Η αντικατάσταση δέκα Υπουργών δεν περιόρισε τις εντάσεις στην Τουρκία
Το νέο μέτωπο άνοιξε με τους δικαστές, αφού οι εισαγγελείς ετοίμασαν νέο κύμα συλλήψεων, αλλά η Αστυνομία αρνείται να εκτελέσει τα εντάλματα σύλληψης

Σχεδόν το μισό Υπουργικό Συμβούλιο άλλαξε ο Ταγίπ Ερντογάν, σε μια προσπάθεια να αποκλιμακώσει το πολιτικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί στην Τουρκία, με αφορμή το σκάνδαλο με τις μίζες. Είχαν προηγηθεί οι παραιτήσεις τριών Υπουργών (Οικονομικών, Εσωτερικών, Περιβάλλοντος), η μία εκ των οποίων προκάλεσε πάταγο, αφού ο παραιτηθείς Υπουργός Περιβάλλοντος κάλεσε και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό να παραιτηθεί. Το σκάνδαλο έριξε και τον Εγκεμέν Μπαγίς, αρμόδιο για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις. Τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης είχε σχεδόν προαναγγείλει και ο Πρόεδρος της Τουρκίας Αμπτνουλάχ Γκιουλ, ο οποίος, σε μια προσπάθεια να αποφορτίσει το κλίμα, διαβεβαίωσε ότι όλες οι υποθέσεις διαφθοράς θα αντιμετωπιστούν από τη Δικαιοσύνη. Ερντογάν και Γκιουλ συναντήθηκαν αργά το βράδυ της Τετάρτης. Στη συνέχεια ο Πρωθυπουργός προχώρησε στις ανακοινώσεις του.

Οι αντικαταστάσεις
Πέραν των παραιτηθέντων, αντικαταστάθηκαν επίσης οι Υπουργοί Μεταφορών, Οικογενειακής και Κοινωνικής Πολιτικής και Δικαιοσύνης, οι οποίοι είναι υποψήφιοι στις δημοτικές εκλογές της 29ης Μαρτίου. Υπήρξαν άλλες τρεις αλλαγές με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού. Στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ο Μπεκίρ Μποζντάγ αντικαθιστά τον Σαντουλάχ Εργκίν. Ο Μποζντάγ ήταν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και τον αντικαθιστά ο Εμρουλάχ Ισλέρ.

Στο Υπουργείο Εσωτερικών ο Εφκάν Αλά αντικαθιστά τον Μουαμέρ Γκιουλέρ, στο Υπουργείο Οικονομίας ο Νιχάτ Ζεϊμπεκτσί τον Ζαφέρ Τσαγλαγιάν, στο Υπουργείο Ευρωπαϊκών Θεμάτων ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου τον Εγκεμέν Μπαγίς, στο Υπουργείο Οικογενειακής και Κοινωνικής Πολιτικής η Αϊσενούρ Ισλάμ τη Φατμά Σαχίν, στο Υπουργείο Επιστημών, Βιομηχανίας και Τεχνολογίας ο Φικρί Ισίκ τον Νιχάτ Εργκιούν, στο Υπουργείο Μεταφορών ο Λουτφού Ελβάν τον Μπιναλί Γιλντιρίμ, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας ο Ιντρίς Γκιουλούτζε τον Ερντογάν Μπαϊρακτάρ, και στο Υπουργείο Νέας Γενιάς και Αθλητισμού ο Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς τον Σουάτ Κιλίτς.

Έφυγε πυροβολώντας
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας, ανακοινώνοντας την παραίτησή του από το υπουργικό και το βουλευτικό αξίωμα, ζήτησε την παραίτηση Ερντογάν, υποστηρίζοντας ότι «τα πολεοδομικά σχέδια, που περιλαμβάνονται στην εισαγγελική έρευνα, έγιναν με οδηγίες του Πρωθυπουργού». Η παραίτηση του Μπαϊρακτάρ ήταν πιο ηχηρή από την προηγηθείσα παραίτηση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομίας, αφού εμπλέκει άμεσα τον Πρωθυπουργό Ερντογάν.

