«Το λεωφορείο συνεχίζει να βρίσκεται στο σωστό δρόμο και πιστεύουμε πως όσο πιο γρήγορα φτάσει στον προορισμό του, τόσο το καλύτερο για όλους». Αυτό τονίζει, σε συνέντευξή του στη «Σ», ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας στην Κύπρο Πίτερ Μίλετ, αναφερόμενος φυσικά στην εν εξελίξει διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού.

Ο Πίτερ Μίλετ υπογραμμίζει πολλές φορές την αναγκαιότητα να μη χαθεί η παρούσα ευκαιρία λύσης του Κυπριακού και εκφράζει την πεποίθηση ότι οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων, Χριστόφιας-Ταλάτ, μπορούν να το κάνουν. Ταυτόχρονα, ξεκαθαρίζει πως δεν τίθεται θέμα επιδιαιτησίας, παρόλο που σημειώνει ότι ο διεθνής παράγοντας είναι έτοιμος να συμβάλει στην όλη προσπάθεια.

Είχατε πει σε προηγούμενη συνέντευξή σας, ότι η διαδικασία στο Κυπριακό μοιάζει με ένα λεωφορείο στο τιμόνι του οποίου βρίσκονται Χριστόφιας και Ταλάτ. Έξι μήνες μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων, θεωρείτε ότι το λεωφορείο βρίσκεται στο σωστό δρόμο ή δεν θα καταφέρει τελικά να φτάσει στον προορισμό του;
Νομίζω ότι το λεωφορείο συνεχίζει να βρίσκεται στο σωστό δρόμο.
Πιστεύουμε, μάλιστα, πως όσο πιο γρήγορα φτάσει στον προορισμό του, τόσο το καλύτερο για όλους. Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι ότι δεν χάσατε αυτή την ευκαιρία. Σημαντικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων έχουν την υποστήριξη τόσο του λαού όσο και της διεθνούς κοινότητας. Θέλουμε αυτή η ευκαιρία λοιπόν να οδηγήσει στη λύση.

Στο κεφάλαιο της Διακυβέρνησης, παραμένουν σοβαρές διαφορές στην πιο σημαντική πτυχή, που είναι η εκτελεστική εξουσία. Στο Περιουσιακό, οι θέσεις των δυο πλευρών είναι εντελώς διαφορετικές. Με ποιον τρόπο νομίζετε ότι θα γεφυρωθεί αυτό το χάσμα, ώστε να καταλήξουμε σε συμφωνία;
Το γεγονός και μόνο ότι οι ηγέτες συνεχίζουν να συναντιόνται κάθε βδομάδα, αυτό σημαίνει από μόνο του πρόοδο. Είναι γεγονός ότι μετά από 40 χρόνια υπάρχουν διαφορές και είναι φυσικό να υπάρχουν δυσκολίες. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι συνεχίζεται η προσπάθεια με την υποστήριξη του ΟΗΕ, της Βρετανίας, της Ε.Ε. και ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας. Περιμένουν όλοι τη λύση και έχει μεγάλη σημασία να μη χαθεί αυτή η ευκαιρία και να εξακολουθήσει να υπάρχει η προοπτική της λύσης.

Επιδιαιτησίες και χρονοδιαγράμματα;
Επειδή αναφερθήκατε στη διεθνή κοινότητα, ποιο ρόλο θα διαδραματίσει ο «ξένος παράγοντας», εσείς, τα Ηνωμένα Έθνη; Θα είναι όντως μια κυπριακή διαδικασία ή θα βρεθούμε πάλι προ τετελεσμένων με απειλές, επιδιαιτησίες και χρονοδιαγράμματα;
Δεν υπάρχουν απειλές, δεν υπάρχουν προθεσμίες, ούτε επιδιαιτησία. Δεν υπάρχει θέμα επιδιαιτησίας. Το πρόβλημα αφορά τους Κυπρίους και γι’ αυτό μια λύση πρέπει να προέλθει από τις δύο κοινότητες. Αλλά χρειάζονται υποστήριξη. Είναι όπως το λεωφορείο που έχω πει: Οι δύο ηγέτες βρίσκονται στο τιμόνι και οι δύο κοινότητες πρέπει να τους δείξουν τον προορισμό. Κάπου πιο πίσω βρισκόμαστε και εμείς, για να υποστηρίξουμε τη λύση.
Φαίνεται πως η τ/κ πλευρά ζητεί την επιβολή χρονοδιαγραμμάτων, καθώς και τη σύγκληση μιας νέας συνάντησης τύπου Μπούργκενστοκ, μέσα στο φθινόπωρο...
Η όποια διαδικασία εξαρτάται από τους δύο ηγέτες. Αν οι δυο ηγέτες θέλουν μια διαδικασία με μια τέτοιου τύπου συνάντηση, αυτοί θα αποφασίσουν. Αυτό που εμείς λέμε είναι ότι χρειάζεται μια διαδικασία η οποία μπορεί να καταλήξει γρήγορα σε λύση. Ίσως χρειάζεται μια συνάντηση όπου όλα τα θέματα μπορούν να συζητηθούν μαζί και όχι ξεχωριστά. Ίσως στο τέλος χρειαστεί μια διαδικασία όπου η συζήτηση θα εντατικοποιηθεί και θα έχουμε το πάρε-δώσε. Αν αυτό θα γίνει εντός Κύπρου ή εκτός Κύπρου, εξαρτάται από τους δύο ηγέτες και όχι από εμάς. Όταν θα περάσουν στη δεύτερη ανάγνωση όλων των θεμάτων, θα ήταν σημαντικό για τους δύο ηγέτες να προχωρήσουν σε ένα πάρε-δώσε πάνω σε όλα τα θέματα και ίσως χρειαστεί μια περίοδος πιο εντατικών διαβουλεύσεων στο τέλος. Αλλά αυτή είναι διαδικασία που εξαρτάται από τους ηγέτες και αυτοί θα αποφασίσουν πώς θέλουν να φτάσουν στη λύση. Αλλά πιθανόν με το να φέρουμε όλα τα θέματα μαζί, φέρνοντας όλα τα μέρη μαζί, ίσως είναι ένας τρόπος να το κάνουμε, όμως, εξαρτάται από αυτούς.

