ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2011 ΖΟΥΣΕ ΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΖΩΗ, ΕΝΩ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ

Εδώ και πεντέμισι χρόνια ο Σάββας και η οικογένειά του έμαθαν να ζουν με την επάρατη νόσο προσαρμοζόμενοι στα νέα δεδομένα, χωρίς ποτέ μα ποτέ να παραπονεθούν και να λυγίσουν ή να εκστομίσουν «γιατί;»

Οι έντονοι πονοκέφαλοι που ένιωθε ο Σάββας επί έναν ολόκληρο χρόνο και τους οποίους αρχικά υποτίμησε, δεν προμήνυαν την εξέλιξη στην κατάσταση της υγείας του, η οποία του άλλαξε ριζικά τη ζωή

Για τον ίδιο και την οικογένειά του, αλλά και για τη στήλη «Μαχητές και Νικητές της Ζωής», είναι ήδη νικητής και μπορεί κάλλιστα τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του να αποτελέσουν φωτεινά παραδείγματα για όλους μας, ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων

«Ο καρκίνος μπορεί να νικηθεί, φτάνει να έχουμε πίστη, δύναμη και ανθρώπους που μπορούν να μας βοηθήσουν», λέει η σύζυγός του, ενώ ο ίδιος τονίζει ότι «όταν έχεις μία στήριξη δίπλα σου δεν το σκέφτεσαι καν. Γίνεται μέρος της ζωής σου»

Καρκίνος. Μία λέξη που στο άκουσμά της πολλοί σαστίζουν. Τα χάνουν. Νιώθουν τον φόβο. Μία ασθένεια με δεκάδες πρόσωπα, που κάθε ένα από αυτά αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Για τον Σάββα και την Ντίνα Χρυσοστόμου η λέξη καρκίνος, αλλά και η νόσος, δεν αποτελεί μία λέξη απαγορευτική. Κι αυτό γιατί, καλώς ή κακώς, έμαθαν να ζουν με αυτήν. Πρωτίστως λόγω του ότι έχασαν κι οι δύο τους πατεράδες τους από καρκίνο και κατά δεύτερον επειδή σήμερα ο Σάββας δίνει τη δική του μάχη με την επάρατη νόσο.

Μία μάχη που κρατά 5,5 χρόνια και θα διαρκέσει μέχρι το τέλος της ζωής του. Για τον ίδιο και την οικογένειά του, αλλά και για τη στήλη «Μαχητές και Νικητές της Ζωής», είναι ήδη νικητής και μπορεί κάλλιστα, τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του, να αποτελέσουν φωτεινά παραδείγματα για όλους μας, ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων.

Η ιστορία τους

Με το ζεύγος συναντήθηκα την περασμένη Δευτέρα στο σπίτι τους στην Ανθούπολη. Μας είχε φέρει σε επαφή η «Αροδαφνούσα», το δεύτερό τους σπίτι. Η υποδοχή ζεστή. Κι οι δύο με ένα πλατύ χαμόγελο με υποδέχθηκαν στο σπιτικό τους και μου άνοιξαν την καρδιά τους. Γνωρίστηκαν και παντρεύτηκαν πριν από 23 χρόνια. Κατά τον έγγαμο βίο τους έχουν αποκτήσει ένα παιδί. Την Αθηνά τους, που σήμερα είναι 22 χρονών, φοιτήτρια, και για την οποία μιλούν με περηφάνια.

Από την αρχή της συμβίωσής τους τούς ένωνε το ίδιο πάθος για δουλειά, με έναν και μοναδικό στόχο: να φτιάξουν το δικό τους σπιτικό και να ζήσουν με αξιοπρέπεια. Μάλιστα, ο Σάββας έκανε τρεις δουλειές. Εργαζόταν σκληρά 18 και πλέον ώρες την ημέρα χωρίς να παραπονιέται. Το ίδιο κι η Ντίνα. Όμως και οι δύο φρόντιζαν να συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο και να μην στερηθεί κανέναν τους η Αθηνά τους.

