Τι διατροφή πρέπει να ακολουθήσετε για να αντιμετωπίσετε την νεφρολιθίαση
Μια συχνή κατάσταση, καθώς προσβάλλει το 12% του ανδρικού και το 5% του γυναικείου πληθυσμού μέχρι την ηλικία των 70

Η ψαμμίαση είναι ασθένεια των νεφρών, όπως και η λιθίαση. Από τα νεφρά φεύγουν μαζί με τα ούρα μικροί, λεπτοί κρύσταλλοι αλάτων ουρικών, οξαλικών ή φωσφορικών σε μεγάλη ποσότητα. Το μέγεθός τους είναι σαν ψιλή άμμος (ψάμμος στην αρχαία, εξ ου και ψαμμίαση). Αυτοί οι μικροί κόκκοι κρυστάλλων στο πέρασμά τους από το νεφρό και τον ουρητήρα προκαλούν δυνατούς πόνους (κολικούς) και ανωμαλία στην ούρηση. Όταν οι κόκκοι αυτοί ενωθούν και μεγαλώσουν, τότε γίνονται λίθος και τότε έχουμε λιθίαση, δηλαδή πέτρα στα νεφρά. Η νεφρολιθίαση είναι μία κατάσταση κατά την οποία εντοπίζονται ένας ή περισσότεροι λίθοι (πέτρες) σε κάποιο σημείο του νεφρού ή του ουρητήρα, του σωλήνα δηλαδή που μεταφέρει τα ούρα στην ουροδόχο κύστη.

Η νεφρολιθίαση (ή ουρολιθίαση ή κοινώς η εμφάνιση πέτρας στους νεφρούς) αποτελεί μια συχνή κατάσταση, καθώς προσβάλλει το 12% του ανδρικού και το 5% του γυναικείου πληθυσμού μέχρι την ηλικία των 70. Πολλοί από εσάς θα έχετε ακούσει ότι ο κωλικός του νεφρού είναι από τους πιο δυνατούς πόνους που μπορεί να βιώσει κάποιος στη ζωή του. Η αλήθεια είναι ότι η έντασή του είναι ανάλογη -ίσως και μεγαλύτερη- με αυτήν του πόνου της γέννας, του εγκαύματος, του κατάγματος οστού, ακόμα και αυτής του πόνου από σφαίρα! Ο πόνος δεν έχει σχέση με το μέγεθος της πέτρας, αλλά με το γεγονός ότι η πέτρα κλείνει τον δρόμο του αποχετευτικού συστήματος της ουροφόρου οδού, από την οποία πρέπει να αποβληθεί.

Η νεφρολιθίαση, πάντως, είναι μια πάθηση που μπορεί και να αποφευχθεί αλλά και να αντιμετωπιστεί (αν και εφόσον δεν έχει χορηγηθεί κάποια φαρμακευτική αγωγή), με την κατάλληλη διατροφή και σύμφωνα πάντα με τις συστάσεις των ειδικών. Η υιοθέτηση των πιο κάτω απλών διατροφικών συμβουλών μπορεί να συμβάλει σε καλύτερη ποιότητα ζωής, τόσο σε ασθενείς με νεφρολιθίαση όσο και σε άτομα που απλώς ακολουθούν την τακτική της πρόληψης.

Πώς δημιουργούνται αυτοί οι λίθοι
Οι πέτρες στο ουροποιητικό σύστημα εμφανίζονται συνήθως όταν ένας μεγάλος αριθμός αλάτων στα ούρα δημιουργεί συμπλέγματα που δεν αποβάλλονται κανονικά (από τα ούρα) και φράζουν τη δίοδο του ουροποιητικού. Αυτά τα συμπλέγματα αλάτων (πέτρες) σχηματίζονται επειδή ο ασθενής έχει ένα πρόβλημα στην απέκκρισή τους παράλληλα με μια υψηλή διατροφική πρόσληψη. Τα ούρα, ως γνωστόν, περιέχουν άχρηστες ουσίες και άλατα, που πρέπει να αποβληθούν από τον οργανισμό. Αυτά συνήθως είναι σε διαλυμένη μορφή και έτσι αποβάλλονται με τα ούρα χωρίς πρόβλημα. Μερικές φορές όμως, κάτω από ορισμένες συνθήκες, αυτά τα άλατα σχηματίζουν κρυστάλλους, που ενώνονται μεταξύ τους και δημιουργούν πέτρες στα νεφρά.

Οι κρύσταλλοι αυτοί αποτελούνται συνήθως από άλατα ασβεστίου (κυρίως οξαλικού ασβεστίου), σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο αποτελούνται από άλατα ουρικού οξέως. Τα άλατα αυτά θα πρέπει να αποφεύγονται σε μεγάλες ποσότητες στη διατροφή του ασθενούς που έχει εμφανίσει πέτρες στο ουροποιητικό του σύστημα. Ανάλογη με τον τύπο της πέτρας που δημιουργήθηκε στα ούρα, θα πρέπει να είναι και η διατροφή σας. Τα βασικά θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται με τη νεφρολιθίαση είναι η πρωτεΐνη, το ασβέστιο, το νάτριο και τα οξαλικά οξέα, καθώς και η κατανάλωση υγρών. Ένα κύριο σημείο που είναι κοινό για τη μείωση της εμφάνισης των πετρών είναι η μεγάλη κατανάλωση νερού - ποσότητα τουλάχιστον 12 ποτηριών υγρών ημερησίως (παραπάνω από 2 λίτρα) με αύξηση της ποσότητας αυτής στους θερμούς μήνες του χρόνου ή πιείτε κάθε 1,5 ώρα ένα ποτήρι νερό, τις ώρες που δεν κοιμάστε. Αυτό συμβαίνει γιατί η κατανάλωση υγρών αραιώνει τα άλατα και δεν δημιουργούνται πέτρες τόσο εύκολα.

