνοδο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών, ο Ερντογάν δήλωσε ότι ο τουρκικός κόσμος θα είναι "ελλιπής" χωρίς το ψευδοκράτος και κάλεσε για την πλήρη ένταξή του στους θεσμούς του Οργανισμού. Υπενθύμισε τις "ιστορικές αδικίες" στην Κύπρο και τόνισε την ανάγκη αλληλεγγύης μεταξύ των τουρκικών κρατών.

«Καλό κλίμα» ή ιστορικό καθήκον

Η Ελλάδα ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ τον Μάιο του 2025, παρουσιάζοντας τη θέση της ως γέφυρας διαλόγου μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, με βάση το Διεθνές Δίκαιο

Η συγκυρία αυτή, όμως, εγείρει και ένα κρίσιμο ερώτημα: κατά πόσον η Ελλάδα είναι πρόθυμη ν’ αξιοποιήσει αυτήν τη θεσμική δυνατότητα για να επαναφέρει το Κυπριακό στο προσκήνιο με ουσιαστικό τρόπο ή αν, αντιθέτως, θα επιλέξει να περιοριστεί στη διατήρηση του λεγόμενου «καλού κλίματος» με την Τουρκία, αποφεύγοντας να θέσει επιτακτικά το ζήτημα στη διεθνή ατζέντα.

Η ανάληψη της προεδρίας δεν είναι απλώς μια διπλωματική ευκαιρία. Είναι μια δοκιμασία πολιτικής βούλησης και προτεραιοτήτων. Ωστόσο, η συγκυρία αυτή θέτει και ένα κρίσιμο ερώτημα: Κατά πόσον η Ελλάδα είναι διατεθειμένη ν’ αξιοποιήσει αυτήν τη θεσμική ευκαιρία για να επαναφέρει δυναμικά το Κυπριακό στην κορυφή της διεθνούς ατζέντας ή θα επιλέξει να αποφύγει τις «δύσκολες ισορροπίες», προτάσσοντας το «καλό κλίμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και περιορίζοντας τον ρόλο της σε μια διαχειριστική ουδετερότητα;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό θ’ αποτελέσει βαρόμετρο αξιοπιστίας για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και τον βαθμό στον οποίο η Αθήνα είναι πρόθυμη να μετατρέψει τη ρητορική περί αρχών σε πράξη. Η ανάληψη της προεδρίας δεν είναι απλώς μια διπλωματική ευκαιρία. Είναι μια δοκιμασία πολιτικής βούλησης και προτεραιοτήτων.

Δημοσιεύτηκε στην Σημερινή (1/6/25)