Ο υπέροχος Έλληνας και διά βίου αγωνιστής

Ο αείμνηστος Χριστοδουλίδης νοιαζόταν για όλους τους συναγωνιστές του, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τη λήξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ

Ο Κώστας Χριστοδουλίδης ήταν ο άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων, αλλά ήταν αυστηρός πρώτα στον εαυτό του και ετά στους υφισταμένους του

Έπεσε στα 91 του χρόνια ο αλύγιστος κι ακατάβλητος Μάλβος της ΕΟΚΑ. Άφησε την τελευταία του πνοή στο... Μέλαθρο Αγωνιστών της ΕΟΚΑ στις 25 Ιουνίου ο «Σιδερένιος Τομεάρχης» ο μαχητικός συνδικαλιστής και συνετός βουλευτής, Κώστας Χριστοδουλίδης. Ο υπέροχος Έλληνας με τη μεγάλη καρδιά. Ο αθεράπευτος πατριδολάτρης που έδωσε μιαν ολόκληρη ζωή για την πατρίδα, για τον εργαζόμενο συνάνθρωπό του.

Είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά τον Κώστα Χριστοδουλίδη το 1965. Δαφνοστεφανωμένος τομεάρχης της ΕΟΚΑ και μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων εκείνος και νεαρός δημοσιογράφος στην «πατρίδα» και την «Εθνική» εγώ. Έζησα τις μάχες που έδωσε μέσα στη Βουλή με άλλους ενωτικούς συναδέλφους του για την υπεράσπιση των αξιωματικών και ανδρών της Ελληνικής Μεραρχίας που χαρακτηρίζονταν ως παράνομοι, «νατοϊκοί» και ανεπιθύμητοι. Έζησα τη συγκλονιστική στιγμή που έγινε αναφορά στον ήρωα ανθυπολοχαγό αδελφό του που έπεσε πολεμώντας τους συμμορίτες στο βουνό Μάλβη της Πελοποννήσου.

Πολλές φορές μίλησα με τον αείμνηστο αγωνιστή για τη ζωή του και ιδιαίτερα για τη δράση του στον απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ, όπου είχε διακριθεί. Σεμνός και ταπεινός, απέφυγε να μιλήσει για τον εαυτό του. Περισσότερο μιλούσε για τους συναγωνιστές του και ιδιαίτερα για τον πρωτομάρτυρα της αγχόνης Ανδρέα Δημητρίου. Τόνιζε τον ασυγκράτητο χαρακτήρα του και το παράτολμο θάρρος του.

Ήταν μέλος της ομάδας του, τον γνώριζε πολύ καλά. Και θυμάται: «Ο Αντρέας Δημητρίου, το πάντα πρόσχαρο εκείνο παιδί, ήταν μέλος της ομάδας μου των Νέων Συντεχνιών (ΣΕΚ) μαζί με άλλους. Δραστήριος και πολύ ενεργητικός... Εκτός από τη συμμετοχή του, στην κλοπή των όπλων από τις αποθήκες του λιμανιού Αμμοχώστου, ο Αντρέας Δημητρίου έδρασε ποικιλοτρόπως μέχρι τη σύλληψή του. Μαζί λάβαμε μέρος με την ομάδα μου και στην ανατίναξη των εγκαταστάσεων για την ύδρευση του στρατοπέδου των Άγγλων στο «Τέσσερα Μίλι».

Δακρύζει ο Κώστας Χριστοδουλίδης όταν μου μιλά για την προσπάθεια απελευθέρωσης του Δημητρίου, που η μοίρα η κακή δεν στάθηκε ευνοϊκή στον ήρωα: «Είχαμε πληροφορίες από τον Πέτρο Παπαγεωργίου, αξιωματούχο αστυνομικό ότι θα μεταφερόταν ο Δημητρίου στο νοσοκομείο της Λευκωσίας. Σχηματίσαμε ομάδα που θα έκανε επίθεση, παρά τον Άγιο Κενδέα, για απόσπαση του Ανδρέα κατά τη μεταφορά του. Μας έδωσε τις τελευταίες λεπτομέρειες ο Πέτρος, όμως δεν έγινε κατορθωτή η απελευθέρωση του Αντρέα, διότι οι Άγγλοι τον μετέφεραν με το αυτοκίνητο από την Αμμόχωστο προς το στρατόπεδο R.S.D. στο δρόμο της Λάρνακας κι επ' εκεί στη Λευκωσία η μεταφορά έγινε με ελικόπτερο. Έτσι, ματαιώθηκε η προσπάθειά μας...»

