Τα λέει έξω από τα δόντια, αποκαλύπτει τι πρέπει ν’ αλλάξει στην ΑΗΚ και ανεβαίνει κόντρα στο κατεστημένο
Μας είπε μεταξύ άλλων:
- Η ΑΗΚ μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική, δίνοντας μεγαλύτερες εξουσίες στο γενικό διευθυντή, που γνωρίζει τα δεδομένα της αγοράς.
- Τα κοιτάσματά μας θα δώσουν φυσικό αέριο περί τα τέλη της δεκαετίας. Ως τότε δεν μπορούμε να μείνουμε απόλυτα εξαρτημένοι από το πετρέλαιο.
- Η ΑΗΚ δεν χρειάζεται στρατηγικούς συνεργάτες ή ιδιωτικοποιήσεις. Αν γίνει αυτό η τιμή του ρεύματος μάλλον θα αυξηθεί.
- Χρειαζόμαστε ένα διεθνή οίκο, που θα συμβουλεύει την εκάστοτε Κυβέρνηση, μακριά από σκοπιμότητες, για την ενεργειακή της πολιτική
Η συνάντησή μας δεν έγινε ανάμεσα σε καλώδια, πρίζες και γρανάζια, αλλά στα κεντρικά γραφεία της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου. Εκείνος δεν μοιάζει στον… Κύρο Γρανάζι, εμένα, όμως, μου τον θύμισε. Δεν ήταν αφηρημένος όπως ο διάσημος εφευρέτης, όμως ο γενικός διευθυντής της ΑΗΚ, Στέλιος Στυλιανού, είναι γεμάτος ιδέες και γνώσεις, εφευρετικός και πολυμήχανος. «Φορτισμένος» με μπόλικη υπομονή έχει βάλει σκοπό να αλλάξει τα κατεστημένα του δημόσιου τομέα και να μετατρέψει την ΑΗΚ σε έναν ακόμα πιο αποτελεσματικό και ευέλικτο οργανισμό.
Μας μίλησε έξω από τα δόντια για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη λειτουργία του οργανισμού και τη λήψη των αποφάσεων. Για τις ευκαιρίες που κάνουν φτερά μέχρι να εγκριθούν από μη γνώστες του αντικειμένου, για τις ιδιωτικοποιήσεις που θα φέρνουν αυξήσεις στις τιμές, αλλά και τις κομματικές σκοπιμότητες που κρατάνε πίσω τον τόπο.
Κύριε Στυλιανού, παρά την αύξηση των εσόδων το 2011, η κερδοφορία της ΑΗΚ μειώθηκε κατά 24%. Πού οφείλεται αυτό;
Η ΑΗΚ δεν είναι κερδοσκοπικός οργανισμός και δεν έχουμε στο επίκεντρό μας τη δημιουργία κέρδους. Στόχος μας είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση του Κύπριου καταναλωτή σε όσο το δυνατό χαμηλότερες τιμές.
Το 2011 ήταν μια δύσκολη χρονιά για την ΑΗΚ, λόγω της καταστροφής του Βασιλικού, που είχε ως αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση του πλεονάσματος κατά 24%. Η αύξηση των εσόδων είναι πλασματική και οφείλεται στην αύξηση της τιμής του πετρελαίου, η οποία αυξάνει εκείνη του ρεύματος και κατ’ επέκταση τα έσοδα. Ταυτόχρονα, το πλεόνασμα μειώνεται, γιατί η ΑΗΚ καλείται να πληρώσει το αυξημένο κόστος καυσίμου.
Το 2012 η χρονιά αναμένεται να κλείσει ελαφρώς καλύτερα, χάρη στο σωστό προγραμματισμό, τη μεθοδική μείωση των δαπανών και την αύξηση της παραγωγικότητας και απόδοσης του προσωπικού.
Τα σχέδια της ΑΗΚ και οι νέοι τομείς
Ποιο εμπορικό μοντέλο θα ακολουθήσει η ΑΗΚ στα επόμενα πέντε με 10 χρόνια;
Βασική μας δραστηριότητα παραμένει η ηλεκτροπαραγωγή. Θα ενισχύσουμε τις συμβατικές μας μονάδες, ενώ θα διεισδύσουμε πιο δυναμικά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με αιολικά ή φωτοβολταϊκά πάρκα. Έχουμε, επίσης, μια καλή πρόταση για ηλιοθερμικό σταθμό στο Ακρωτήρι.
