Η άφιξη του Νίκου Αναστασιάδη στο Προεδρικό πριν από μια δεκαετία θα φαινόταν απίθανη. Κι όμως, τον Φεβρουάριο 2013 κέρδισε άνετα τις προεδρικές εκλογές και από τον Μάρτιο εγκαταστάθηκε στην Προεδρία. Εκείνο που άλλοτε φαινόταν απίθανο έγινε πραγματικότητα, αλλά πολύ πιο «απίθανα» ήταν τα όσα διαδραματίσθηκαν μερικές μόλις μέρες αφού ανέλαβε την εξουσία. Πριν καλά-καλά κοπάσουν οι πανηγυρισμοί, ο νέος Πρόεδρος έπρεπε να αντιμετωπίσει τη χρεοκοπία της χώρας και τη δοκιμασία των Γιούρογκρουπ. Εκεί ήταν και η πρώτη αποκάλυψη για τον Νίκο Αναστασιάδη. Διότι αποδείχθηκε πως ούτε οι γνωριμίες του μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο, ούτε η προθυμία του να δεχθεί ένα πρόγραμμα για την Κύπρο βοήθησαν. Τον περίμεναν προειλημμένες αποφάσεις, στις οποίες δεν κατάφερε να αντισταθεί. Το χτύπημα για την Κύπρο εκτός από πολύ μεγάλο, ήταν και ξαφνικό.

Τα γεγονότα που έζησε η χώρα μέσα σε μερικές εβδομάδες έφεραν την οικονομία πολύ χαμηλά και στην κοινωνία τα πάνω-κάτω. Ξαφνικά, είδαμε και ζούμε πράγματα που κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί. Εννιά μήνες αργότερα, ο Πρόεδρος και οι συνεργάτες του μπορούν να πουν ότι γλίτωσαν τη χώρα από τη χρεοκοπία. Δεν την έβγαλαν, όμως, ακόμα από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο ίδιος ο Πρόεδρος αναγκάζεται στο εορταστικό διάγγελμά του να προετοιμάσει τον κόσμο για μιαν ακόμα πιο δύσκολη χρονιά. Μέχρι τώρα, η εφαρμογή των συμφωνιών με την Τρόικα ήταν πράγματι απόλυτα επιτυχής και η Κύπρος παίρνει εύσημα. Όμως, ο νέος χρόνος ξεκινά με μαζική ανεργία, συνθήκες φτώχιας, μια «σταματημένη» οικονομία και έναν τραυματισμένο τραπεζικό τομέα χωρίς δυνατότητα να δανείσει. Η νέα χρονιά μπήκε με μια σειρά από προκλήσεις για την Κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα. Μπορούμε να τις συνοψίσουμε μέσα από «14» στοιχήματα για το «14».

 

Τα στοιχήματα

1. Απονομή δικαιοσύνης, να βρεθούν οι υπεύθυνοι: Το πιο συζητημένο θέμα είναι εκείνο των ευθυνών για την οικονομική κατρακύλα. Οι πολίτες σε όλο το φάσμα της κοινωνίας και ανεξάρτητα από κομματική τοποθέτηση είναι εξοργισμένοι. Μπορεί η Κύπρος να μην «επαναστάτησε» βγαίνοντας στους δρόμους, όπως έγινε σε άλλες χώρες, αλλά η όλη κατάσταση μοιάζει σαν «βραδυφλεγής βόμβα». Την απονομή δικαιοσύνης έχουν υποσχεθεί όλες οι πολιτικές δυνάμεις και μαζί η Κυβέρνηση. Μέχρι τώρα, όμως, και με την εμπειρία της τριμελούς Ερευνητικής Επιτροπής, το αίσθημα δικαίου κάθε άλλο παρά ικανοποιήθηκε. Το μεγαλύτερο, ίσως, στοίχημα του 2014 είναι η πρόοδος των ποινικών διαδικασιών, που έχει ξεκινήσει με νέα ηγεσία η Γενική Εισαγγελία.