Πολλές φορές ο Κώστας Χριστοδουλίδης έπλεξε το εγκώμιο του Πρωτομάρτυρα της Αγχόνης. Μιλούσε γι' αυτόν με θαυμασμό. Θυμόταν πάντα πόσο ριψοκίνδυνος ήταν και πόσο ολοπρόθυμος να μετάσχει σε κάθε επικίνδυνη αποστολή της ΕΟΚΑ.

Ο «Μάλβος» της ΕΟΚΑ

Ο Ηλίας Γεωργιάδης, στενός συνεργάτης του «Σιδερένιου Τομεάρχη», μέλος του εκτελεστικού Αμμοχώστου με αξιόλογη αγωνιστική δράση, μιλά με συγκίνηση για τα μεγάλα εκείνα χρόνια και δεν αποκρύβει το θαυμασμό και την εκτίμησή του για τον αείμνηστο Κώστα Χριστοδουλίδη: «Κανείς δεν μπορεί να πει τον παραμικρό κακό λόγο για τον Κώστα Χριστοδουλίδη, το «Μάλβο» της ΕΟΚΑ το «Σιδερένιο τομεάρχη» της Αμμοχώστου.

Ήταν άνθρωπος Α.Α. σεμνός, απλός, μετριοπαθής, χωρίς έπαρση, άδολος. Δεν θυμάμαι να έβλαψε κανέναν με τον τρόπο που ενεργούσε καθ' όλη τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ. Πρώτος στους κινδύνους, πρώτος σε κάθε αγωνιστική ενέργεια».

Σταματά ο Ηλίας Γεωργιάδης, φανερά συγκινημένος και σε λίγο συνεχίζει: «Ο αείμνηστος Χριστοδουλίδης νοιαζόταν για όλους τους συναγωνιστές του, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά τη λήξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ. Κατά τον αγώνα προσπαθούσε να ενεργούν με σοβαρότητα, περίσκεψη και προσοχή. Μας ήθελε γερούς και δυνατούς, αλλά πολύ προσεκτικούς σε κάθε μας ενέργεια. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και τους κινδύνους που πέρασε, ως τομεάρχης Αμμοχώστου, δεν έπεσε ποτέ στα χέρια του εχθρού. Παρέμεινε ασύλληπτος μέχρι το τέλος του Αγώνα. Ήταν 34 χρονών κι είχε τρία παιδιά όταν καταζητήθηκε για την αγωνιστική του δράση ο αείμνηστος τομεάρχης μας.

»Όλοι, όσοι υπηρετήσαμε κάτω από τις διαταγές του τον έχουμε περί πολλού. Τον εκτιμούσαμε, τον σεβόμασταν, τον αγαπούσαμε και τον είχαμε ως παράδειγμα. Παντού και πάντοτε εκτελούσαμε χωρίς αντιλογία τις διαταγές, τις προτροπές και τις συμβουλές του. Ήταν ο Μέντοράς μας, ο αείμνηστος «Μάλβος».

