Η Ιταλική Προεδρία της ΕΕ αναμένεται να αντιπαρατεθεί στη λιτότητα της Μέρκελ
Ο Ιταλός κεντροαριστερός Πρωθυπουργός θέλει «ευελιξία», δηλαδή ελαστική εφαρμογή των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας, επιμήκυνση για το θηριώδες χρέος της Ιταλίας και ευρωομόλογα για την ανάπτυξη

Τυχερό νούμερό του; Μάλλον το 1.000. Χίλια ευρώ έκοψε από τους φόρους που πληρώνουν 10 εκατ. χαμηλόμισθοι Ιταλοί κάθε χρόνο. Και 1.000 ημέρες λέει ότι θέλει για να βγάλει ολόκληρη την Ευρώπη από τη λιτότητα και να βάλει μπρος την ανάπτυξη για όλους μας. Πολύ καλό για να βγει αληθινό. Αλλά ο Ματέο Ρέντσι δεν υπόσχεται τίποτα λιγότερο. Επί μία ώρα ξεδίπλωνε o 39χρονος Πρωθυπουργός το όραμά του. Εκτός χειρογράφου, σε πανηγυρική ομιλία στη Βουλή στη Ρώμη, με ευκαιρία την ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από 1ης Ιουλίου.

«Το κοινό νόμισμα δεν είναι αρκετό. Δεν μπορεί να υπάρξει σταθερότητα χωρίς κοινές αξίες, χωρίς αλληλεγγύη και χωρίς ανάπτυξη στην Ευρώπη. Η λιτότητα μάς καταδικάζει στην ύφεση, στην ανεργία και στη φτώχια» είπε. Τον χειροκρότησαν όρθιοι. Ήταν ανθρώπινος και συγκινητικός. Μίλησε για νέους και γυναίκες που δεν έχουν δουλειά, για τα νοικοκυριά που πεινάνε και για το δράμα των μεταναστών που πνίγονται στη Λαμπεντούζα.

Οι μεγάλοι στόχοι
Αλλά τρεις είναι οι μεγάλοι στόχοι στην «ατζέντα των 1.000 ημερών» και αυτοί έχουν αποδέκτη τη Γερμανία. Ρέντσι καλεί Μέρκελ. Ο Ιταλός κεντροαριστερός Πρωθυπουργός θέλει «ευελιξία», δηλαδή ελαστική εφαρμογή των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας, επιμήκυνση για το θηριώδες χρέος της Ιταλίας και ευρωομόλογα για την ανάπτυξη. Περισσότερες ελπίδες έχει για το τελευταίο, επειδή το ζητάνε και οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες εταίροι στην κυβέρνηση της Άγκελα Μέρκελ. Πόσω μάλλον που με επιτόκια κοντά στο μηδέν μιλάμε για αυτοχρηματοδότηση με πενταετή ή δεκαετή ομόλογα που θα εκδώσει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και θα τα αγοράσει κατά το μεγαλύτερο μέρος η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Δεν το λένε ανοιχτά, αλλά στο Βερολίνο και στη Φρανκφούρτη βλέπουν τον Ρέντσι ως τον μόνο ηγέτη που μπορεί να ορθώσει ανάστημα στη Γερμανία. Μετά τον θρίαμβο στις Ευρωεκλογές, θεωρείται η ελπίδα του ευρωπαϊκού Νότου, ιδίως αν τον συγκρίνει κανείς με τις θλιβερές επιδόσεις του Ολάντ στη Γαλλία.

Υπάρχει όμως πραγματικά «ατζέντα Ρέντσι» για την Ευρώπη; Και μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για λιγότερη λιτότητα στην ΕΕ; «Μόνο αν, όπως φαίνεται τώρα, αυτό είναι και προς το γερμανικό συμφέρον», απαντά μιλώντας στο «Βήμα» ο Φραντσέσκο Τσουκίνι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου. «Μια πιο επεκτατική οικονομική πολιτική βολεύει πλέον και τη Μέρκελ. Στο κάτω - κάτω, επενδύσεις χρειάζονται και οι Γερμανοί, για εξαγωγές, υποδομές, ενεργειακά δίκτυα. Πού θα πουλήσει η Γερμανία τα προϊόντα της; Σε μια χρεοκοπημένη Ευρώπη;» λέει ο Τσουκίνι.

Άλλοι βλέπουν τον Ρέντσι ως την «ευκαιρία της Ιταλίας». «Πράξη ρεαλισμού» χαρακτηρίζει το τριετές πλάνο του ο Μάρκο Μαράφι, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Μιλάνο. «Μακάρι να πετύχει σε μια πολιτική και σε μια κοινωνία με βαθιά ριζωμένα κατεστημένα συμφέροντα, προνόμια και ασυλίες», μας λέει. Και τονίζει: «Ο Ρέντσι κατάλαβε ότι χρειάζεται χρόνος για να επιτευχθεί σοβαρή αλλαγή. Δεν μπορεί να υπόσχεται μεταρρυθμίσεις κάθε μήνα, όπως έκανε στην προεκλογική εκστρατεία για την Ευρωβουλή. Τώρα, πλην απρόβλεπτων εξελίξεων, έχει μπροστά του μια περίοδο χωρίς εκλογές - σπάνια ευκαιρία για Ιταλό πολιτικό.

