Η 11η Φεβρουαρίου του 1990 είναι μία ιστορική μέρα για την ανθρωπότητα. Μετά από 27 χρόνια στη φυλακή, ο 71χρονος Νέλσον Μαντέλα αποφυλακίζεται. Στη Νότιο Αφρική οι νόμοι του ρατσιστικού «άπαρτχαϊντ» γίνονται πιο χαλαροί και έτσι ο Μαντέλα θα ελευθερωθεί, τέσσερα χρόνια πριν ανακηρυχθεί πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής. Προφανώς, όμως, αυτό δεν είναι ένα θέμα που απασχολεί τις αθλητικές σελίδες. Εκ πρώτης όψεως, όχι, δεν πρόκειται για ένα θέμα που μπορεί να έχει κάποια σχέση με το αθλητικό ρεπορτάζ. Και όμως, η ιστορία που κρύβεται πίσω από την υπερπήδηση των φυλετικών διαφορών ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους στη Νότιο Αφρική, έχει απόλυτη σχέση με τον αθλητισμό. Αποτελεί την επιβεβαίωση της δύναμης που κρύβει μέσα του και που μπορεί να ανατρέψει δεδομένα που η πολιτική, ο πόλεμος και η διπλωματία δεν μπορούν. Η ιστορία που ακολουθεί είναι πέρα για πέρα αληθινή. Ο Μαντέλα βρίσκεται στην προεδρία της Νοτίου Αφρικής, έχοντας μπροστά του μία χώρα μοιρασμένη στα δύο, με τη διεθνή κοινότητα να αναμένει να δει την κατεύθυνση της πολιτικής του. Η λευκή κοινότητα της χώρας αναμένει αντίποινα από τη μαύρη, που όντας υπόδουλη για δεκαετίες, έχει κάθε λόγο να το σκέφτεται σοβαρά. Εδώ, λοιπόν, εμπλέκεται ο αθλητισμός και συγκεκριμένα το άθλημα του ράγκμπι. Στο κείμενο αυτό θα διαβάσετε πώς ο Νέλσον Μαντέλα ένωσε τη χώρα του με αφορμή το άθλημα του ράγκμπι και την εθνική ομάδα της Νοτίου Αφρικής.
Οι παίκτες πανηγυρίζουν την επιτυχία τους.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ράγκμπι
Ένα χρόνο μετά την άνοδο του Νέλσον Μαντέλα στην ηγεσία της Νοτίου Αφρικής (1994), η χώρα του φιλοξενεί το Παγκόσμιο Κύπελλο του ράγκμπι. Ένα… λευκό άθλημα στη Νότιο Αφρική. Ήταν η μεγάλη ευκαιρία του Μαντέλα να αποδείξει πολλά και να οδηγήσει τον λαό του στην πραγματική ένωση. Μόλις ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, καλεί στο γραφείο του τον αρχηγό της Εθνικής. Τον Φρανσουά Πιενάρ. Είναι λευκός. Θα πιουν μαζί τσάι. Αργότερα ο Πιενάρ θα πει πως στην πρώτη του συνάντηση με τον Μαντέλα ένιωσε σαν ένα μικρό παιδί που ακούει ιστορίες από έναν παππού. Ο Μαντέλα τού εξηγεί τον σκοπό του και το όραμά του για μία ενωμένη Νότιο Αφρική και φυσικά τον ρόλο του ράγκμπι και της Εθνικής σε όλο αυτό.
Λευκοί και μαύροι Νοτιοαφρικανοί πανηγυρίζουν μαζί την επιτυχία της Εθνικής τους.
Απεχθάνονταν το ράγκμπι
Το ράγκμπι ήταν στη Νότιο Αφρική ένα άθλημα μόνο για λευκούς και έτσι στη συνείδηση των μαύρων της χώρας ήταν ένα άθλημα καταπίεσης, το οποίο και απεχθάνονταν. Στόχος του Μαντέλα δεν ήταν απλώς να κερδίσει την εμπιστοσύνη των λευκών και να πείσει για τις προθέσεις του, αλλά να πείσει και τους μαύρους να δουλέψουν, μέσα από το ράγκμπι, για έναν κοινό σκοπό. Η ομάδα είχε στελέχη της μόνο λευκούς, πλην ενός. Του Τσέστερ Γουίλιαμς. Ο Μαντέλα αποδοκιμάστηκε όταν επιχείρησε να πείσει τους δικούς του ανθρώπους να υποστηρίξουν την εθνική ομάδα του ράγκμπι. Το έργο του ήταν πραγματικά πολύ δύσκολο, προσπαθώντας να ξεριζώσει το μίσος που είχε ριζώσεις στις ψυχές των ανθρώπων.