Για την άδολη καρδιά του Κώστα Χριστοδουλίδη και τον αγνό Πατριωτισμό του ο Ηλίας Γεωργιάδης μας είπε: «Όταν έβλεπε συναγωνιστές του να υποφέρουν ή να αδικούνται ο αείμνηστος Χριστοδουλίδης δάκρυζε από πικρία και αγανάκτηση. Δεν ανεχόταν καμιά αδικία και καμιά περιφρόνηση από κανέναν σε βάρος συναγωνιστών του. Και πολεμούσε με όλη τη δύναμη της ψυχής του για την άρση τέτοιων αδικιών. Τόσο ως βουλευτής Αμμοχώστου όσο και ως επαρχιακός γραμματέας της ΣΕΚ στην τουρκοπατημένη σήμερα πόλη μας εργάστηκε με πάθος για να στηρίζει τους συναγωνιστές και τους άγνωστους ακόμα σ' αυτόν συμπολίτες μας και να τους εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή. Ο Κώστας Χριστοδουλίδης ήταν ο άνθρωπος που έδινε χωρίς να ζητεί ανταλλάγματα, ούτε πληρωμή. Αισθανόταν ικανοποίηση όταν βοηθούσε κάποιον στον αγώνα της ζωής. Δεν ήταν επιτήδειος. Δεν ήταν πονηρός. Ουδέποτε διεκδίκησε κάτι που δεν του ανήκε ή δεν του άξιζε. Κι όποιος συναγωνιστής μας τον χρειάστηκε, ήταν πάντα εκεί...».

Πρότυπο αγωνιστή

Η αγωνίστρια Πόπη Λεοντιάδη, που φιλοξενούσε τον αείμνηστο τομεάρχη όταν ήταν καταζητούμενος, μας μίλησε γι' αυτόν συγκινημένη με θαυμασμό. «Ήταν ευγενέστατος, πολύ απλός άνθρωπος, καλός χριστιανός και ατόφιος Έλληνας. Πρότυπο αγωνιστή...»

Την παρακαλούμε να μας αναφέρει μερικά περιστατικά που έζησε η οικογένειά τους, όταν φιλοξενούσαν τον Κώστα Χριστοδουλίδη στο σπίτι τους και μ' ευγένεια η σεμνή αγωνίστρια αφήνει τη μνήμη της να γυρίσει στα δοξασμένα, τα δύσκολα χρόνια του Απελευθερωτικού Αγώνα: «Μετά την εκτέλεση μιας Εγγλέζας επιβλήθηκε κέρφιου στην Αμμόχωστο. Τρέχω στο δωμάτιο που έμενε ο αείμνηστος τομεάρχης και τον ρωτώ: 'Τι θα κάνουμε τώρα, κύριε Κώστα;'. Και με ψυχραιμία μου απαντά: 'Να μπω στο μπάνιο και να πεταχτώ κάτω από το παράθυρο'. Άνοιξα την πόρτα να δω έξω αν υπήρχαν στρατιώτες. Του λέγει ο άντρας μου: 'Μείνε δαμαί, μείνε δαμαί». Προτού πάω στην πόρτα, μου είπαν, αν δω Εγγλέζους να κάνω σύνθημα.

Έβλεπα από το παράθυρο. Έξω υπήρχαν Εγγλέζοι. Στο σπίτι της γειτόνισσας άρχισαν συλλήψεις. Έρχονται στο σπίτι μας. Ανοίγουν το καγκέλι. Μπροστά ήταν η εκκλησία του Σταυρού. Έκαμα το σταυρό μου και είπα: 'Χριστέ μου βοήθα μας. Κάνε να πάνε όλα καλά. Κρατούσα και το μωρό μου στην αγκαλιά. Πήγα στην πόρτα. Άνοιξα. Μπροστά μου ένας 'μιλίταρι' (στρατιωτικός αστυνομικός). Με ρωτά: 'Αρ γιου ιγκλις;' (Είσαι Εγγλέζα;).

'Ναι' του λέγω 'γιές'. Μετά έρχονται άλλοι δυο 'μιλίταριν'. Μου υποβάλλουν την ίδια ερώτηση και τους απαντώ καταφατικά. Μου ζήτησαν και οι τρεις συγνώμη και έφυγαν χωρίς να μπουν στο σπίτι. Το θαύμα έγινε. Άκουσε ο Θεός την παράκλησή μου...».

Μετά τι έγινε, ρωτούμε την κυρία Λεοντιάδου και συνεχίζει: «Μετά τράβηξα στην κουζίνα, όπου περίμεναν με αγωνία ο άντρας μου και ο αείμνηστος Κώστας. Τους ανέφερα τι είχε συμβεί. Τη σωτηρία μας την αποδώσαμε σε θαύμα. Πώς με πήραν για Εγγλέζα. Να πω πως ήμουν ξανθή. Δεν ήμουν. Κι όμως έτσι με πέρασαν. Η πίστη μου στο Θεό μας έσωσε...».