Οι πονοκέφαλοι

Όλα κυλούσαν ρόδινα στη ζωή τους μέχρι το 2010. Πριν από έξι και κάτι χρόνια, ο Σάββας άρχισε να νιώθει πονοκεφάλους συχνά, κι όπως κάνουμε οι πλείστοι από μας, δεν έδωσε και τόσο πολλή σημασία. Έπαιρνε παυσίπονα. Ένα χρόνο, περίπου, αργότερα κι όταν οι πονοκέφαλοι έγιναν πιο έντονοι αποφάσισε, με παρότρυνση της Ντίνας, να επισκεφθεί κάποιο γιατρό. Με βάση τα συμπτώματα, ο γιατρός θεώρησε ότι ο Σάββας έπασχε από αυχενικό σύνδρομο. Φόρεσε κολάρο, έκανε φυσιοθεραπείες, αλλά τίποτα. Οι πονοκέφαλοι δεν έλεγαν να υποχωρήσουν, ενώ άρχισε να έχει υπνηλίες. Έτσι ξαναπήγαν στον γιατρό κι αυτός τους παρότρυνε να κάνουν αξονικό τομογράφο. Αυτό έγινε τον Ιανουάριο του 2011.

Η διάγνωση

Ακολουθώντας την παρότρυνση του γιατρού, ο Σάββας μεταβαίνει, ημέρα Σάββατο, σε γνωστό διαγνωστικό κέντρο, με τη συνοδία της κόρης του, αφού η Ντίνα εργαζόταν. Όταν έγινε ο αξονικός φάνηκε μία σκιά στο κεφάλι κι αμέσως έκανε δεύτερο στο κεφάλι. Χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς έδειξαν οι αξονικοί, ο Σάββας επιστρέφει σπίτι. Μόλις σχόλασε η Ντίνα θέλησε να μάθει τι έγινε. Άνοιξε το συνοδευτικό κείμενο, το οποίο ήταν γραμμένο στα Αγγλικά κι άρχισε να το μεταφράζει. Όμως είχε αρκετές λέξεις άγνωστες για 'κείνην κι άρχισε να κάνει αναζητήσεις στο google.

Όταν κατάλαβε ότι επρόκειτο για καρκίνο κάλεσε τον γιατρό. Αυτός της συνέστησε να επισκεφθούν έναν νευροχειρουργό, αφού ο ίδιος δεν μπορούσε να τους βοηθήσει παραπάνω. Κάτι που έγινε. Την ίδια ώρα, η Ντίνα πήρε τηλέφωνο σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο και ζήτησε ραντεβού με νευροχειρουργό. Το ραντεβού διευθετήθηκε για το βράδυ της Δευτέρας, δύο μέρες αργότερα.

Οι σωτήριες κινήσεις

Επειδή η Ντίνα δεν μπορούσε να ησυχάσει λεπτό, μιας και έχασε κι αυτή τον πατέρα της από όγκο στο κεφάλι μέσα σε έξι μήνες, επικοινώνησε άμεσα με εταιρεία που μεσολαβεί μεταξύ Κύπριων ασθενών και Ισραήλ, για να δει τι μπορούσε να γίνει.

«Δεν εφησυχάστηκα και πήρα μία εταιρεία, την οποία έμαθα από το 2000 λόγω του πεθερού μου, που μεσολαβεί μεταξύ Κύπριων ασθενών και νοσοκομείων στο Ισραήλ ή άλλες χώρες. Απέστειλα στην εν λόγω εταιρεία τον αξονικό μαζί με το report για να δούμε αν πρέπει να πάει Ισραήλ. Με το που στείλαμε τα αρχεία, είχαμε επικοινωνία με τον εκεί γιατρό, που στη συνέχεια θα αναλάμβανε τον Σάββα, αφού διέγνωσε κι αυτός όγκο στον εγκέφαλο. Αμέσως κινήσαμε τις απαραίτητες διαδικασίες μετάβασής μας στο Ισραήλ, αλλά, όπως σε πολλές άλλες περιπτώσεις, πέσαμε σε κάποια γραφειοκρατικά. Ευτυχώς τον Φεβρουάριο ήμασταν στο Ισραήλ», πρόσθεσε η κ. Ντίνα.