«Μία ομάδα, μία χώρα»
Η εκστρατεία πήρε διαστάσεις και πλέον υπήρχε και ένα σλόγκαν, κάτω από το οποίο διεξαγόταν. «Μία ομάδα, μία χώρα», το οποίο ανήκει στον Έντουαρντ Γκρίφιθς, εκτελεστικό διευθυντή της Ομοσπονδίας Ράγκμπι της χώρας.
Η δυσπιστία καλά κρατεί
Το Παγκόσμιο Κύπελλο διεξάγεται στη Νότιο Αφρική και φυσικά η εθνική ομάδα της χώρας λαμβάνει μέρος σε αυτό. Η ανταπόκριση των μαύρων δεν είναι μεγάλη. Θεωρούσαν το άθλημα ένα κατάλοιπο του «άπαρτχαϊντ» και βλέποντας μία ομάδα να αποτελείται από λευκούς (πλην του Γουίλιαμς), δεν είχαν κανένα λόγο να ταυτιστούν με την ομάδα. Όμως η ομάδα πάει καλά. Προχωράει και κερδίζει τον έναν αγώνα μετά τον άλλον. Η ένωση της χώρας περνάει μέσα από κάθε επιτυχία. Κάθε πάσα, κάθε γκολ σβήνει το μίσος και φέρνει στην επιφάνεια την ανάγκη της ενοποίησης, της συναδέλφωσης και του κοινού μέλλοντος, μαύρων και λευκών, στη Νότιο Αφρική.
Ο μεγάλος τελικός!
Ποτέ προηγουμένως στην ιστορία του αθλητισμού ένας τελικός δεν ήταν τόσο μεγάλος όσο αυτός. Η Νότιος Αφρική έχει προκριθεί στον μεγάλο τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου έχοντας απέναντί της τη φημισμένη ομάδα της Νέας Ζηλανδίας. Η μέρα που ξημερώνει για τη νοτιότερη χώρα της Αφρικανικής Ηπείρου είναι σπουδαία. Ούτε ο Μαντέλα δεν το περίμενε. Μαύροι και λευκοί υποστηρίζουν με το ίδιο πάθος την ομάδα τους, ζητωκραυγάζοντας το σύνθημα «μία χώρα, μία ομάδα» κατευθυνόμενοι προς το «Έλις Παρκ». Ο Μαντέλα θα επισκεφθεί τους παίκτες στα αποδυτήρια. Κανείς τους δεν το περίμενε εκεί. Ακόμα και σήμερα, όταν διηγούνται την ιστορία αυτή οι παίκτες της «Σπρίνγκμποκ», δακρύζουν.
Ο αγώνας
Ο μεγάλος τελικός αρχίζει. Και πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους τελικούς στην ιστορία του αθλήματος. Ο Μαντέλα βρίσκεται στο προεδρικό μποξ και παρακολουθεί τον αγώνα φορώντας ένα καπελάκι της εθνικής ομάδας. Ντυμένος στα πράσινα χρώματα της Εθνικής Νοτίου Αφρικής. Μετά από παράταση, η Νότιος Αφρική κερδίζει με 15-12. Το γήπεδο πανηγυρίζει. Το «Έλις Παρκ» είναι γεμάτο και όταν ο Νέλσον Μαντέλα κατεβαίνει στο γήπεδο για την απονομή… το κοινό φωνάζει ρυθμικά το όνομά του. Είναι ίσως η κορυφαία στιγμή στην ιστορία της χώρας, της ενοποιημένης Νότιας Αφρικής. Οι λευκοί παίκτες της Εθνικής έχουν και αυτοί σίγουρα ένα πολύ μεγάλο μερίδιο σε όλο αυτό. Γιατί κατανόησαν και στήριξαν με θέρμη την προσπάθεια του Νέλσον Μαντέλα. Η δήλωση του αρχηγού της ομάδας Πιενάρ, αμέσως μετά τη λήξη του τελικού, είναι ενδεικτική. Όταν τον ρώτησε ένας δημοσιογράφος πώς νιώθει που πανηγυρίζει τον παγκόσμιο τίτλο μπροστά σε 65 χιλιάδες Νοτιοαφρικανούς, η απάντησή του είναι εκπληκτική. «Δεν πανηγυρίζουμε μπροστά σε 65 χιλιάδες Νοτιοαφρικανούς, αλλά μπροστά σε 43 εκατομμύρια Νοτιοαφρικανούς». Η δήλωση ακούγεται ζωντανά από τα μεγάφωνα του σταδίου και όταν ο Πιενάρ βάζει τελεία… η χαρά και η ικανοποίηση του κοινού, η συγκίνησή του και η θέλησή του εκφράζεται με μία μεγάλη κραυγή πανηγυρισμού.