Ακόμα, έχουμε εμπλακεί και στις τηλεπικοινωνίες, αφού ενοικιάζουμε οπτικά καλώδια σε ιδιωτικές εταιρείες του κλάδου και η συνεργασία μας θα αναπτυχθεί, επιφέροντας πρόσθετα έσοδα στην ΑΗΚ. Πρόσφατα μας πρότεινε η Cyta να συνεργαστούμε και να χρησιμοποιήσουν το δίκτυο οπτικών ινών μας. Ήδη συμφωνήσαμε και θα γίνουν δοκιμαστικές εφαρμογές σε τρεις περιοχές, στη Κοφίνου (ολοκληρώθηκε), στο Αλεθρικό και στις Τρεις Ελιές.
Ετοιμάζουμε, παράλληλα, το πρόγραμμα εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, που θα επιτρέπουν μια πιο έξυπνη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας, μειώνοντας το κόστος παραγωγής και κατά συνέπεια το λογαριασμό του καταναλωτή. Οργανισμοί, όπως, η Cyta, η ΔΕΦΑ και οι Υδατοπρομήθειες θα μπορούν να συνεργαστούν μαζί μας, για να κάνουν και τις δικές τους μετρήσεις κατανάλωσης. Επίσης θα εμπλακούμε στον τομέα της αφαλάτωσης, αφού ολοκληρώνεται σύντομα η μονάδα στο Βασιλικό.
Διαθέτοντας την απαραίτητη εμπειρία και τεχνογνωσία από το 1952 θα ασχοληθούμε και με την αποθήκευση και διαχείριση των υγρών καυσίμων, ως μέρος της κοινοπραξίας εταιρειών στις οποίες θα αναθέσει το κράτος αυτό το έργο. Μιλάμε για το κρατικό τερματικό αποθήκευσης και διαχείρισης πετρελαιοειδών στο Βασιλικό.
Θα μπείτε και σε άλλους τομείς;
Θέλουμε ακόμα να ασχοληθούμε με τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, με βάση τις εμπειρίες και την τεχνογνωσία που διαθέτουμε. Είχαμε ενδιαφέρον για την ετοιμασία σχεδίων και την επίβλεψη μεγάλων έργων σε χώρες, όπως, η Ιορδανία, ο Λίβανος και η Συρία.
Εξάλλου πιστεύουμε ότι η ΑΗΚ έχει περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο οργανισμό στην Κύπρο την εμπειρία και την τεχνογνωσία στο σχεδιασμό και την επιτυχή υλοποίηση μεγάλων και τεχνικά πολύπλοκων έργων ενεργειακής υποδομής, εξού και έχουμε εκφράσει την ετοιμότητά μας να εμπλακούμε σε θέματα, όπως, η εγκατάσταση και λειτουργία του κρατικού τερματικού αποθήκευσης πετρελαιοειδών και του τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου.
Λάθος η εξάρτηση από το πετρέλαιο
Ποια θεωρείτε την ιδανική λύση για την έλευση του φυσικού αερίου;
Το ιδανικότερο θα ήταν να επιταχυνθούν όλες οι διαδικασίες, για να έρθει στην Κύπρο το δικό μας φυσικό αέριο με υποθαλάσσιο αγωγό και σε αέρια μορφή. Αυτό φαίνεται, ωστόσο, ότι θα πάρει αρκετά χρόνια, αφού ακόμα θα πρέπει να γίνουν επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις και τεράστια, πολυδάπανα και χρονοβόρα έργα υποδομής. Εξού και εξετάζεται μια ενδιάμεση λύση εισαγωγής φυσικού αερίου.
