Οι Κύπριοι πιστεύουν ακόμη στο μάτιασμα και στις προκαταλήψεις

Τα χρόνια περνάνε και ο κυπριακός λαός μπορεί να εκμοντερνίζεται, αλλά κάποιες παλιές προκαταλήψεις έχουν παραμείνει και συνεχίζουν να ταλανίζουν το μυαλό μας…

Το μάτι, επιστημονικά, είναι σε σημαντικό βαθμό αυθυποβολή, τονίζει ο Θεολόγος και βουλευτής Αντρέας Πιτσιλλίδης

ΑΡΚΕΤΟΙ πιστεύουν στο φθονερό μάτι, ενώ σε μικρότερο βαθμό υπάρχει ακόμη η φοβία των ημερομηνιών, όπως η Τρίτη και δεκατρείς…

Βρισκόμαστε στον 21ο αιώνα, με την επιστήμη να έχει κάνει τεράστια άλματα, και όμως αρκετοί από εμάς δεν έχουν ακόμα απελευθερωθεί από προλήψεις, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες, συνδέοντας το καθετί κακό που τους συμβαίνει με το «κακό μάτι» και όχι με την, ίσως, δική τους αποτυχία. Ο Θεολόγος και βουλευτής Αντρέας Πιτσιλλίδης εξηγεί στη «Σ» από πού ξεκινά η ιστορία των προκαταλήψεων, κατά πόσον οι Κύπριοι είναι προληπτικοί και τι σχέση έχει τελικά το «κακό μάτι» με την Εκκλησία και το Λόγο του Χριστού.

Σύμφωνα με τον κ. Πιτσιλλίδη, ο κυπριακός λαός, λόγω της ιστορίας του, των Άγιων μορφών, θαυματουργών εικόνων και των μοναστηριών που έτυχε να υπάρχουν στο νησί, «είναι ιδιαίτερα θρησκόληπτος και αρκετά προληπτικός». «Ο κυπριακός λαός έχει κληρονομήσει, και από την εποχή του αρχαίου ελληνικού κόσμου αλλά και τη χριστιανική παράδοση, κάποιες προλήψεις και φοβίες που θα μπορούσε κάποιος να τις ονομάσει ανορθολογικές, δεν μπορεί η λογική να τις ελέγξει, αλλά είναι μόνο από κύμα δεισιδαιμονίας δηλαδή φόβου προς την άγνωστη, ανεξερεύνητη δύναμη του Θεού και όλων των εξωκοσμικών υπερβατικών μορφών Αγίων Αγγέλων, δαιμόνων κτλ.», αναφέρει στη «Σ» ο κ. Πιτσιλλίδης, σχολιάζοντας ότι οι προλήψεις στους Κυπρίους μπορούν να ιεραρχηθούν με πρώτο το μάτιασμα, κάτι που ενστερνίζεται και ο υπόλοιπος Ελληνισμός.

Η ψυχοφθόρα διαδικασία

Ο Θεολόγος Αντρέας Πιτσιλλίδης, όπως ανέφερε, γνωρίζει ότι αρκετοί πιστεύουν στο φθονερό μάτι, του γείτονα, του συναδέλφου, έχοντας την εντύπωση ότι θα τους προκαλέσει στη ζωή τους από έναν απλό πονοκέφαλο μέχρι κακοτυχία, οικονομική, συναισθηματική, ακόμα και ολική καταστροφή. Σχολιάζει δε ότι δεν είναι τυχαίο που κατέφευγαν παλιότερα σε γιαγιάδες που διάβαζαν ευχές και σήμερα σε μέντιουμ που τους ξορκίζουν και τους δίνουν φυλακτά, κάτι που έχει γενεσιουργό αίτιο αυτήν τη φοβία για τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες.

Ο κ. Πιτσιλίδης εξηγεί ότι το μάτι, επιστημονικά, είναι σε σημαντικό βαθμό αυθυποβολή. Μπαίνοντας σε μια ψυχοφθόρα διαδικασία ότι το μάτι του γείτονα ευθύνεται για τη ζήλια και το φθόνο που αναπόφευκτα υπάρχουν, «κάποιος από μόνος του καταστρέφει τη διάθεσή του και μπαίνει σε μορφές κατάθλιψης, ψύχωσης και στο τέλος, αν όλα του πάνε στραβά, δεν είναι επειδή εκπέμπεται μαγική ενέργεια από το φθονερό μάτι, αλλά γιατί ο ίδιος έχει λειτουργήσει με απαισιοδοξία και μοιρολατρία». Η επιστήμη, σύμφωνα με το Θεολόγο, δεν δέχεται σε καμία περίπτωση ότι το μάτι ως χώρος υποδοχής οπτικών ερεθισμάτων μπορεί να ακτινοβολεί οποιαδήποτε ενέργεια ή να φωτοβολεί τους συνανθρώπους μας με επιρροή που να τους καταστρέφει τη ζωή τους.