Δεύτερο θαύμα

ΣΥΓΚΙΝΗΜΕΝΗ η κυρία Λεοντιάδου σταματά. Προτού, όμως, της υποβάλουμε άλλη ερώτηση ξαναρχίζει: «Μιαν άλλη φορά, στις οκτώ η ώρα το πρωί, μου είπε ότι θα έρχονταν κάποιες κοπέλες της Οργάνωσης για να τον μετακινήσουν. Εγώ τον ρώτησα: 'Τις ξέρεις;' 'Είναι πολύ καλές', μου απάντησε. Προτού φύγει μου είπε: 'Αν δεις κάτι στο γραφείο, άναψε σπίρτο και κάψε το'. Έφυγαν και μπήκα στο δωμάτιό του. Θα ερχόταν γυναίκα να καθαρίσει και δεν ήθελα να μπει σ' αυτό. Γι' αυτό το καθάρισα εγώ νωρίτερα. Μόλις έφυγε ο Κώστας με τις κοπέλες, πλάκωσαν στο σπίτι 'μιλίταρι'. Κτύπησαν την πόρτα και τους άνοιξα, ενώ έβλεπα και το αυτοκίνητο που πήρε τον Κώστα ν' απομακρύνεται. 'Ευτυχώς', είπα μέσα μου. 'Πάλι τη γλιτώσαμε'. Με την είσοδό τους στο σπίτι οι 'μιλίταρι' είδαν τη φωτογραφία του αδελφού μου στο τραπέζι και με ρώτησαν τι δουλειά κάνει και τους απάντησα ότι είναι μαθητής. Με πίστεψαν κι έφυγαν. Αμέσως ήρθε κι ο μακαρίτης ο Κώστας. Του είπα τι είχε συμβεί, οπότε μου είπε: 'Μα τούτοι που πέρασαν που κοντά μας, ήρταν να ερευνήσουν το σπίτι;'».

Λάτρευε την οικογένειά του

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΗ ήταν η αναφορά της κυρίας Λεοντιάδη στην επιθυμία του αείμνηστου τομεάρχη να βλέπει τη γυναίκα του και τα παιδιά του. «Το σπίτι μου ήταν κοντά στο σπίτι των γονιών του. Μου είπε να περνά η γυναίκα του στις 3.30μ.μ. να του φέρνει τα μωρά της να τα βλέπει. Δεν την ήξερα και μου είπε: 'Θ' ανοίξω το παράθυρο προς το δρόμο και όταν θα περάσει θα σου φωνάξω να τη δεις, για να της ανοίξεις'. Έτσι κι έγινε. Θυμάμαι πόση χαρά και συγκίνηση ένιωθε όταν έρχονταν η γυναίκα και τα παιδιά του. Δάκρυζε, τ' αγκάλιαζε και τα φιλούσε. Δακρύζαμε κι εμείς όταν τους βλέπαμε. Τι μέρες ήταν εκείνες!!!».

Ένας άλλος λαμπρός αγωνιστής, ο Γεώργιος (Κόκος) Καπετάνιος «Διομήδης» της ΕΟΚΑ ήταν επίσης στενός συνεργάτης του αείμνηστου Χριστοδουλίδη. Τον φιλοξένησε κι αυτός στο σπίτι του όταν ήταν καταζητούμενος κι έζησε μαζί του δύσκολες αλλά μεγάλες στιγμές κατά τη διάρκεια του Αγώνα της ΕΟΚΑ.