Η πολύωρη εγχείρηση

Με το που μετέβη στο Ισραήλ το ζεύγος συνάντησε, όπως λέει, ένα άλλο περιβάλλον, λες και βρέθηκαν ξαφνικά σε άλλον πλανήτη. Οι γιατροί αλλά και το υπόλοιπο προσωπικό του νοσοκομείου ήταν πρόσχαροι, φιλόξενοι και τους εξηγούσαν το καθετί για να είναι ενήμεροι συνεχώς για την εξέλιξη της κατάστασης του Σάββα, αλλά και από ποια στάδια θα περνούσε. Όπως θυμάται η κ. Ντίνα, ο σύζυγός της έκανε εγχείρηση καθιστός και με ρομπότ. Μάλιστα, μέχρι οι γιατροί να βρουν την ακριβή θέση που θα καθόταν πέρασε μιάμιση ώρα. Η εγχείρηση έγινε τέλη Μαρτίου του ’11 και από την πρώτη στιγμή οι γιατροί ενθάρρυναν το ζεύγος ότι όλα θα πήγαιναν καλά.

Η επέμβαση διήρκησε συνολικά 12 ώρες και ανά μία ώρα η Ντίνα τηρείτο ενήμερη για την έκβασή της. «Όταν βγήκε ο γιατρός μού είπε ‘μπορώ να καθίσω στην καρέκλα σου;’. Όταν ξεκουράστηκε, μου ανέφερε πως ο Σάββας κουνούσε πόδια και χέρια και μου εξήγησε αναλυτικά τι έγινε. Με ενημέρωσε και για τα κακά νέα, ότι δεν μπόρεσε να αφαιρέσει ολόκληρο τον όγκο επειδή ήταν επικίνδυνο για τη ζωή του, αφού ελλόχευε ο κίνδυνος είτε να ξυπνήσει παράλυτος είτε να μην ξυπνήσει ποτέ. Μετά μπήκε για δύο μέρες στην εντατική για προληπτικούς λόγους. Ανακουφίστηκα, αλλά προβληματίστηκα, επειδή δεν αφαίρεσαν ολόκληρο τον όγκο», συνέχισε.

Οι εμπειρίες στο Ισραήλ

Στο Ισραήλ το ζεύγος έμεινε περίπου τρεις μήνες, αφού μετά το εξιτήριο από το νοσοκομείο ο Σάββας έπρεπε να κάνει ραδιοθεραπείες, καθώς κι άλλες εξετάσεις για να διαφανεί η μετεγχειρητική του κατάσταση. Εκεί, όπως λένε, έκαναν πολλούς φίλους, ενώ προς το τέλος της παραμονής τους έγιναν οι «μουχτάρηδες» των Κυπρίων, ως οι πιο παλιοί. Η συμπεριφορά όλων ήταν άψογη και για τον λόγο αυτό έχουν κρατήσει επαφή με αρκετούς. Κάτι που δεν θα ξεχάσουν ποτέ ήταν ένα περιστατικό που συνέβη στο Mall κοντά στο νοσοκομείο.

«Μετά τις ραδιοθεραπείες του Σάββα και επειδή δεν ξέραμε πού να πάμε, πηγαίναμε στο Mall να περάσουμε την ώρα μας. Μία μέρα μάς είδε ο Διευθυντής του Νοσοκομείου και μας προέτρεψε να πάρουμε το λεωφορείο και να κάνουμε βόλτα στο Τελ Αβίβ. Δεν ήθελε, μας είπε, να μένουμε συνέχεια στο ξενοδοχείο ή στο Mall», θυμάται η Ντίνα.