Οι επιρροές που δέχθηκε η Εκκλησία

Η Εκκλησία, ανέφερε ο κ. Πιτσιλλίδης, μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον που είχε έντονες επιρροές των θρησκειών που προϋπήρξαν της παρουσίας του Χριστού στη Γη. «Οι λαοί, οι πολιτισμοί στα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, που έγιναν στη συνέχεια και το λίκνο του χριστιανικού ψηφιδωτού που απλώθηκε στη Μέση Ανατολή, στο χώρο της Μεσογείου στα πρώτα του βήματα, είχαν έντονες επιρροές που οδηγούν στην πεποίθηση ότι το μάτιασμα είναι κάτι που υπάρχει», παραδέχεται ο Θεολόγος, αναφέροντας ότι όλα αυτά και ειδικά η ευχή του Μεγάλου Βασιλείου που υπάρχει ενάντια στη βασκανία, συνέτειναν στο να πιστέψει ο κόσμος ότι και η Εκκλησία πιστεύει στο μάτι. Προσωπικά ως Θεολόγος, ο κ. Πιτσιλλίδης δηλώνει ότι η Εκκλησία δεν πιστεύει στο μάτι και όλα αυτά που αποδίδονται σε μερικές εκκλησιαστικές ευχές, σε σχέση με τη βασκανία, είναι στην κακή επιρροή-επίδραση του διαβόλου.

Η ημέρα είναι η αιτία που υποφέρω…

Τον κυπριακό λαό χαρακτηρίζει, επίσης, σύμφωνα με το Θεολόγο Πιτσιλλίδη, αλλά σε μικρότερο βαθμό, η φοβία της ημέρας Τρίτης και 13, μια φοβία που υπάρχει και σε άλλους λαούς, αλλά για την ημέρα Παρασκευή και 13. Η Τρίτη και 13 αποτελεί τη μέρα-εφιάλτη για τους προληπτικούς, μια άποψη που έχει επικρατήσει εδώ και αρκετούς αιώνες, διότι είναι η ημέρα που έγινε η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Μετά από αυτό το γεγονός, σταμάτησαν να γίνονται γιορτές την εν λόγω ημέρα και όλα τα σπίτια έμεναν κλειστά και δεν δέχονταν επισκέπτες! Από την άλλη, η Τρίτη, βάσει αστρολογικών βιβλίων, είναι κακότυχη και από αστρολογικής απόψεως, αφού είναι η ημέρα του Άρη, που είναι ο θεός του πολέμου.

Όσο για το «γρουσούζικο» αριθμό 13 υπάρχουν επίσης αρκετοί λόγοι, για τους οποίους χαρακτηρίζεται έτσι, όπως π.χ. επειδή συμβολίζει τον 13ο μαθητή του Ιησού, τον Ιούδα, ο οποίος τον πρόδωσε, ή επειδή χαλάει την αρμονία του τέλειου και ιερού αριθμού 12 (αριθμό 12 είχαν τα ευαγγέλια, οι άθλοι του Ηρακλή, οι Θεοί του Ολύμπου κ.ά.). Ένας άλλος λόγος που το 13 θεωρείται ότι φέρνει ατυχία είναι, σύμφωνα με τη λαογραφική παράδοση, η σύνδεση που υπάρχει στο συγκεκριμένο νούμερο με το δυσοίωνο εμβόλιμο 13ο μήνα του έτους, που προέκυπτε από τη διαφορά του σεληνιακού με το ηλιακό έτος και με το πέρασμα των χρόνων απορροφήθηκε με την προσθήκη μίας ημέρας στο Φεβρουάριο κάθε τέσσερα έτη. Επίσης, ακόμα και στις κάρτες Ταρώ, ο αριθμός 13 είναι ο Θάνατος.