 

2. Κυπριακό, το δυσεύρετο «κοινό ανακοινωθέν» και το άγνωστο μέλλον: Είναι κάποιοι που σαν αθεράπευτοι εραστές των ευσεβών πόθων τους, εξακολουθούν να θεωρούν ότι «είμαστε κοντά σε Κοινό Ανακοινωθέν». Είναι άλλοι που θεωρούν ότι μετά την πρώτη αποτυχία σε ένα-δυο μήνες ακόμα και χωρίς αυτό το «ανακοινωθέν», οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν. Περιμένουν ότι θα το ζητήσει ο Γενικός Γραμματέας και ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα πει το κλασικό «δεν μπορούμε να αρνηθούμε πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα». Αλλά και αν ακόμα ξεκινούσαν έτσι οι διαπραγματεύσεις, το ερώτημα είναι πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν... Όταν δεν μπορεί καν να υπάρξει μια εναρκτήρια δήλωση, είναι ποτέ δυνατό να μπορούν οι δυο πλευρές να φτάσουν σε συμφωνία; Και αν τυχόν, παρά τις διακηρύξεις του, ξεκινούσε διαπραγματεύσεις κάτω από τέτοιες συνθήκες, πώς θα μπορούσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να ξεμπερδέψει από μια τέτοια διαδικασία κινητού τέλματος; Ή μήπως τελικά ο Νίκος Αναστασιάδης θα εμπλακεί σε μια «ταχεία διαδικασία», η οποία, αντίθετα από τις διαβεβαιώσεις του, θα φέρει μια νέα εκδοχή σχεδίου λύσης που δεν θα μπορεί να γίνει αποδεκτή; Αλλά και σε περίπτωση που αυτή η «εναρκτήρια φάση» κλείσει με αδιέξοδο, τότε ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Μπορεί οι περισσότεροι να δικαιολογήσουν τον Πρόεδρο Αναστασιάδη αν, μετά την «εμπειρία Χριστόφια», αποφύγει να μπει σε διαπραγματεύσεις χωρίς στερεή βάση. Αλλά τελικά όλοι θα περιμένουν να δουν τι έχει υπόψη του να κάνει στη συνέχεια. Εκείνο δηλαδή το «σχέδιο Β», το οποίο ο Υπουργός Εξωτερικών κατηγορηματικά δηλώνει ότι δεν υπάρχει, διότι δεν θα είχε νόημα…

 

3. Μια χώρα φορτωμένη με δάνεια: Το τραπεζικό σύστημα της χώρας, μετά τη μεγάλη «εγχείρηση» και την αφαίρεση των καρκινωμάτων, είναι και πολύ μικρότερο. Αλλά είναι πια και «στεγνό». Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι δεν υπάρχει δυνατότητα δανεισμού. Ακόμα μεγαλύτερο είναι το πρόβλημα των παλιών δανείων που κουβαλούν επιχειρήσεις και ιδιώτες. Κάθε μέρα πληθαίνουν οι οικογένειες που δεν μπορούν μέσα στις νέες συνθήκες λιτότητας να αντέξουν το βάρος των δόσεων. Όλοι μιλούν για διευκολύνσεις και επαναδιαπραγμάτευση. Η Κεντρική Τράπεζα έχει εκδώσει και σχετικό «κώδικα». Όμως οι τράπεζες, στη δύσκολη θέση που βρίσκονται, δεν μπορούν να κάνουν και πολλά πράγματα. Έτσι η θηλιά μοιάζει να σφίγγει και η Κυβέρνηση καλείται να βρει λύσεις…

 

4. Τραπεζική ανασύνταξη: Το τραπεζικό στοίχημα είναι διπλό. Από τη μια πρέπει να διευκολυνθούν οι δανειολήπτες, αλλά από την άλλη πρέπει και το τραπεζικό σύστημα να ανασυνταχθεί. Ολοκληρώθηκε η ανακεφαλαιοποίηση, είτε με το περίφημο «κούρεμα» είτε με ιδιωτικά κεφάλαια είτε και με κρατικό δάνειο (Συνεργατισμός). Εκείνο όμως που χάθηκε στο μεταξύ είναι η εμπιστοσύνη. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει τραπεζικό σύστημα. Για να χτιστεί όμως εμπιστοσύνη χρειάζεται χρόνος. Αλλά ο χρόνος δεν είναι απεριόριστος. Έτσι, ένα κεντρικό στοίχημα είναι αν βρεθούν «έξτρα κινήσεις», για να φέρουν εμπιστοσύνη στο σύστημα.

