Βλέπουν για τη Μόσχα ξένοι παρατηρητές και μεγάλα πρακτορεία ειδήσεων
Ο ίδιος ο κ. Πούτιν έχει κάνει προσωπικές αλλαγές στην κυβέρνησή του, που έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στις 12 Αυγούστου με την απόλυση του προσωπάρχη του Σεργκέι Ιβανόφ

Η προσπάθεια της Ρωσίας για μεγαλύτερη διεθνή επιρροή και σεβασμό συνέχισε τον κατηφορικό της δρόμο αυτό το καλοκαίρι. Η συμμετοχή της στους Ολυμπιακούς Αγώνες χτυπήθηκε αλύπητα από την αποκάλυψη για εκτεταμένη συγκάλυψη της φαρμακοδιέγερσης από το ίδιο το ρωσικό κράτος.

Κατηγορίες για υποκλοπή πληροφοριών για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές έφεραν το Κρεμλίνο σε αμυντική θέση, ενώ οι στρατιωτικές εντάσεις για την Ουκρανία και τη Συρία δεν της έχουν κάνει καλό. Όλη αυτή η αναταραχή επισκιάζει τη σημασία των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών στη Ρωσία στις 18 Σεπτεμβρίου 2016. Ίσως όμως να είναι αυτό που επιδιώκει ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, σχολιάζει το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.

Οι εκλογές για τη Δούμα
Οι εκλογές για τη Δούμα, πριν από πέντε χρόνια, είχαν προκαλέσει διαδηλώσεις που δεν είχαν προηγούμενο, με καταγγελίες για διαφθορά και καλπονοθεία, όπως επίσης και για την απόφαση του κ. Πούτιν να επιστρέψει στην προεδρία, ενώ βάσει του τότε νόμου δεν είχε το δικαίωμα να το κάνει. Από τότε, τα προβλήματά του αυξάνονται.

Παρ' όλο που η εκλογική διαδικασία ελέγχεται αυστηρά, οι ανταγωνισμοί μέσα στην ελίτ της ρωσικής ηγεσίας έχουν βγει στο προσκήνιο. Όλα δείχνουν πως αυτή την εποχή στη Ρωσία γίνεται σημαντική αλλαγή φρουράς. Γίνεται όμως μέσω προεδρικών διαταγμάτων και όχι μέσω εκλογών. Τέτοια διαδικασία προκαλεί πολλές ίντριγκες και φημολογία. Αυτό που λείπει είναι οι πραγματικές πολιτικές προοπτικές για τους ψηφοφόρους και μια ευκαιρία για αυθεντική αλλαγή.

Δεν είναι εύκολη υπόθεση
Το να μπορεί να αντιληφθεί κανείς τα όσα γίνονται στη Ρωσία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αλλά, παρά τις δυσκολίες, μερικά πράγματα είναι κατανοητά. Το πιο σημαντικό είναι πως οι άνθρωποι του στενού περιβάλλοντος του κ. Πούτιν φαίνεται ότι έχουν πάρει τον δρόμο για τα σπίτια τους.

Αντικαθίστανται από ανθρώπους του συστήματος. Η παλιά γενιά είχε φέρει ένα συνδυασμό καλής ενημέρωσης, και σκληρής αντιμετώπισης των πραγμάτων, που ήταν αναγκαίες για την επιβίωση στο εξαιρετικά ανταγωνιστικό και συχνά χαοτικό μετα-σοβιετικό περιβάλλον. Σε αντίθεση, οι αντικαταστάτες τους έχουν γνωρίσει μονάχα τη σχετική σταθερότητα των χρόνων του Πούτιν και παραμένουν αδοκίμαστοι σε εποχές κρίσης.

Η απειρία τους ίσως να εκτεθεί πολύ σύντομα. Ο ίδιος ο κ. Πούτιν έχει κάνει προσωπικές αλλαγές στην κυβέρνησή του που έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στις 12 Αυγούστου, με την απόλυση του προσωπάρχη του Σεργκέι Ιβανόφ. Έφυγε πάντως με το κεφάλι ψηλά και το γόητρό του σχετικά αλώβητο, καθώς διατήρησε τη θέση του στο Ρωσικό Συμβούλιο Ασφάλειας. Άλλοι εντούτοις στάθηκαν λιγότερο τυχεροί.

Στενοί συνεργάτες στην τσίτα
Ο Αντρέι Μπελιανίνοφ, επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας Εθίμων, για παράδειγμα, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί, καθώς η αστυνομία βρήκε στην κατοχή του σχεδόν 900.000 δολάρια σε μετρητά, που δεν μπόρεσε να τα δικαιολογήσει. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν κρατά άλλοτε στενούς συνεργάτες του στην τσίτα. Για παράδειγμα ο Ιγκόρ Σέτσιν, πρόεδρος του πετρελαϊκού κολοσσού Ρόσνεφτ, πληροφορήθηκε αρκετές φορές πως η εταιρεία του δεν μπορεί να έχει λόγο στην ιδιωτικοποίηση της εταιρείας πετρελαίου Μπάσνεφτ.

Η ιδιωτικοποίηση της Μπάσνεφτ αναβλήθηκε την τελευταία στιγμή, λόγω εσωτερικών πολιτικών ερίδων. Αλλά επειδή το ρωσικό κράτος χρειάζεται επειγόντως ρευστό, οι διαπραγματεύσεις για την πώληση μέρους των μετοχών της Μπάσνεφτ επαναλήφθηκαν χωρίς όμως τη συμμετοχή του Σέτσιν, ο οποίος παραμένει σφόδρα αντίθετος στη διαδικασία, άρα το κεφάλι του παίζεται κορώνα - γράμματα.