Προς το παρόν υπάρχουν δύο τεχνολογίες. Η μία είναι να έρχεται υγροποιημένο, να γίνεται αποϋγροποίηση σε πλωτές ή χερσαίες μονάδες και ακολούθως η ΑΗΚ να το παίρνει στη φυσική του μορφή. Η άλλη τεχνολογία είναι το συμπιεσμένο φυσικό αέριο, για το οποίο, όμως, δεν υπάρχουν μεγάλες εμπειρίες διεθνώς ούτε η απαιτούμενη υποδομή.
Με τα σημερινά δεδομένα η προμήθειά του θα είναι σε υγροποιημένη μορφή, θα γίνεται αποϋγροποίηση σε πλωτή πλατφόρμα ή σε πλοίο και από εκεί θα υπάρχει ένας μικρός υποθαλάσσιος αγωγός ενός με δυο χιλιομέτρων, που θα το φέρνει στις εγκαταστάσεις της ΑΗΚ σε αέρια μορφή.
Όταν πριν από δύο χρόνια δεχθήκαμε προσφορές για την εισαγωγή φυσικού αερίου είχαν απορριφθεί. Γιατί τώρα ελπίζετε ότι η προσφορά θα μας συμφέρει;
Ενεργούμε ανάλογα με τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας. Συγκρίνοντας την τιμή του πετρελαίου που έχουμε, με την τιμή του φυσικού αερίου που θα εισάγουμε, η δεύτερη επιλογή φαίνεται να είναι πιο συμφέρουσα. Σίγουρα η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος θα μειωθεί πολύ περισσότερο με τη μόνιμη λύση από τα δικά μας κοιτάσματα, όμως και με την ενδιάμεση λύση θα πρέπει να σημειωθεί μια μείωση στις τιμές, σε διαφορετική περίπτωση δεν θα την υλοποιήσουμε. Όσο πιο μεγάλη είναι η διάρκεια της ενδιάμεσης λύσης τόσο πιο συμφέρουσα θα είναι και η προσφορά.
Πιστεύω ότι τα δικά μας κοιτάσματα θα μας δώσουν φυσικό αέριο στην καλύτερη περίπτωση περί τα τέλη αυτής της δεκαετίας και μέχρι τότε δεν μπορούμε να παραμείνουμε απόλυτα εξαρτημένοι από το πετρέλαιο.
Εμείς θα θέλαμε φυσικό αέριο εδώ και τώρα σε συμφέρουσα φυσικά τιμή, καθώς ήδη έχουμε δύο μεγάλες και σύγχρονες μονάδες στο Βασιλικό, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιούν ως καύσιμο το φυσικό αέριο.
Ξένοι σύμβουλοι για τα κοιτάσματα
Πώς πρέπει να προχωρήσει η κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων Κύπρου;
Επιβάλλεται να στελεχωθεί σωστά και να λειτουργήσει το συντομότερο. Δυστυχώς, τόσα χρόνια δεν μπορέσαμε να χαράξουμε μια εθνική πολιτική ενέργειας. Σήμερα με φοβίζει η ιδέα ότι θα βρεθούμε με τεράστια κοιτάσματα και θα είμαστε μόνοι μας να αντιμετωπίζουμε διεθνή μεγαθήρια, χωρίς να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που με την τεχνική τους γνώση και την εμπειρία τους θα μπορούν να μας συμβουλεύουν. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλές χώρες βρήκαν κοιτάσματα και δεν κατάφεραν να τα αξιοποιήσουν προς όφελος του λαού τους.
Προτείνετε την πρόσληψη κάποιου διεθνούς συμβουλευτικού οίκου;
Μάλιστα. Αυτό που μας λείπει είναι ένας διεθνής οίκος με γνώσεις γύρω από το αντικείμενο, που θα βρίσκεται στο πλευρό της εκάστοτε Κυβέρνησης και θα τη συμβουλεύει, μακριά από οποιεσδήποτε σκοπιμότητες. Επίσης, πρέπει να τερματιστεί αυτό το κλίμα καχυποψίας που έχει δημιουργηθεί.