 

5. Φυσικό αέριο, μια υπόθεση «σκοτσέζικου ντους;»: Οι υδρογονάνθρακες είναι η μεγαλύτερη ελπίδα για μια «μεγάλη ένεση», που θα επιταχύνει την οικονομική ανάκαμψη. Τα νέα από αυτό το μέτωπο είναι όμως εναλλασσόμενα. Άλλοτε αναπτερώνουν τις ελπίδες και άλλοτε φέρνουν μούδιασμα. Με το τέλος του 2013 το αρχικό χρονοδιάγραμμα φάνηκε να απομακρύνεται κατά 6-12 μήνες. Ταυτόχρονα όμως ήρθε είδηση και για κοιτάσματα πετρελαίου… Πάντως οι τελικές συμφωνίες και αποφάσεις για τον τερματικό φαίνεται να καθυστερούν. Το στοίχημα της Kυβέρνησης είναι σε κάποια στιγμή να οριστικοποιήσει αποφάσεις, που όμως δεν εξαρτώνται μόνο από την ίδια, και να δώσει μια καθαρή προοπτική με οριστικό χρονοδιάγραμμα. Το 2014 θα είναι καθοριστικό.

 

6. Ιδιωτικοποιήσεις, το «αγκάθι» της κυβερνητικής συνεργασίας: Ακόμα και μέσα στο Μνημόνιο οι ιδιωτικοποιήσεις δεν προβλέπονται για το 2014. Αλλά μέσα σε αυτόν τον χρόνο πρέπει να οριστικοποιηθούν αποφάσεις και να χαραχτεί η πορεία. Αυτό όμως μοιάζει σήμερα το πλέον επίμαχο πολιτικό ζήτημα. Όσο και αν η νέα ηγεσία του ΔΗΚΟ φαίνεται να είναι έτοιμη να δείξει «κάποια κατανόηση», το ζήτημα εξακολουθεί να θεωρείται ως «κόκκινη γραμμή». Φυσικά, ο Πρόεδρος και η Κυβέρνηση δεν έχουν και πολλά περιθώρια χειρισμών.

 

7. Ο αργός θάνατος των Κυπριακών Αερογραμμών: Βήμα με βήμα, κατά την κυπριακή παροιμία «που στύλλον-στύλλον άνεσιν», οι Κυπριακές Αερογραμμές λαθροβιούν ακόμα. Όλοι όμως όσοι είναι σε θέση να γνωρίζουν ότι δεν θα βγάλουν την επόμενη χρονιά… Τι θα απογίνει το προσωπικό και πώς θα εξυπηρετηθεί και ο τουρισμός, ο μόνος τομέας που φαίνεται να λειτουργεί ακόμα στην οικονομία;

 

8. Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα: Η καλύτερη είδηση που μπόρεσε να δώσει μέχρι στιγμής η Κυβέρνηση στη βαθιά κρίση και στη μαζική πτώχευση του πληθυσμού είναι η εξαγγελία για ένα «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για όλους». Με την έγκριση μάλιστα της Τρόικας, αναμένεται να ισχύσει προς το μέσο του έτους. Θα είναι αυτή μια ικανοποιητική απάντηση στους ορατούς κινδύνους για την κοινωνική συνοχή; Πού θα βρεθούν οι πόροι για να χρηματοδοτηθεί;

 

9. Καλπάζουσα ανεργία: Όλοι οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι η μεγάλη πληγή της ανεργίας δεν πρόκειται να κλείσει σύντομα. Μέσα στο 2014 αναμένεται νέα αύξηση των ανέργων. Θα αρκέσουν τα σχέδια της Υπουργού Εργασίας και τα προγράμματα της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, για να μαλακώσουν λίγο αυτό το κοινωνικό τραύμα;

 

10. Κοινωνική ειρήνη: Πολλοί συνδέουν κάποια κρούσματα εγκληματικότητας με τη βαθιά κρίση. Μπορεί στην Κύπρο να μην παρατηρούνται κρούσματα πολιτικών εκτροπών, όπως βίαιες διαδηλώσεις ή επικίνδυνες τάσεις ακροδεξιών οργανώσεων, όμως αρκετοί είναι εκείνοι που φοβούνται τις ανεξέλεγκτες αντιδράσεις της δοκιμασίας. Θα υπάρξουν μηχανισμοί και πολιτικές για να συνεχίσει να υπάρχει σχετική κοινωνική ειρήνη;

 