«Ο Κώστας Χριστοδουλίδης ήταν ο άνθρωπος των έργων και όχι των λόγων. Έντιμος, ειλικρινής, πατριώτης, σεμνός, χρυσή καρδιά, αλλά αυστηρός πρώτα στον εαυτό του και μετά στους υφισταμένους του. Μας ήθελε όλους σοβαρούς, υπεύθυνους, εγκρατείς, εχέμυθους, αποφασιστικούς και γενναίους. Και ήταν ο ίδιος παράδειγμα ολοζώντανο για μας. Πάντοτε έτοιμος να μας συμβουλέψει, να μας βοηθήσει και να μας δώσει σαφέστατες οδηγίες όταν μας ανέθετε αποστολή. Δεν ήταν τυχαίο που το εκτελεστικό της Αμμοχώστου, κάτω από τις οδηγίες του έκανε θραύση».

Ο Κόκος Καπετάνιος γνώριζε όσο λίγοι το «Σιδερένιο τομεάρχη». Είχε μυηθεί στην Οργάνωση το έτος 1955 και διετέλεσε ομαδάρχης της ΕΟΚΑ στην πόλη της Αμμοχώστου. Επίσης, ήταν σύνδεσμος τομέως Καρπασίας, με έδρα την Αμμόχωστο.

Αναπολεί τα όσα έζησε με τον Κώστα Χριστοδουλίδη και αφηγείται: «Ακόμα και μετά τον Αγώνα, ο Κώστας, ως βουλευτής Αμμοχώστου, αγωνιζόταν κυριολεκτικά για την αποκατάσταση των συναγωνιστών του και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του λαού της πόλης και της επαρχίας του. Έδωσε μάχες στο κοινοβούλιο για την πρόοδο και την ανάπτυξη της Αμμοχώστου. Κι όταν ξέσπασε η τουρκική ανταρσία το Δεκέμβρη του 1963, ο Κώστας Χριστοδουλίδης με τις ομάδες του βρέθηκε στις επάλξεις του χρέους. Επίσης, ως επαρχιακός γραμματέας της ΣΕΚ έδινε μάχες για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων».

Ο Κόκος Καπετάνιος αναφέρθηκε και στην τελευταία προσπάθεια του αείμνηστου Κώστα Χριστοδουλίδη να ενώσει όλους τους αγωνιστές της κατεχόμενης πόλης και επαρχίας Αμμοχώστου. Με τον επίσης τομεάρχη Φώτη Παπαφώτη και άλλους ίδρυσαν την Ένωση Αγωνιστών Αμμοχώστου και στις 26 Νοεμβρίου 1994 έγιναν αρχαιρεσίες κατά τις οποίες εκλέγηκαν οι πιο κάτω:

Εκτελεστική Γραμματεία: Κώστας Χριστοδουλίδης, Φώτης Παπαφώτης, Γεώργιος Λίλλητος, Ανδρέας Χαλλούμας, Σόλων Τοουλάκος, Πιερής Πιερίδης, Χαράλαμπος Χαμπουλλάς, Φώτος Παπαδόπουλος, Νίκος Νικολαΐδης, Πασχάλης Χατζηγιάννης και Ζαχαρίας Σπυρίδωνος.
Εξελεγκτική Επιτροπή: Ανδρέας Αδάμαντος, Κωστάκης Λοϊζιάς, Χρίστος Κ. Ιωάννου, Τάκης Χριστοδουλίδης, Ανδρέας Παπαλυσάνδρου, Αστέρω Κωνσταντίνου και Κωνσταντίνος Αργυρού.

Έφυγε με τον καμό του γυρισμού στην πόλη του

Έφυγε ο Κώστας Χριστοδουλίδης με τον καμό του γυρισμού στην πόλη του. Έζησε με τη νοσταλγία της επιστροφής στην πόλη που τόσο αγάπησε, τη θαλασσοφίλητη Αμμόχωστο του Τεύκρου και του Ευαγόρα. Έφυγε προτού χαρεί τη λευτεριά της Κύπρου, για την οποία τόσο αγωνίστηκε. Έφυγε αφήνοντας ένα καλό όνομα. Αφήνοντας φίλους χιλιάδες και εκτιμητές του έργου και της προσφοράς του πάρα πολλούς.

Αιωνία σου η μνήμη Κώστα Χριστοδουλίδη, «Σιδερένιε τομεάρχη» της ΕΟΚΑ, σεμνέ, λαμπρέ αγωνιστή.