Προβλέψεις λόγω παγκοσμιοποίησης

ΜΑΥΡΗ γάτα, σπασμένοι καθρέφτες, ραγισμένα πιάτα, ξεχασμένο ανοιχτό ψαλίδι και χιλιάδες άλλα, αν και για κάποιους μπορεί να μη σημαίνουν τίποτα, για άλλους μπορεί να σημαίνουν πολλά. Ο κ. Πιτσιλλίδης αναφέρει ότι τέτοιες προκαταλήψεις συνεχίζουν να υπάρχουν, ταλανίζοντας και κατατρέχοντας τους Κύπριους, αλλά σε μικρότερη επιρροή και επίδραση, «γιατί είναι νεότερα και όχι της δικιάς μας εθνικής παράδοσης αποκυήματα, είναι σύγχρονες προλήψεις που λόγω της παγκοσμιοποίησης ήρθαν στην Ελλάδα και δεν είναι τόσο ριζωμένες στη μνήμη του λαού μας».

Άλλο το έθιμο…

ΚΑΠΟΙΕΣ από τις προλήψεις μας τις έχουμε κάνει συνήθειες, ζώντας μαζί τους και καθιερώνοντάς τες ακόμα και ως έθιμα. «Δεν επιτρέπεται ο γαμπρός να δει τη νύφη και το νυφικό της τη νύχτα πριν από το γάμο, είναι γρουσουζιά», σημειώνει η Χρυστάλλα Μαραγκού, νοικοκυρά, τονίζοντας ότι ο λόγος που ο γάμος αυτής και της κόρης, αλλά και του εγγονού της, είναι γεροί χωρίς προβλήματα, είναι επειδή τήρησαν κατά γράμμα αυτό το έθιμο. Από την άλλη, αιτιολογεί το χωρισμό άλλων γνωστών της, δηλώνοντας ότι, «αφού δεν είχαν παντρευτεί στην εκκλησία και δεν είχαν δεχτεί την ευλογία του παπά της ενορίας τους, πώς να μη χωρίσουν;».

Ακόμα ένα σύνηθες έθιμο που συνεχίζεται με την πάροδο των χρόνων και στους νεότερους, είναι το ρίξιμο ρυζιού στους νεόνυμφους για να ριζώσουν μαζί. Ο κ. Αντρέας Πιτσιλλίδης, όλα αυτά, τα θεωρεί έθιμα και όχι προλήψεις, αναφέροντας ότι είναι πώς τα αντικρίζει κάποιος όλα αυτά. «Αν κάποιος πιστεύει ότι αν δεν ρίξουμε ρύζι θα είναι κακοτυχία, τότε περνά στην πρόληψη, αν όμως το κάνεις υπό μορφήν εθίμου, είναι έθιμο», καταλήγει.

Άδικες προκαταλήψεις

Οι ΝΕΟΤΕΡΕΣ γυναίκες μπορεί να μην το γνωρίζουν, οι πλείστες όμως από τις παλαιότερες όχι μόνο το γνωρίζουν αλλά το τηρούν και κατά γράμμα... «Οι αδιάθετες γυναίκες είναι γεγονός ότι δεν πάνε εκκλησία, δεν αγγίζουν και δεν φυλάνε εικόνες» καταγράφεται μέσα στις πιο παράξενες αλλά υπαρκτές για χρόνια προλήψεις. Ο Θεολόγος Πιτσιλλίδης, όμως, δηλώνει ότι, προσωπικά, αυτή η πρόληψη δεν τον βρίσκει σύμφωνο.

«Είναι μια πρόληψη που γεννήθηκε μέσα από την ιουδαϊκή προχριστιανική συνήθεια, που θεωρούσε τη γυναίκα ότι, είτε κατά την έμμηνό της ρύση είτε μετά τη γέννα που ήταν λεχώνα, ήταν ακάθαρτη όχι μόνο σωματικά αλλά και λειτουργικά, οπόταν δεν μπορούσε να συμμετάσχει σε συνάξεις και να πηγαίνει στο ναό του Σολομώντα. Κατά αντίστοιχο τρόπο, δυστυχώς, αυτή η στρέβλωση ήρθε και στο χώρο του Χριστιανισμού, κάτι όμως που δεν τεκμηριώνεται ούτε στην παράδοσή μας ούτε στη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας», εξηγεί ο κ. Πιτσιλλίδης, σχολιάζοντας ότι «η έμμηνος ρύση στη γυναίκα είναι ένα δώρο Θεού και της φύσης, που φέρνει ζωή στον κόσμο».