Αυτό δεν κρύβει από πίσω μια επιδιαιτησία;
Δεν θα υπάρξει επιδιαιτησία, δεν θα υπάρξει θέμα επιδιαιτησίας.

Με ποιον τρόπο η Βρετανία θα μπορούσε να βοηθήσει στην επιτυχή κατάληξη των διαπραγματεύσεων;
Όπως είπε και η κ. Κάρολαϊν Φλιντ, είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε με όποιο τρόπο μας ζητηθεί. Έχουμε επαφές με όλους τους εμπλεκομένους και είναι ξεκάθαρο ότι στόχος μας είναι ο ίδιος με αυτόν της κυβέρνησης, σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία στην περιοχή.
Το κλειδί της λύσης το κρατά η Άγκυρα και το Κυπριακό θα λυθεί μόνο αν το θελήσει η Τουρκία. Από τις επαφές σας, έχετε διαπιστώσει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν είναι διατεθειμένη να προβεί σε παραχωρήσεις για δίκαιη λύση; Και πότε θα γίνει αυτό;
Η κυρία Φλιντ κάλεσε την Τουρκία να δείξει και έμπρακτα τη στήριξή της σε αυτή τη διαδικασία. Οι μέχρι τώρα επαφές μας με την Άγκυρα καταδεικνύουν ότι θέλουν μια λύση και γι’ αυτό δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία, όπου και η τουρκική ηγεσία επιδιώκει μια λύση. Φυσικά είναι σαφές ότι στις λεπτομέρειες θα υπάρξουν διαφορές και δυσκολίες, αλλά σίγουρα αυτή η ευκαιρία είναι πολύ διαφορετική απ' ό,τι είχαμε στο παρελθόν. Επιπλέον, τώρα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε την οικονομική κρίση σε όλο τον κόσμο, αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο και για την Τουρκία και για τους Κυπρίους και για την Ε.Ε., να λυθεί το πρόβλημα. Εμείς θα συνεχίσουμε να έχουμε τις επαφές με την Άγκυρα και μετά τις εκλογές στην Τουρκία, και όταν η διαδικασία εδώ θα είναι πιο ώριμη. Όταν η διαδικασία περάσει στη δεύτερη ανάγνωση και ξεκινήσει μια πιο έντονη συζήτηση, τότε θα χρειαστεί η υποστήριξή μας και η άσκηση πιέσεων και εντατικοποίηση των επαφών μας με την Άγκυρα. Γι’ αυτό και χρειάζεται η διαδικασία να κινηθεί με πιο γοργούς ρυθμούς.
Πιστεύετε ότι η αποχώρηση του μεγάλου μέρους του στρατού κατοχής θα ήταν μια χειρονομία καλής θέλησης από μέρους της Τουρκίας, ώστε να αποδείξει ότι πράγματι στηρίζει την εν εξελίξει διαδικασία στο Κυπριακό;
Το θέμα της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων είναι ένα από τα πιο σημαντικά σημεία του κεφαλαίου για την ασφάλεια. Και εδώ πάλι εξαρτάται από το πώς αυτό το θέμα μπορεί να επιλυθεί ως μέρος του γενικότερου προβλήματος. Αλλά είναι ξεκάθαρο, όπως και σε προηγούμενες προτάσεις μας, ο τουρκικός στρατός πρέπει να αποχωρήσει και μάλιστα γρήγορα. Το αν θα αποχωρήσουν πριν ή μετά την υπογραφή της συμφωνίας, αυτό εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις. Αλλά νομίζω ότι δεν μπορούμε να έχουμε οποιεσδήποτε προϋποθέσεις πριν από την υπογραφή. Όλα θα πρέπει να αποτελούν μέρος μιας συνολικής συμφωνίας.
Καθώς βρισκόμαστε στο θέμα της ασφάλειας, η Βρετανία προτίθεται να επαναλάβει την πρόταση για επιστροφή μέρους των Βάσεων σε περίπτωση λύσης;
Όταν αυτό το ερώτημα θα είναι έτοιμο να τεθεί, εμείς είμαστε έτοιμοι. Αυτό εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις, εξαρτάται από όλα τα θέματα για μια συνολική διευθέτηση, αλλά όταν αυτό το θέμα θα τεθεί ενώπιόν μας, τότε είμαστε έτοιμοι να το διευθετήσουμε.

