Πρόκειται για μια τεράστια περιοχή σκόνης και αερίων, αλλά και μιαν απέραντη κιβωτό νεογέννητων άστρων
Τα τέσσερα άστρα που σχηματίζουν το τραπέζιο και τα άλλα τρία ενδιάμεσα, που ορίζουν τη ζώνη του Ωρίωνα, ασφαλώς και μονοπωλούν την πανοραμική αστρική ομορφιά

Ο Ωρίωνας απέχει από τη Γη 1500 έτη φωτός. Με ένα ισχυρό τηλεσκόπιο μπορεί κανείς να διακρίνει το Μεγάλο Νεφέλωμα, που ονομάζεται στον κατάλογο των αστρονόμων Μ42. Όταν κοιτάξει κανείς τις χειμωνιάτικες νύχτες τον ουράνιο θόλο, εύκολα διακρίνει τον περίφημο αστερισμό, τον Ωρίωνα. Πήρε το όνομά του από την Ελληνική Μυθολογία, αφού ο Ωρίωνας ήταν ένας δυνατός κυνηγός, υιός του Ποσειδώνα και της Ευρυάλης, θυγατέρας του Μίνωα. Σύμφωνα με τον μύθο, υπήρξε εύσωμος και ωραίος άνδρας, κυνηγώντας επτά αδελφές, τις Πλειάδες. Οι δύο υπεργίγαντες αστέρες, ο Μπέτελγεξ και ο Ρίγκελ, αποτελούν ειδικό θέμα για τους αστρονόμους, ενώ τα νεφελώματα, όπως η κεφαλή του Ίππου, ασφαλώς κάνουν τον αστερισμό του Ωρίωνα ένα από τα γοητευτικότερα θεάματα του αστρικού κόσμου. Ουσιαστικά πρόκειται για μια τεράστια περιοχή σκόνης και αερίων, αλλά και μιαν απέραντη κιβωτό νεογέννητων άστρων.

Πανοραμική ομορφιά
Ο Robin Kerrod, στο έργο του «Διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble - ο καθρέφτης του σύμπαντος», κάνει μια σύντομη παρουσίαση του αστερισμού, θεωρώντας τον ως τον πιο όμορφο και παραστατικό σχηματισμό του νυχτερινού ουρανού. Τα τέσσερα άστρα που σχηματίζουν το τραπέζιο και τα άλλα τρία ενδιάμεσα, που ορίζουν τη ζώνη του Ωρίωνα, ασφαλώς και μονοπωλούν την πανοραμική αστρική ομορφιά. Ο «Ωρίωνας», γράφει ο Robin Kerrod, «είναι ίσως ο ομορφότερος αστερισμός στον ουράνιο θόλο. Εκτεινόμενος κατά μήκος του ουράνιου ισημερινού, είναι ορατός από οποιοδήποτε σημείο της Γης. Είναι, επίσης, ένας από τους λίγους αστερισμούς που έχουν κάποιαν αναγνωρίσιμη ομοιότητα με τη μορφή από την οποία έχουν πάρει το όνομά τους. Αναπαριστά έναν μεγάλο κυνηγό της μυθολογίας, που κρατά στο αριστερό του χέρι μιαν ασπίδα και στο δεξί ένα υψωμένο ρόπαλο... Τα άστρα που σχηματίζουν τη φιγούρα του Ωρίωνα είναι εντυπωσιακά. Ο δεξιός ώμος σηματοδοτείται από τον Μπέτελγεξ, έναν πορτοκαλόχρωμο υπεργίγαντα, ενώ το αριστερό γόνατο από τον λαμπρό, λευκό Ρίγκελ. Τα τρία άστρα που ορίζουν τη ζώνη του Ωρίωνα είναι πιο αμυδρά, ενώ από τη ζώνη κρέμεται το Ξίφος, που ονομάζεται και Λαβή του Ξίφους».

Η κεφαλή του Ίππου
Η επιβλητική παρουσία του αστερισμού του Ωρίωνα μάς ξεναγεί, πέρα από τα μυστήρια και τα παράδοξα της επιστήμης, σε έναν κόσμο μακρινό, όπου συντελούνται εκπληκτικά πράγματα. Αν παρατηρήσει κανείς το ξακουστό νεφέλωμα της Κεφαλής του Ίππου, θα νομίσει ότι βλέπει ένα ουράνιο άλογο που ξεπηδά μέσα από πυκνές σκιές, ενώ κοσμείται από μικρές πυγολαμπίδες, νεογέννητα άστρα, ένα υπερθέαμα γαλαξιακής κοινωνίας. Ο Ωρίωνας, ως μυθικό πρόσωπο, θέλησε ίσως να παραμείνει παντοτινά στη μνήμη των ανθρώπων και των θεών. Έτσι τον έβαλε η Μοίρα, εσαεί στον ουρανό, να λαμπυρίζει αιώνια τη δική του γοητευτική παρουσία.