Τα ίδια λάθη έγιναν και όταν απορρίψαμε την πρόταση της Shell για την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πολλοί σήμερα παραδέχονται πως είχαν λάθος, όμως τότε η πρόταση δαιμονοποιήθηκε και κανείς δεν είδε τα πλεονεκτήματά της. Μέχρι και σήμερα ακούω κάποιους να περηφανεύονται ότι κατάφεραν να αποτρέψουν την πρόταση αυτή. Ας αναλογιστούν, όμως, τις ευθύνες τους όταν τότε, δηλαδή το Δεκέμβρη του 2010, μας έλεγαν να μην προχωρήσουμε με τη συγκεκριμένη πρόταση, διότι σε δυο - τρία χρόνια θα είχαμε το δικό μας φυσικό αέριο και τελικά παραμείναμε αποκλειστικά εξαρτημένοι από το πετρέλαιο.
Σήμερα η επίσημη πλευρά δηλώνει ότι το νωρίτερο που θα έχουμε το δικό μας φυσικό αέριο είναι το 2018. Εγώ προσωπικά θεωρώ πολύ αισιόδοξο αυτό το στόχο.
Δεν είναι λύση η ιδιωτικοποίηση
Ένα φλέγον θέμα στις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα είναι αυτό των ιδιωτικοποιήσεων. Ποια είναι η θέση σας;
Οι ιδιωτικοποιήσεις από μόνες τους δεν είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα. Η αγορά ηλεκτρισμού είναι φιλελευθεροποιημένη από το 2004 και ο καθένας μπορεί να παράγει και να πωλεί ηλεκτρισμό. Γιατί δεν το έπραξε κανένας; Γιατί προφανώς είναι δύσκολο να ανταγωνιστούν την ΑΗΚ.
Για ένα μικρό και απομονωμένο σύστημα, όπως το δικό μας, οι ιδιωτικές εταιρείες είναι διστακτικές να εγκαταστήσουν μονάδες παραγωγής. Για να επενδύσουν θέλουν μεγαλύτερη αγορά και σταθερό φορτίο, το οποίο εμείς δεν έχουμε. Η μικρή αγορά μας και το καύσιμό μας, που είναι το πετρέλαιο, δεν ελκύουν τους επενδυτές. Με το φυσικό αέριο θα μειωθεί το κόστος παραγωγής και ίσως τότε ενδιαφερθούν ιδιώτες παραγωγοί.
Αν μας ζητηθεί μερική, έστω, ιδιωτικοποίηση;
Ακόμα κι αυτό θα είναι λάθος. Η ΑΗΚ δεν χρειάζεται στρατηγικούς συνεργάτες ή ιδιωτικοποιήσεις. Έχουμε την απαιτούμενη τεχνογνωσία και τις εσωτερικές δυνάμεις και αν το κράτος μας επιτρέψει λίγη περισσότερη αυτονομία, ευελιξία και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων μπορούμε να ανταγωνιστούμε οποιονδήποτε ιδιώτη.
Μια ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση δεν θα μειώσει, αλλά μάλλον θα αυξήσει την τιμή του ηλεκτρισμού, καθώς μια ιδιωτική εταιρεία δεν θα ικανοποιείται με μια απόδοση της τάξης του 5%. Θα επιδιώξει μεγαλύτερο ποσοστό απόδοσης, ίσως και 12%, όπως είναι η διεθνής πρακτική. Άρα η ιδιωτικοποίηση δεν είναι η λύση για το ακριβό μας ρεύμα.
Τι πρέπει ν’ αλλάξει στην ΑΗΚ:
«Ο οργανισμός πρέπει να γίνει πιο ευέλικτος και αποδοτικός και προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να συντονιστούν οι προσπάθειές μας. Δεν γίνεται ο γενικός διευθυντής του οργανισμού να παρακάθεται στις συνεδρίες του διοικητικού συμβουλίου χωρίς δικαίωμα ψήφου και να έχει μόνο συμβουλευτικό ρόλο. Δεν γίνεται απλώς να κάνει εισηγήσεις στο ΔΣ και μετά να αποχωρεί. Δεν γίνεται οποιαδήποτε ενέργεια του οργανισμού να πρέπει πρώτα να εγκριθεί από δύο υπουργεία, από το Υπουργικό Συμβούλιο και από τη Βουλή. Μέχρι να πάρουμε μια απόφαση η επιχειρηματική ευκαιρία θα έχει κάνει φτερά».