Άλλη σημαντική εξέλιξη ήταν η παραίτηση του βουλευτή του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και πρώην Υπουργού Εσωτερικών Ιντρίς Ναΐμ Σαχίν. Είναι ο τρίτος βουλευτής που παραιτείται από το κυβερνών κόμμα, από τότε που εμφανίστηκε η κόντρα της κυβέρνησης και του χότζα Φετουλάχ Γκιουλέν. Στις 30 Νοεμβρίου είχε παραιτηθεί ο Ιντρίς Μπαλ και στις 16 Δεκεμβρίου, μια μέρα πριν από τις προσαγωγές σχετικά με την υπόθεση διαφθοράς, ο πρώην αστέρας του τουρκικού ποδοσφαίρου Χακάν Σουκούρ.

Χωρίς αντίλογο
«Αυτός (σ.σ. ο Πρωθυπουργός Ερντογάν) προσπαθεί να φτιάξει μια κυβέρνηση που δεν του φέρνει καμιά αντίρρηση. Σε αυτό το πλαίσιο ο Εφκάν Αλά έχει ρόλο-κλειδί» να διαδραματίσει, δήλωσε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο Ερντογάν «έχει ένα βαθύ κράτος, το κόμμα του και ο Εφκάν Αλά είναι ένα από τα στοιχεία αυτού του βαθέος κράτους», πρόσθεσε ο Κιλιτσντάρογλου, χρησιμοποιώντας έναν όρο ο οποίος στην Τουρκία έχει συνδεθεί με ένα σκιώδη, παρακρατικό μηχανισμό, που αψηφά το δημοκρατικό σύστημα ελέγχου.

Διαδηλώσεις και επεισόδια
Την ώρα που ο Πρωθυπουργός γινόταν δεκτός από τον Πρόεδρο της Τουρκίας, περίπου 5.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, ζητώντας την παραίτηση Ερντογάν. Αργά το βράδυ της Τετάρτης σημειώθηκαν συμπλοκές μεταξύ αστυνομικών και μερίδας των διαδηλωτών που είχαν συγκεντρωθεί στο Καντίκιοϊ, στην ασιατική πλευρά της πόλης. Η κινητοποίηση οργανώθηκε από κόμματα και οργανώσεις που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση και οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα κατά του Ερντογάν. «Η διαφθορά είναι παντού» και «Η αντίσταση είναι παντού» ήταν δύο από τα συνθήματα που κυριάρχησαν. Η τουρκική αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων. Η κινητοποίηση οργανώθηκε από κόμματα και οργανώσεις που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση.

Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι έγιναν και άλλες αντικυβερνητικές συγκεντρώσεις, όπως στο Μπεσίκτας, σε μικρή απόσταση από το γραφείο του Πρωθυπουργού, καθώς και στην Άγκυρα και τη Σμύρνη. Στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης αναρτήθηκαν μηνύματα που καλούσαν σε άλλη μία διαδήλωση κατά της διαφθοράς και του ίδιου του Ερντογάν το βράδυ της Παρασκευής στην πλατεία Ταξίμ.

Εμπόδιο στις έρευνες οι φοβισμένοι αστυνομικοί
Πάντως, ούτε ο αναγκαστικός ανασχηματισμός, στον οποίο προχώρησε ο Ταγίπ Ερντογάν, φάνηκε να ηρεμεί την κοινή γνώμη στην Τουρκία. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός ανοίγει τώρα νέο μέτωπο στο θέμα της διαφθοράς, αυτήν τη φορά με τους δικαστές. Οι εισαγγελείς στην Τουρκία έχουν ετοιμάσει δεύτερο κύμα συλλήψεων για θέματα διαφθοράς, το οποίο σχετίζεται με μίζα 100 δισ. δολαρίων και σε αυτό εμπλέκονται 30 πολιτικοί, παιδιά πολιτικών, αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ερντογάν, αλλά και επιχειρηματίες. Οι εισαγγελείς ζήτησαν από τις αστυνομικές Αρχές να εκτελέσουν τα εντάλματα σύλληψης και να αρχίσουν τις προσαγωγές. Έως τώρα, όμως, αυτό δεν συνέβη, λόγω της άρνησης της τουρκικής αστυνομίας.

Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Ερντογάν έχει απομακρύνει δεκάδες αστυνομικούς διευθυντές, καθώς και τον αστυνομικό διευθυντή της Αστυνομίας της Κωνσταντινούπολης, τους οποίους θεωρεί υπεύθυνους για τις συλλήψεις των πολιτικών χωρίς να τον ενημερώσουν. Η τουρκική εφημερίδα «Ταράφ» έγραψε χθες ότι, εξαιτίας της στάσης αυτής της Αστυνομίας, να μην εκτελεί τα εντάλματα, η εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης διέταξε έρευνα εναντίον του νομάρχη, του νέου διοικητή Ασφαλείας και εναντίον του διοικητή της Διεύθυνσης Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος.

Καταγγελίες εισαγγελέα
Ένας Τούρκος εισαγγελέας κατήγγειλε, πάντως, χθες, ότι του αφαιρέθηκε ο φάκελος της έρευνας και ότι η αστυνομία παρακώλυσε τη διαδικασία, αρνούμενη να πραγματοποιήσει σημαντικές συλλήψεις. «Διά μέσου της αστυνομίας, το δικαστικό σώμα αντιμετώπισε ανοικτές πιέσεις, και η εκτέλεση των δικαστικών εντολών παρακωλύθηκε», τόνισε ο εισαγγελέας Μουαμέρ Ακάς σε γραπτή δήλωσή του, η οποία διανεμήθηκε σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης. «Διαπράχθηκε ένα έγκλημα διά μέσου της κρατικής ιεραρχίας… στους υπόπτους επετράπη να πάρουν προφυλάξεις, να διαφύγουν και να αλλοιώσουν στοιχεία», τόνισε ο εισαγγελέας αυτός.

«Ανακάλυψα ότι μου αφαιρέθηκε η δικαιοδοσία να ερευνώ την υπόθεση, χωρίς να μου παρουσιαστεί κανένας λόγος», σημείωσε. «Όλοι οι συνάδελφοί μου και η κοινή γνώμη οφείλουν να γνωρίζουν ότι η δυνατότητά μου να διεξάγω μια έρευνα ως δημόσιος κατήγορος παρακωλύθηκε». Ο Τουράν Τσολακαντί, ο επικεφαλής της εισαγγελίας της Κωνσταντινούπολης, παρενέβη και δήλωσε ότι ο εισαγγελέας πράγματι απομακρύνθηκε από την έρευνα, εξαιτίας όμως εσφαλμένων χειρισμών του στην υπόθεση. Ο Τσολακαντί κατηγόρησε τον Ακάς ότι διέρρευσε στοιχεία της έρευνας στα ΜΜΕ και δεν ενημέρωνε τους ανωτέρους του ως όφειλε.

Οι ισορροπίες του Γκιουλ
Πάντως, ο αρθογράφος της «Χουριέτ» Semih Idiz αποδίδει μεγάλη σημασία στη σιωπή του Αμπτουλάχ Γκιουλ, γύρω από την έρευνα. «Πολλοί διερωτώνται γιατί ο Γκιουλ ακόμη δεν έχει πει πολλά για την έρευνα, μέρες μετά που ξέσπασε το σκάνδαλο στα πρωτοσέλιδα», αναφέρει. Όπως εξηγεί, οι κυβερνητικοί κύκλοι και τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ ανέμεναν από αυτόν να δηλώσει πως η διαδικασία έχει ως στόχο να υπονομεύσει το ΑΚΡ και την επιτυχία της χώρας υπό τον Ερντογάν.

Το ΑΚΡ, άλλωστε, είναι το κόμμα που συνίδρυσε με τον Ερντογάν και τώρα βρίσκεται στο στόχαστρο της έρευνας και, ως εκ τούτου, οι υποστηρικτές του κόμματος θα ανέμεναν να προτρέξει σε υπεράσπισή του. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο Τούρκος αρθρογράφος, ο θεσμός που εκπροσωπεί θα έχανε αξιοπιστία, αν ο Γκιουλ έβαζε το κόμμα μπροστά, ιδιαίτερα από τη στιγμή που έρχονται προεδρικές εκλογές το επόμενο καλοκαίρι, παρόλο που ακόμη δεν έχει δηλώσει επίσημα πως θα είναι υποψήφιος.