Η προσγείωση στην κυπριακή πραγματικότητα

Μετά την επιστροφή τους στη χώρα μας προσγειώθηκαν ανώμαλα στην κυπριακή πραγματικότητα, ενώ ο Σάββας δεν ξαναεργάστηκε ποτέ. Η Ντίνα δούλεψε για λίγο και πλέον έχει αναλάβει τον ρόλο της φροντίστριας του συζύγου της. Ερχόμενο, λοιπόν, στην Κύπρο το ζεύγος βρέθηκε αντιμέτωπο με την απαξιωτική στάση Κύπριων γιατρών, επειδή μετέβησαν στο Ισραήλ για να χειρουργηθεί ο Σάββας.

«Επί δύο χρόνια ο γιατρός που μας έβλεπε στην Κύπρο δεν μας μιλούσε και απλώς έγραφε τα φάρμακα και τις κορτιζόνες για τον Σάββα, επειδή ήταν ενοχλημένος που πήγαμε στο Ισραήλ. Μετά τα δύο χρόνια μάς πήρε στο καλαμπούρι. Ένα παράδειγμα χαρακτηριστικό είναι αυτό που έγινε όταν Σάββας παρουσίασε πρόβλημα στα αφτιά του. Όταν πήγαμε, του είπε για το πρόβλημα και ο γιατρός απάντησε ‘τι λες, ρε Σάββα; Και τι να ακούς, τη μουρμούρα της Ντίνας;’. Επίσης όταν άρχισε να έχει πρόβλημα με τα μάτια του τον ειρωνεύτηκε: ‘τι να κοιτάς, τις μπούρδες των καναλιών;’», πρόσθεσε εξηγώντας μου πως ο Σάββας έχασε μέρος της ακοής του λόγω των ραδιοθεραπειών.

«Αντί να τον παραπέμψει σε ειδικό γιατρό, τον ειρωνευόταν», συνέχισε, προσθέτοντας πως τελικά πήγαν από μόνοι τους σε γιατρό και έμαθαν ότι έχανε την ακοή του συνεπεία των ραδιοθεραπειών.

Οι νέοι φόβοι που ευτυχώς δεν επιβεβαιώθηκαν

Φέτος τον Ιανουάριο άλλαξε ο γιατρός και ο νέος που τους ανέλαβε θεώρησε ότι έπρεπε ο Σάββας να κάνει ένα MIR, για να δει πώς εξελισσόταν η κατάστασή του. Σημειώνεται πως ενώ ο Σάββας έπρεπε να κάνει κάθε χρόνο τέτοιου είδους εξετάσεις, κάτι τέτοιο δεν γινόταν. Στο Θεραπευτικό Κέντρο που πήγαν για το MIR ο ακτινολόγος τούς είπε πως πιθανότατα να υπολειτουργεί η βαλβίδα που του τοποθέτησαν στο κεφάλι μετά την εγχείρηση.

«Μετά από αυτό πήγαμε σε νευροχειρουργό και ο γιατρός μάς είπε ότι δεν έβλεπε κάτι και πως έπρεπε να μιλήσει με τη γιατρό μας του Ογκολογικού», υπογράμμισε η κ. Ντίνα, σημειώνοντας πως μετά από δύο μέρες τούς πήραν τηλέφωνο από το Ογκολογικό και τους ανακοίνωσαν πως ο Σάββας έπρεπε να κάνει εγχείρηση για αλλαγή βαλβίδας. Στο άκουσμα τούτου, η Ντίνα τηλεφώνησε στη μεσολαβήτρια εταιρεία, ζητώντας της να μεταφέρει μήνυμα στον γιατρό που χειρούργησε τον Σάββα για να τους πει πώς προχωρούν. «Μας έστειλε e-mail και μας ρωτούσε αν κοιτάμε το ίδιο MRI.

»Αμέσως αντιλήφθηκα ότι κάτι γίνεται. Έτσι στείλαμε άλλο μήνυμα με το πώς μας εξήγησαν την κατάσταση στην Κύπρο. Η απάντησή του ήταν άμεση και μας είπε ότι δεν ανταλλάζει άλλα e-mail μαζί μας μέχρι να πάμε απ’ εκεί να μας δει. Τότε κινήσαμε τις διαδικασίες για να πάμε. Όταν πήγαμε εκεί ο γιατρός έπαθε σοκ, γιατί είδε τον Σάββα πάνω σε αναπηρικό. Θύμωσε. ‘Εγώ σε έστειλα στην Κύπρο και μπορούσες να περπατήσεις και ήρθες σε αναπηρικό;’, ρώτησε θυμωμένα ο γιατρός του.