Πρέπει να την εκμεταλλευτεί στο έπακρο. Δεν θα πετύχει κάθε κομμάτι του φιλόδοξου σχεδίου του ώς το 2017, αλλά πρέπει να κάνει τομές, τουλάχιστον στη φορολογία, στα εργασιακά και στη γραφειοκρατία. Και να κάνει το παν για να μειώσει την ανεργία». Θα είναι δύσκολο. Επί Μόντι το έλλειμμα έπεσε από 4,2% στο 2,9% του ΑΕΠ, λίγο κάτω από το πλαφόν του Μάαστριχτ. Αλλά το χρέος, στο 136% του ΑΕΠ, είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη μετά το ελληνικό. Ακόμη και έπειτα από τρία χρόνια σκληρής λιτότητας, με 182 δισ. ευρώ σε αυξήσεις φόρων και περικοπές στην Υγεία, τα ασφαλιστικά ταμεία κτλ., η ανάκαμψη είναι όνειρο απατηλό για την ιταλική οικονομία, και ας είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη.

«Δεν θα αποφύγει τη σύγκρουση»
«Στήνει σκηνικό σύγκρουσης με τη Γερμανία ο Ρέντσι;» ρώτησε τον Τζιάνι Ριότα, αρθρογράφο στην εφημερίδα «La Stampa». «Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο, που έχουν επιβάλει τη λιτότητα στην Ιταλία. Θα πρέπει να πείσει τη Μέρκελ ότι η Ιταλία χρειάζεται ευελιξία και χρόνο για να αναπνεύσει, αν πρόκειται να έχει κάποια πιθανότητα να περάσει σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να κάνει βιώσιμο το χρέος», λέει ο Ριότα. Και τονίζει: «Αν βρει απέναντί του γερμανικό τοίχο, ο Ρέντσι δεν θα έχει άλλη επιλογή από του να επιτεθεί δημοσίως εναντίον της Μέρκελ.

Δεν είναι πολιτικός που αποφεύγει το ρίσκο και δεν θα διστάσει να αμφισβητήσει την de facto γερμανική λιτότητα επί της ΕΕ. Είναι πιθανόν να προσπαθήσει να κινητοποιήσει τους Ιταλούς υπέρ πολιτικών εναντίον της λιτότητας και να οικοδομήσει έναν διεθνή συνασπισμό, που θα πιέσει για οικονομικές πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης. Κανένας δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Ρέντσι για έλλειψη φιλοδοξίας. «Η κουλτούρα και οι ιδέες μας είναι απαράμιλλες. Δεν φοβάμαι να πω ότι η Ιταλία θα είναι σύντομα η κινητήρια δύναμη της Ευρώπης», μου είπε την τελευταία φορά που τον συνάντησα. Με τέτοια λόγια έχει κερδίσει τους Ιταλούς που έχουν κουραστεί από την οικονομική κρίση, αλλά και από τον λαϊκίστικο κυνισμό».

Λύσεις δεξιάς κοπής
Κάποιοι τον ακούνε με μεγάλη καχυποψία. Νέος, ορμητικός, επικοινωνιακός και άσος στη συνθηματολογία; Μάλιστα. Αλλά ο μέχρι πρότινος δήμαρχος Φλωρεντίας είναι «πολύ άπειρος» και «διπρόσωπος», λένε. Ενώ ηγείται της Κεντροαριστεράς, οι λύσεις του είναι δεξιάς κοπής: απολύσεις στο Δημόσιο, μείωση δαπανών και ιδιωτικοποιήσεις. Ο Ρέντσι έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θέλει κατάργηση των συμφώνων δημοσιονομικής πειθαρχίας της ΕΕ, αλλά μόνο «flessibilit?» (ευελιξία) στην εφαρμογή τους. Λέξη που έχει γίνει σύνθημα και κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα των ιταλικών εφημερίδων.

«Στην Ευρώπη πηγαίνει με τον αέρα του νικητή, ηγέτης του ισχυρότερου κυβερνώντος κόμματος στην ΕΕ, και με πολιτική κόντρα στην Bundesbank. Λέει δυνατά ότι λιτότητα σημαίνει θάνατος για την ενωμένη Ευρώπη. Και στο εσωτερικό είναι αυτήν τη στιγμή πανίσχυρος, με 68% στις δημοσκοπήσεις», λέει στο «Βήμα» ο Φράνκο Παβοντσέλο, πολιτικός αναλυτής και πρόεδρος του Πανεπιστημίου Τζον Κάμποτ στη Ρώμη.

ΠΗΓΗ: Το Βήμα