Το ΜνημόνιοΣυναντίληψης
Στο Μνημόνιο Συναντίληψης Κύπρου-Βρετανίας, γίνεται ρητή αναφορά στη μορφή λύσης του Κυπριακού. Θα ήταν δυνατόν η Ε.Ε. να αποδεχθεί μια λύση με μόνιμες παρεκκλίσεις από το ευρωπαϊκό κεκτημένο;
Είναι εμφανές, όπως σε όλες τις διαπραγματεύσεις σαν αυτές, θα υπάρξουν προσωρινές παρεκκλίσεις για κάποια χρονική περίοδο. Αλλά από τη δική μας σκοπιά, μόνιμες παρεκκλίσεις από βασικές αρχές της Ε.Ε. δεν μπορούν να υπάρξουν.
Είστε μια από τις εγγυήτριες δυνάμεις, βάσει της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης του 1960. Θεωρείτε ότι σήμερα, σε περίπτωση επίτευξης λύσης, ένα κράτος μέλος της Ε.Ε., όπως η Κύπρος, έχει ανάγκη από εγγυήσεις;
Αυτό είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα στις διαπραγματεύσεις. Θέλουμε να δούμε πρώτα πώς θα εξελιχθούν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους δύο ηγέτες. Δεν θέλω να κάνω περισσότερα σχόλια σε αυτό το στάδιο. Οι ηγέτες δεν έχουν συζητήσει καν αυτό το θέμα. Είναι ένα ζήτημα το οποίο έχει συζητηθεί δημόσια, αλλά όχι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θέλουμε πρώτα να δούμε πώς θα εξελιχθούν οι διαδικασίες πριν πάρουμε κάποια θέση.

Οι σχέσεις Λονδίνου-Λευκωσίας
Παρά το ότι οι σχέσεις Λονδίνου-Λευκωσίας έχουν βελτιωθεί σημαντικά τον τελευταίο χρόνο, οι Κύπριοι εξακολουθούν να βλέπουν με καχυποψία τη Βρετανία, θεωρώντας την ως μιαν από τους υπεύθυνους για τη σημερινή κατάσταση στο νησί. Με ποιον τρόπο το Λονδίνο θα μπορούσε ν’ αλλάξει αυτή την εντύπωση ανάμεσα στον κόσμο;
Οι σχέσεις Κύπρου-Βρετανίας είναι πολύ στενές και μάλιστα σε κάθε επίπεδο. Στον τομέα της παιδείας οι Κύπριοι σπουδάζουν στη Βρετανία. Το Λονδίνο είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής των κυπριακών εξαγωγών. Οι διμερείς σχέσεις είναι άριστες και όταν ακούω ή διαβάζω ότι η Βρετανία θέλει να βλάψει τα συμφέροντα της Κύπρου, αυτό είναι ένας μύθος. Δεν είναι πραγματικότητα. Η Βρετανία ήταν ο πρωταγωνιστής στο θέμα στήριξης για ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., τώρα είμαστε εταίροι στην Ε.Ε. Έχουμε διαφορές στις Βρυξέλλες, αλλά έχουμε διαφορές με όλα τα κράτη-μέλη. Αυτό είναι φυσικό στην Ε.Ε., αλλά μπορούμε να συζητήσουμε αυτές τις διαφορές με σεβασμό και εμπιστοσύνη. Στην τακτική μπορεί να έχουμε διαφορές, αλλά ο στόχος μας είναι ο ίδιος με εκείνο της κυπριακής κυβέρνησης.