Ο θυμός του μεγάλωσε όταν έμαθε ακόμα ότι ο Σάββας έπινε κορτιζόνες επειδή έπρεπε να είχαν κοπεί, σταδιακά, από καιρό, ένα μήνα περίπου μετά την επιστροφή μας στην Κύπρο. Μας είπε δε πως αν ακολουθούσαμε τις συστάσεις του θεράποντος γιατρού του για απότομο τερματισμό της λήψης κορτιζόνης, θα πέθαινε. Το καλό, μας είπε ότι ο όγκος ήταν σταθερός και μας παρακάλεσε να στέλνουμε κάθε χρόνο ένα MRI να το βλέπει», εξήγησε η κ. Ντίνα.

Το σύνδρομο Cushing

Σε σχέση με τη συνεχιζόμενη λήψη κορτιζόνης επί πέντε ολόκληρα χρόνια, το ζεύγος μάς ανέφερε πως ο Σάββας πλέον παρουσιάζει συμπτώματα του συνδρόμου Cushing. Συνεπεία τούτου ταλαιπωρείται από αστάθεια και μούδιασμα στην αριστερή του πλευρά, ενώ του προκάλεσε καταρράκτη στα μάτια. Αξίζει να σημειωθεί πως τα συμπτώματα του συνδρόμου περιλαμβάνουν ταχεία αύξηση του σωματικού βάρους με ιδιάζουσα κατανομή και συσσώρευση λίπους στον αυχένα, τον κορμό και την κοιλιακή χώρα.

Χαρακτηριστικό του συνδρόμου είναι και το πανσεληνοειδές πρόσωπο, που οφείλεται σε συσσώρευση λίπους στην περιοχή του προσώπου. Άλλα συμπτώματα είναι η υπεριδρωσία, η τηλεαγγειεκτασία και οι δερματικές αλλοιώσεις με τις χαρακτηριστικές ερυθροϊώδεις ραβδώσεις. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί υπερκαλιαιμία. Επιπλέον, τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόνης μπορούν να επηρεάσουν και άλλα ενδοκρινικά συστήματα και να προκαλέσουν, για παράδειγμα, αϋπνία, μειωμένη λίμπιντο και κόπωση.

Το μεγάλο παράπονο

Πέραν των πιο πάνω, το ζεύγος εξέφρασε το έντονο παράπονό του για το γεγονός πως ο Σάββας δεν μπορεί να διακινηθεί εύκολα στην πόλη και να βγει από το σπίτι του. Μόνη του έξοδος, όπως μας λέχθηκε, είναι η επίσκεψή του στην «Αροδαφνούσα» δύο φορές τη βδομάδα, ενώ μερικές φορές επισκέπτεται και τη μητέρα του. «Είναι πολύ δύσκολο να μένεις συνέχεια σπίτι, αλλά ευτυχώς έχω την Ντίνα μου και αυτό είναι σημαντικό», λέει ο Σάββας, ενώ η Ντίνα συμπληρώνει:

«Στην αρχή μού βαρυφάνηκε, αλλά πλέον λέω στον Σάββα μου ‘τι ωραία που έχουμε χρόνο να 'μαστε μαζί. Ξέρεις πόσα ζευγάρια δεν βρίσκουν χρόνο ούτε για έναν καφέ;’». Όμως και τους δύο τούς προβληματίζει πως η κοινωνία μας ακόμα δεν μπορεί να δεχθεί ή να συμβιβαστεί, έστω, με άτομα με αναπηρίες. «Δεν τολμάμε να πάμε κάπου επειδή τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα πάνω μας», εξηγεί η κ. Ντίνα.