Προτιμότερο είναι να πίνει κανείς νερό, ενώ ο στόχος μας είναι τα ούρα μας μετά το μεσημέρι να είναι ολοένα και πιο ανοιχτόχρωμα. Έχει βρεθεί ότι στα άτομα που πίνουν περισσότερα από 3 λίτρα υγρών/ ημέρα έχουν περίπου 30% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πέτρες στα νεφρά. Ένας άλλος παράγοντας που ενδέχεται να επηρεάσει την εμφάνιση της νεφρολιθίασης είναι η βιταμίνη C, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στη σύνθεση του οξαλικού οξέως στον ανθρώπινο οργανισμό. Συνιστάται η αποφυγή λήψης διατροφικών συμπληρωμάτων αυτής της βιταμίνης, αλλά όχι των φρούτων και λαχανικών που την περιέχουν. Η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να δράσει προληπτικά, καθώς ορισμένα συστατικά τους, όπως είναι για παράδειγμα το κάλιο, εμποδίζουν τον σχηματισμό κρυστάλλων ασβεστίου και ουρικού οξέος.

Διατροφική αντιμετώπιση
-Πίνετε άφθονα υγρά, ιδιαίτερα νερό. Πίνετε τόσο, ώστε τα ούρα σας να έχουν πολύ ανοιχτό κίτρινο χρώμα ή να είναι διαυγή. Επίσης, καλό είναι να καταναλώνετε καφέ και τσάι χωρίς καφεΐνη, χυμό λεμονιού, χυμό φρούτων και γάλα.
-Καταναλώστε φυτικές ίνες, και συγκεκριμένα αδιάλυτες (σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, ρύζι). Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες ενώνονται με το ασβέστιο και αποβάλλονται μαζί μέσω των κοπράνων. Επίσης, επιταχύνουν το πέρασμα των θρεπτικών συστατικών από το έντερο, οπότε περιορίζεται ο χρόνος στον οποίο απορροφάται το ασβέστιο.
-Αυξήστε την πρόσληψη καλίου. Έρευνες δείχνουν ότι αποτρέπει την αποβολή ασβεστίου στα ούρα. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, οι ξηροί καρποί, οι πατάτες, οι ντομάτες και τα καρότα.
-Εάν είχετε πέτρες οξαλικού ασβεστίου παλαιότερα, ο γιατρός θα σας συνιστούσε να περιορίσετε το ασβέστιο. Σήμερα, αντίθετα, προτείνεται μια σχετικά υψηλή πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής. Ιδιαίτερα ευεργετικά είναι τα γαλακτοκομικά, καθώς περιέχουν και φώσφορο, ο οποίος ενισχύει την εντερική απέκκριση του ασβεστίου, βοηθώντας στον περιορισμό της ασβεστιουρίας. Καταναλώστε 2-3 μερίδες καθημερινά.

Τι δεν πρέπει να τρώτε
-Περιορίστε την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης και ιδιαίτερα το κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι. Μεγαλύτερη κατανάλωση κρέατος αυξάνει το ασβέστιο, τα οξαλικά και το ουρικό οξύ, τα οποία προκαλούν τον σχηματισμό λίθων.
-Περιορίστε το αλάτι και τις τροφές πλούσιες σε νάτριο: αλλαντικά, σάλτσες, τουρσιά, παστά, κονσέρβες, ξηρούς καρπούς αν είναι αλατισμένοι, σούπες, λουκάνικα, τυριά, κρέας, ελιές, πατατάκια, αλλά και όλα τα τυποποιημένα προϊόντα. Δώστε προσοχή στις ετικέτες όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε νάτριο.
-Μην παίρνετε συμπληρώματα ασβεστίου, βιταμίνης C και D. Μην ξεχνάτε ότι αν ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, τα συμπληρώματα είναι περιττά.
-Αποφεύγετε τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά οξέα: φιστίκια, σοκολάτα, τσάι, στιγμιαίος καφές, σπανάκι και σκούρα πράσινα λαχανικά, φράουλες, παντζάρια, προϊόντα σόγιας.
-Εάν έχετε πέτρες ουρικού οξέος ιδιαίτερα αποφύγετε τα εντόσθια, τα ζωικά παράγωγα, τον ζωμό κρεάτων, τις αντζούγιες, τις σαρδέλες, τη ρέγκα, το σκουμπρί και τα χτένια.
-Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, γίνεται σαφές ότι η διατροφή και ο τρόπος ζωής συνδέονται άμεσα με τη νεφρολιθίαση. Επομένως, με τη βοήθεια του γιατρού και του διαιτολόγου σας μπορείτε να προλάβετε, αλλά και να αντιμετωπίσετε τα δυσάρεστα συμπτώματα της νόσου.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΗΛΙΟΥ
Βιολόγος, medlabnews.gr