Η λύση πρέπει να είναι συνολική...
Εντός του 2009 θα έχουμε την αξιολόγηση της Τουρκίας. Αν μέχρι τότε δεν εξευρεθεί λύση, πριν από τη αξιολόγηση της Τουρκίας, ποια είναι η θέση σας στις πληροφορίες ότι σε αυτή την περίπτωση θα επιδιωχθεί η υπογραφή ενός περιγράμματος λύσης;
Είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στην Ε.Ε. Και η αξιολόγηση πρέπει να γίνει το φθινόπωρο. Ελπίζουμε ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας μπορεί να συνεχίσει, αλλά αυτό εξαρτάται από την Άγκυρα. Η Άγκυρα πρέπει να εφαρμόσει το πρωτόκολλο και να ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της στην Κύπρο.

Επιμένω σε αυτό το σημείο. Ποια η θέση σας όσον αφορά το ενδεχόμενο υπογραφής ενός περιγράμματος λύσης;
Αυτό εξαρτάται από τους δυο ηγέτες. Η λύση πρέπει να είναι συνολική, να καλύπτει όλα τα θέματα και να ικανοποιεί και τις δυο κοινότητες. Αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία και γι’ αυτό χρειάζεται να εντατικοποιηθεί η διαδικασία, ώστε να υπάρξει πιο σύντομα πρόοδος.

Οι δύο αυτοί ηγέτες μπορούν να το κάνουν
Σε περίπτωση που η ε/κ πλευρά δεν επιθυμεί την υπογραφή περιγράμματος λύσης, τότε η Τουρκία θα αποενοχοποιηθεί χωρίς να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της απέναντι στην Κύπρο, και θα επιρριφθούν ευθύνες στον Πρόεδρο Χριστόφια;
Αυτό είναι υποθετικό και δεν θέλω να απαντώ σε υποθετικές ερωτήσεις. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι αυτή είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί και εξαρτάται από τους δύο ηγέτες κατά πόσο μπορούν να διαπραγματευθούν με γοργούς ρυθμούς για να φτάσουν στη λύση. Υπάρχει, δηλαδή, μια ξεκάθαρη προοπτική, που οι δυο κοινότητες μπορούν να αποδεχθούν. Αυτό επιδιώκουμε, πολύ απλά. Θέλουμε να δούμε τους δύο ηγέτες να δεσμεύουν τους εαυτούς τους, να αρπάξουν αυτή την ευκαιρία. Και πιστεύω ότι οι δύο αυτοί ηγέτες μπορούν να το κάνουν. Τους γνωρίζω και τους δυο και τους εκτιμώ βαθύτατα και τους δύο. Αυτό που χρειάζονται είναι τη στήριξη όλων των Κυπρίων. Δεν σας συμφέρει να χάσετε αυτή την ευκαιρία. Τώρα έχετε την πλήρη στήριξη της Διεθνούς Κοινότητας και θα συνεχίσουν να σας υποστηρίζουν μόνο όσο υπάρχει η προοπτική για επιτυχία.

Είστε ικανοποιημένοι από την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέχρι στιγμής στις διαπραγματεύσεις;
Νομίζω δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες, αλλά αυτές οι δυσκολίες δεν μπορούν να γίνουν εμπόδια για τη λύση. Με καλή θέληση και μια νοοτροπία συμβιβασμού μπορεί να λυθεί το πρόβλημα. Εμείς ελπίζουμε να καταλήξει σε λύση, αλλά τα πάντα εξαρτώνται από τους δύο ηγέτες.

Να συνεχίσουν με πιο γρήγορο ρυθμό
Εάν είχατε τώρα εδώ μπροστά σας τον Πρόεδρο Χριστόφια και τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, τι θα τους λέγατε; Και ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στον κυπριακό λαό, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους;
Θα τους έλεγα να μη χάσουν την ευκαιρία, αλλά με καλή θέληση, την οποία όπως δείχνει έχουν, αλλά και με διάθεση συμβιβασμού, να συνεχίσουν με πιο γρήγορο ρυθμό, ώστε να καταλήξουν σε μια λύση.
Οι Ε/κ απέρριψαν το σχέδιο Ανάν. Το σχέδιο που θα προκύψει δεν θα πρέπει να καλύπτει τις ανησυχίες τους; Δεν θα πρέπει να είναι καλύτερο από το προηγούμενο;
Πρέπει να είναι καλύτερο και για τις δύο πλευρές. Υπάρχει δυνατότητα για win-win situation. Και ιδιαίτερα με την οικονομική κρίση που έχουμε τώρα, υπάρχει δυνατότητα για μεγάλα οικονομικά και κοινωνικά πλεονεκτήματα για τις δυο κοινότητες. Πρέπει να είναι προς όφελος όλων των Κυπρίων αυτή η λύση. Δεν είναι θέμα αν θα είναι καλύτερο από το προηγούμενο σχέδιο, αλλά να δούμε το μέλλον και τα πλεονεκτήματα για όλους τους Κυπρίους.