«Εκείνοι στην άλλη πλευρά του φράχτη ανέμεναν από τον Γκιουλ, ανακοίνωση που θα επεσήμαινε την ανάγκη να ξεριζωθεί η διαφθορά και να συνεχιστούν οι έρευνες, ασχέτως πού θα καταλήξουν», πρόσθεσε ο Idiz. Τελικά ο Γκιουλ έκανε αυτό. Τόνισε πως δεν θα υπάρξει συγκάλυψη. Τα βλέμματα θα συνεχίσουν να στρέφονται προς την κατεύθυνσή του, εκτιμά ο αρθρογράφος. Ο Τούρκος Πρόεδρος χτίζει τώρα ένα μετριοπαθές προφίλ, στο οποίο παρουσιάζει τον εαυτό του ως την ηθική φωνή, σε μια ταραχώδη περίοδο. Υπογραμμίζει, ταυτόχρονα, την ανάγκη υιοθέτησης των ευρωπαϊκών νομικών πλαισίων στη χώρα, κάτι που τυγχάνει θετικής ανταπόκρισης στο εξωτερικό.

«Πολλοί πιστεύουν ότι οι τελευταίες εξελίξεις θα ευνοήσουν τον Γκιουλ πολιτικά μακροπρόθεσμα, όχι γιατί τα σχεδίασε έτσι, αλλά επειδή η ειλικρίνειά του και η ηθική του στάση θα του αποφέρουν αυτομάτως πόντους, σε μια περίοδο που ο σεβασμός για την πολιτική και τους πολιτικούς βρίσκεται πολύ χαμηλά στην Τουρκία. Γι’ αυτό και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το μέλλον να ανήκει στον Γκιουλ», καταλήγει ο Idiz.

Δεν τίθεται θέμα διαφθοράς
Ο Τούρκος Πρωθυπουργός, με νέες δηλώσεις του, επιμένει ότι δεν υπάρχει θέμα διαφθοράς στην κυβέρνηση και ότι, παρά τα όσα γράφτηκαν και ακούστηκαν, δεν προκύπτει καμία ζημιά σε βάρος του δημοσίου. Διεξάγεται, είπε, μια επιχείρηση εναντίον της λαϊκής βούλησης. Στο στόχαστρο των εισαγγελικών Αρχών έχει μπει και ο γιος του Ερντογάν, για μια υπόθεση κατασκευής φοιτητικής εστίας στην Κωνσταντινούπολη που παραχωρήθηκε σε ίδρυμα, διοικητής του οποίου είναι ο γιος του. Η ανάμειξη του ονόματος τού γιου του θύμωσε πολύ τον Τούρκο Πρωθυπουργό, ο οποίος δήλωσε ότι «μέσω του ιδρύματος θέλουν να φτάσουν σε μένα» και ότι στη διοίκηση, εκτός από τον γιό του, υπάρχει και η κόρη του.

Εκείνο, όμως, που εξόργισε την κοινή γνώμη και τους εισαγγελείς είναι ότι ο κ. Ερντογάν, κατά την επιστροφή του από το Πακιστάν, μιλώντας με τους δημοσιογράφους, επιχείρησε να καλύψει πλήρως τον ιρανικής καταγωγής επιχειρηματία Ρεζά Ζαράφ, ο οποίος βρίσκεται στο επίκεντρο της υπόθεσης διαφθοράς και στην υπόθεση της μίζας με τους πολιτικούς: «Ο Ζαράφ κάνει εξαγωγή χρυσού, γνωρίζω ότι συμβάλλει στην οικονομία της χώρας και ότι μετέχει σε δραστηριότητες φιλανθρωπίας», ήταν τα λόγια που είπε γι' αυτόν.

Πηγές: ΚΥΠΕ, ΑΠΕ, in.gr, Hurriyet Daily News