Εδώ και μερικά χρόνια ακούμε τη λέξη «νανοτεχνολογία» και τη συσχετίζουμε πάντοτε με ό,τι νεότερο έχει να μας επιδείξει η επιστήμη. Όντως η νανοτεχνολογία είναι μια από τις νεότερες επιστήμες, η οποία βρίσκεται στα αρχικά στάδιά της, αφού πολλές εφαρμογές της βρίσκονται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο. Η νανοτεχνολογία ασχολείται με τα νανοσωματίδια, δηλαδή υλικά τα οποία έχουν μέγεθος της τάξης των 1 - 100 νανομέτρων (nm). Για να αντιληφθεί κανείς το μικρό μέγεθος των νανοσωματιδίων, φτάνει να τα συγκρίνει με τη διάμετρο μιας τρίχας που είναι 80000nm και με τον κόκκο της άμμου που έχει μέγεθος 10000nm.

Οι εφαρμογές της νανοτεχνολογίας είναι πάρα πολλές και αφορούν την ιατρική, τη βιοτεχνολογία, την ενεργειακή παραγωγή και αποθήκευση, την επιστήμη υλικών, διάφορες περιβαλλοντικές εφαρμογές, τα ηλεκτρονικά, τον αθλητισμό και τα αυτοκίνητα. Βέβαια, οι ιδέες για την εκμετάλλευση των ιδιοτήτων των νανοσωματιδίων δεν θα άφηναν αδιάφορους και τους επιστήμονες που ασχολούνται με τη φαρμακευτική χημεία και τον σχεδιασμό φαρμάκων. Πρόσφατες έρευνες σ’ αυτό το θέμα, δείχνουν πόσο σημαντικά είναι τα νανοσωματίδια για την ελεγχόμενη αποδέσμευση φαρμάκων και τον σχεδιασμό φαρμάκων κατά του καρκίνου.

Αντικατάσταση ενέσιμων φαρμάκων από δισκία
Μια σημαντική πρόκληση για τη νανοτεχνολογία αποτελεί η ανάπτυξη συστημάτων στοχευόμενης απόδοσης πρωτεϊνικών φαρμάκων για εισπνεόμενη, ρινική ή στοματική χορήγηση. Μέχρι σήμερα, η πλειοψηφία των φαρμάκων αυτών χορηγούνται σε ενέσιμη μορφή, αφού τα πρωτεϊνικά μόρια είναι ευάλωτα στα οξέα που υπάρχουν στο γαστρικό υγρό του στομάχου και καταστρέφονται πριν αυτά απορροφηθούν. Η πρόοδος στην ελεγχόμενη αποδέσμευση των φαρμάκων σχετίζεται με την ανάπτυξη συνθετικών νανο-συστημάτων για τη στοχευόμενη απόδοση περίπλοκων θεραπευτικών φαρμάκων και βιομορίων.

Τα στοχευόμενα συστήματα απόδοσης φαρμάκων έχουν πολλαπλές ιδιότητες, με πιο χαρακτηριστική την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν συγκεκριμένα μόρια. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science Translational Medicine έδειξε πως με τη χρήση νανοσωματιδίων, αποτελούμενα από τα βιοσυμβατά πολυμερή πολυαιθυλενιογλυκόλη και πολυλακτικό οξύ, για τη χορήγηση ινσουλίνης σε ποντίκια, αυτά εμφάνισαν πτώση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Αν αυτό έχει εφαρμογή και στον άνθρωπο, σημαίνει ότι οι χιλιάδες ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη και λαμβάνουν ινσουλίνη σε ενέσιμη μορφή θα διευκολυνθούν ιδιαίτερα, αφού η ινσουλίνη πιθανόν να βρίσκεται διαθέσιμη και σε μορφή δισκίου.

Νανοσωματίδια κατά του καρκίνου
Νανοσωματίδια φορτωμένα με φάρμακο θα μπορούσαν να είναι το μελλοντικό όπλο για τη θεραπεία του καρκίνου. Μια άλλη έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Particle and Particle Systems Characterization» έδειξε πως νανοσωματίδια με αντικαρκινικό φάρμακο κινούνται εύκολα στους ιστούς και προσβάλλουν άμεσα και επιλεγμένα τα καρκινικά κύτταρα. Επιπλέον, μπορούν να ανιχνευθούν εύκολα με τη μαγνητική τομογραφία και έτσι να αξιολογείται πολύ καλύτερα η θεραπευτική πορεία του ασθενούς.

ΣΠΥΡΟΣ ΘΕΟΧΑΡΟΥΣ
Χημικός, Υπεύθυνος Κλάδου Βοηθών (Τεχνικών) Φαρμακείου KES COLLEGE