Ένας άλλος στενός συνεργάτης του κ. Πούτιν, από τα παλιά, ο πρώην υπουργός των Οικονομικών Αλεξέι Κουντρίν, επέστρεψε πρόσφατα ύστερα από μακρά απουσία αυτοεξορίας, για να προετοιμάσει τη νέα οικονομική στρατηγική του Κρεμλίνου. Αλλά πριν στεγνώσει ακόμα το μελάνι της διαταγής για την επαναδραστηριοποίηση του, ο κ. Πούτιν ανακοίνωσε ότι αποφάσισε να ακολουθήσει μιαν άλλη πρόταση και ο Κουντρίν στάλθηκε εκεί από όπου είχε εμφανιστεί. Στο περιθώριο.

Αντικατάσταση με νεότερους
Καθώς η παλιά φρουρά μετακινείται, μερικές φορές «εθελουσίως», άλλες φορές με ατιμωτικό τρόπο, ο κ. Πούτιν την αντικαθιστά με νεότερους πιο πιστούς ανθρώπους, κυρίως από τις υπηρεσίες ασφάλειας, αλλά επίσης και από τον πολύ προσωπικό του κύκλο. Οι σημερινοί κυβερνήτες του Καλίνινγκραντ και της Τούλα είναι πρώην σωματοφύλακές του.

Ο νέος επικεφαλής της προεδρικής διακυβέρνησης Άντον Βάινο προέρχεται από το γραφείο πρωτοκόλλου του κ. Πούτιν. Αυτές οι εσωτερικές προσωπικές διαμάχες συνοδεύονται από δημόσιες συγκρούσεις ανάμεσα στις υπηρεσίες της ασφάλειας και της επιβολής του νόμου.

Το FSB πρόσφατα συνέλαβε έναν γνωστό ανακριτή με την κατηγορία της διαφθοράς - που είναι πολύ προκλητική ενέργεια. Ανακριτές και εισαγγελείς τσακώνονται επίσης ανοικτά για την κράτηση ενός σπουδαίου επιχειρηματία. Το αντίστοιχο στις ΗΠΑ θα ήταν αν η CIA, το FBI και το Αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης προσπαθούσαν να δυσφημήσουν οι μεν τους δε μέσω πρωτοσέλιδων άρθρων στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης».

Όλες αυτές οι ίντριγκες μπορεί να είναι μια μπονάντσα της Κρεμλινολογίας, αλλά τονίζουν αυτό που απουσιάζει πλήρως από τον ρωσικό δημόσιο διάλογο: η αυθεντική πολιτική. Η οικονομική πολιτική, οι κυβερνητικοί διορισμοί, η μάχη ενάντια στη διαφθορά, είναι όλα αυτά ζητήματα που θα έπρεπε κανονικά να συζητιούνται εν όψει της προεκλογικής περιόδου για τη Δούμα. Και όμως τίποτε δεν ακούγεται. Όπως επισημαίνει στο πρακτορείο Reuters ο Ουίλιαμ Πόμεραντς, του Κέντρου Γούντροου Ουίλιαμς της Ουάσιγκτον, ο ανοικτός πολιτικός διάλογος είναι πολύ επικίνδυνος για τον κ. Πούτιν και τον στενό κύκλο του.

Επιπροσθέτως, η νέα ομάδα γραφειοκρατών του κ. Πούτιν είναι απολύτως απαραίτητη στον Ρώσο Πρόεδρο. Αναρωτιέται κανείς, αν έχει απομείνει κάποιος που να μπορεί ή να τολμά να πει κάποια δυσάρεστα πράγματα ή δυσάρεστες αλήθειες στον αρχηγό του Κρεμλίνου. Μπορεί η γραφειοκρατία να είναι σε θέση να παρουσιάσει μεγάλο αριθμό οικονομικών προγραμμάτων, όμως αυτοί που είναι επικεφαλής δεν έχουν την άδεια για να εφαρμόσουν αυτές τις μεταρρυθμίσεις.

Η ξεκάθαρη πολιτική κάλυψη μπορεί να προέρθει από απευθείας προεδρική εντολή ή από εκλογική διαδικασία. Ώς τώρα ο κ. Πούτιν έχει αποτύχει να υιοθετήσει κάποιαν από τις δύο.

Στο πλευρό του μόνο έμπιστοι
Ο Ρώσος ηγέτης έχει διορίσει έμπιστούς του ανθρώπους, όχι όμως μεταρρυθμιστές ή οραματιστές. Η ψυχρή αντιμετώπιση του Κουντρίν είναι εμβληματική ενός καθεστώτος που είναι ικανοποιημένο από το να σπρώχνει τη μία πλευρά ενάντια στην άλλη, αλλά που δεν επιθυμεί να ακολουθήσει αυθεντική δομική αλλαγή. Αυτή η νοοτροπία δείχνει μια συνεχιζόμενη στασιμότητα, που πιθανότατα είναι το καλύτερο σενάριο για τη ρωσική οικονομία και το πολιτικό σύστημα του κ. Πούτιν.

Οι εκλογές στη Δούμα θα μπορούσαν να προκαλέσουν κάποια έκπληξη, αλλά προς το παρόν αυτό δεν φαίνεται πιθανό. Αντίθετα η Ρωσία θα μπορούσε να πάρει ένα μάθημα, που πολλοί πίστευαν ότι το είχε πάρει πριν από 25 χρόνια με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης: ότι δηλαδή, ανταγωνισμός μέσα στις τάξεις της ελίτ δεν μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματική πολιτική.