Η «Αροδαφνούσα»

Σε σχέση με την «Αροδαφνούσα» το ζεύγος έχει να πει τα καλύτερα, αφού, όπως μας εκμυστηρεύτηκε, είναι η μόνη σημαντική βοήθεια που είχαν σε ολόκληρή τους την περιπέτεια. «Από τη φυσιοθεραπεύτριά μας μέχρι τη γιατρό που μας βλέπει, όλοι μάς συμπεριφέρονται πολύ καλά. Τους νιώθουμε σαν οικογένειά μας πλέον. Κάνουμε αστεία, πειράζουμε ο ένας τον άλλο, μας βοηθούν όσο μπορούν. Γενικά περνάμε πάρα πολύ καλά κάθε φορά που πάμε εκεί. Και ευχαριστούμε τον Θεό που υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι στη ζωή μας. Αν δεν υπήρχαν αυτοί δεν ξέρω αν θα τα καταφέρναμε. Δίνουν νόημα και αξία στη ζωή μας», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Ντίνα.

Δεν ήταν εύκολος ο περιορισμός, αλλά…

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως αρχικά για τον Σάββα ο περιορισμός του στο σπίτι δεν ήταν και τόσο εύκολος, αφού ήταν υπερδραστήριος. «Μου βαρυφάνηκε που είμαι σπίτι τόσο καιρό και δεν μπορώ να κάνω κάτι, αλλά ευτυχώς είναι μαζί μου η Ντίνα», συνέχισε. Ερωτηθείς πώς αντιμετωπίζει τη δύσκολη αυτή κατάσταση απάντησε ότι «το παλεύουμε με νύχια και με δόντια».

«Όλοι μας κάποτε θα φύγουμε από αυτήν τη ζωή και δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει η επόμενη μέρα. Άρα, ξυπνάω το πρωί και λέω ‘τι μπορώ να κάνω σήμερα για να 'μαι με τον Σάββα μου καλύτερα;’. Είμαι πάρα πολύ χαρούμενη που είμαι στο σπίτι. Δεν δυσανασχετώ γι’ αυτό. Κι αυτό επειδή είμαι με τον Σάββα μου. Με γεμίζει η παρουσία του», αναφέρει με τη σειρά της η κ. Ντίνα, τονίζοντας πως «για μας η λέξη καρκίνος δεν είναι απαγορευτική». Για τον εάν τον φοβίζει ο θάνατος, ο Σάββας λέει πως κάτι τέτοιο δεν τον ανησυχεί.

«Λέω, θα ζήσω όσα χρόνια πρόκειται να ζήσω με αυτή την κατάσταση, αλλά εκείνο που θέλω είναι μία καλύτερη ποιότητα ζωής, να μπορώ να βγαίνω από το σπίτι, να μην έχω αστάθειες», υπογράμμισε.

Να μην αναπολούμε το παρελθόν

Καταληκτικά ο Σάββας και η Ντίνα Χρυσοστόμου θέλησαν να στείλουν και μερικά μηνύματα στον υπόλοιπο κόσμο. Ο Σάββας τόνισε πως δεν πρέπει να αναπολούμε το πώς ήμασταν χθες και το πώς είμαστε σήμερα. «Ο καρκίνος μπορεί να νικηθεί, φτάνει να έχουμε πίστη, δύναμη και ανθρώπους που μπορούν να μας βοηθήσουν», λέει η κ. Ντίνα, ενώ ο Σάββας συμπλήρωσε ότι «όταν έχεις μία στήριξη δίπλα σου δεν το σκέφτεσαι καν. Γίνεται μέρος της ζωής σου». «Ο όγκος του Σάββα είναι μία δοκιμασία, μία κατάσταση για την οποία διαφοροποιήσαμε τον τρόπο ζωής μας, προσαρμοζόμενοι στα νέα δεδομένα», κατέληξε η κ. Ντίνα, εκφράζοντας ευχαριστίες τόσο στην «Αροδαφνούσα» όσο και στην εκκλησία του Αγίου Νεοφύτου και δη τον πατέρα Ανδρέα για τη στήριξή τους.