11. Μέχρι τώρα πήρε «άριστα» στο Μνημόνιο, αλλά…: Η μεγάλη αδυναμία της οικονομίας που μένει βυθισμένη στην ύφεση και οι τριγμοί στον κοινωνικό ιστό βρίσκονται σε αντίφαση με τις επιτυχίες στην εφαρμογή των μέτρων του Μνημονίου. Αυτή είναι μια παρηγοριά για όσους συστήνουν υπομονή για «κανένα-δυο χρόνια». Όμως, ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών προειδοποίησε ότι χρειάζεται ακόμα προσοχή, γιατί η όλη διαδικασία «κρύβει κινδύνους». Συγκεκριμένα, η βελτίωση ακόμα και αυτών των δημοσιονομικών που φαίνεται το πιο εύκολο κομμάτι, θα φανεί αν συνεχίζεται μετά την πρώτη τριμηνία. Αν ναι, τότε «η πορεία συνεχίζεται». Αλλά, αν όχι, τότε θα χρειαστούν… επιπρόσθετα μέτρα.

 

12. Ευρωεκλογές, οι πρώτες της νέας Κυβέρνησης: Μετά την εκλογή του στην Προεδρία και μέσα από όλες τις δραματικές εξελίξεις, ο Νίκος Αναστασιάδης και η Κυβέρνησή του φαίνεται να αντέχουν αρκετά καλά στους κλυδωνισμούς, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Η πρώτη αληθινή «μέτρηση» θα γίνει όμως στις Ευρωεκλογές του Μαΐου. Με την κύρια δύναμη της αντιπολίτευσης, το ΑΚΕΛ, να περνά τη δική του δοκιμασία, αναμένεται ότι τα κόμματα της συγκυβέρνησης δεν θα έχουν πρόβλημα σε αυτήν την αναμέτρηση. Ωστόσο, το ΔΗΚΟ εμφανίζεται με εντελώς διαφορετικό πρόσωπο μετά τη μεγάλη αλλαγή στην ηγεσία, ενώ το ΕΥΡΩΚΟ αιμορραγεί από την «αθόρυβη» διάσπαση που ακολούθησε τις προεδρικές εκλογές. Μένει λοιπόν να μετρηθεί με αριθμούς πόσο αντέχει η συγκυβέρνηση.

 

13. Το «κερασάκι» του Κυπρίου Επιτρόπου: Αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές θα αλλάξει και η σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ποιος θα είναι άραγε ο «εκλεκτός» του Νίκου Αναστασιάδη στην Κομισιόν; Κυκλοφορούν διάφοροι υποψήφιοι… Άλλοι θεωρούνται ως «λογική πολιτική επιλογή», αλλά και κάποιοι άλλοι, ως συνήθως… αυτοπροτείνονται. Ο σημερινός Υπουργός Εξωτερικών, όταν ερωτήθηκε, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο. Ενώ κοινό μυστικό είναι ότι τη θέση αυτή θα ήθελε και η Ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ Ελένη Θεοχάρους, αλλά και ο σημερινός Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Κάποιοι άλλοι θεωρούν, όμως, ότι ο διορισμός αυτός θα είναι μια ευκαιρία για να «κλείσουν υποχρεώσεις». Έτσι ακούγονται και ονόματα πολιτικών προσώπων που στήριξαν την προσπάθεια του Νίκου Αναστασιάδη και τελικά βρέθηκαν… εκτός. Πάντως, αυτή η συγκεκριμένη πράξη διορισμού Επιτρόπου θα έχει ιδιαίτερη σημασία για μια κυβέρνηση που κρατά τη σημαία της «ευρωπαϊκής Κύπρου»…

 

14. Πότε ακριβώς θα έρθει ο πρώτος ανασχηματισμός: Από την ημέρα της εκλογής του Νικόλα Παπαδόπουλου, αρκετοί θεωρούσαν έναν ανασχηματισμό αναπόφευκτο. Όσο και αν φαινόταν κάτι τέτοιο «λογικό», το σίγουρο είναι ότι ούτε ο νέος Πρόεδρος του ΔΗΚΟ ήθελε να «χρεωθεί» μια τόσο εκδικητική κίνηση, αλλά ούτε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα ήθελε να δείξει ότι… ακολουθεί τα κομματικά δρώμενα. Ίσως, λοιπόν, μια «ευκαιρία» για ανασχηματισμό θα ήταν αν ο Νίκος Αναστασιάδης αποφάσιζε να μετακινήσει στη θέση του Επιτρόπου κάποιον από το κυβερνητικό σχήμα του.