Ένα κοσμικό θαύμα
Το περίφημο διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble μάς έδωσε εκπληκτικές φωτογραφίες από τον αέναο κοσμικό χώρο. Ειδικά αυτές που εικονίζουν τον αστερισμό του Ωρίωνα, προκαλούν θαυμασμό και δέος. Αν αναλογιστούμε ότι κάθε φωτεινή κουκκίδα είναι και ένας ήλιος, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο αμελητέα ποσότητα είναι το δικό μας ηλιακό σύστημα μπροστά στο αχανές σύμπαν. Κι ο Ωρίωνας αποτελεί μια ουράνια μήτρα, που ασταμάτητα παράγει άστρα. Ένα κοσμικό θαύμα, που αναμετράται με τη μεγαλοσύνη και τα μυστήρια του συμπαντικού χώρου.

Ο Δρ Πέτρος Ροβίθης, στο βιβλίο του «Αστρονομία για όλους», μιλά για τη χρησιμότητα των αστερισμών. «Οι αρχαίοι Έλληνες ήξεραν και χρησιμοποιούσαν τους αστερισμούς που φαίνονται από την Ελλάδα και τα γεωγραφικά πλάτη στα οποία ταξίδευαν τότε οι Έλληνες. Και επειδή οι συνθήκες ζωής των εποχών εκείνων επέτρεπαν την άνετη παρατήρηση του ουρανού, οι θέσεις των αστερισμών ήταν γι’ αυτούς ένα αξιόπιστο ρολόι, που υπαγόρευε τις εποχές του έτους και τις αγροτικές, ποιμενικές και ναυτικές τους εργασίες. Η γεύση των αστερισμών και των εμφανίσεών τους ήταν κτήμα όλου του λαού και ιδιαίτερα των μορφωμένων». Ο αστερισμός του Ωρίωνα παραμένει από τα κεφαλαιώδη ζητήματα της σύγχρονης αστρονομίας. Εκεί οι ερευνητές μπορούν να μελετήσουν τη γέννηση των άστρων και να βγάλουν τα δικά τους επιστημονικά πορίσματα.

Τα νέα άστρα στο νεφέλωμα
Ο STEVEN J. Dick, στο υπέροχο έργο του «Ζωή σε άλλους κόσμους», ανέλυσε διεξοδικά τη διαμάχη του 20ού αιώνα για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Επιπλέον κατέγραψε αρκετές αστρονομικές μελέτες και στατιστικά στοιχεία, τα οποία είναι σήμερα ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για τους ειδικούς ερευνητές. Γράφει, μεταξύ άλλων, για τα πάλσαρ, τους περιαστρικούς δίσκους, αλλά και για το νεφέλωμα του Ωρίωνα: «...Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι πλανήτες των πάλσαρ, οι πολυάριθμοι περιαστρικοί δίσκοι και κάποιοι υποψήφιοι φαιοί νάνοι διατηρούσαν ζωντανές τις ελπίδες των ανυπόμονων κυνηγών πλανητών σε όλον τον κόσμο. Η ανακάλυψη στο τέλος του 1993, με τη βοήθεια του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble, πρωτοπλανητικών δίσκων γύρω από 56 από 110 νεαρά άστρα στο Νεφέλωμα του Ωρίωνα, έριξε περισσότερο λάδι στη φωτιά. Ήταν όμως οι πλανήτες εκτός του ηλιακού συστήματος ένα συνηθισμένο φαινόμενο ή όχι;».

Ο αστερισμός του Ωρίωνα μαγεύει τους ποιητές και τους αστρονόμους. Μια γιγαντιαία περιοχή που συγκεντρώνει πολλά από τα μυστικά του σύμπαντος. Η εξέλιξη της διαστημικής τεχνολογίας αφήνει ελπίδες για μια υπέρτατη γνώση του μέλλοντος. Ο Ωρίωνας είναι μακριά, αλλά δεν παύει να γοητεύει τους ανθρώπους από την πανάρχαια εποχή ίσαμε σήμερα.