ΜΕ ΔΩΡΕΑΝ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΜΠΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ

Δεκάδες παιδιά, γονείς και συνοδοί τους, από όλη την Κύπρο, μαθαίνουν χαρακτική και συναντώνται σε εκδηλώσεις που συνδιοργανώνουν η Σχολή-Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή και το Κοινοτικό Συμβούλιο Πλατρών

«Η χαρακτική είναι ένα ωραίο παιγνίδι, με αμέτρητες λύσεις. Ένα έργο μπορείς να το κάνεις έγχρωμο εκατό φορές, αλλάζοντας χρώματα, ενώ κάθε έργο της χαρακτικής μπορεί να τυπωθεί και το καθένα διαφορετικά, αν θέλετε»

Πραγματικά… χαράζει υπέροχος ο Αύγουστος στις Πλάτρες, με δεκάδες παιδιά, γονείς και συνοδούς τους, από όλη την Κύπρο, σκυμμένους πάνω από τα χαρακτικά εργαλεία τους, τις πλάκες, τους κυλίνδρους, τα μολύβια και τους μαρκαδόρους τους, να δίνουν την ψυχή τους στα μαθήματα χαρακτικής που αυτό το δεκαήμερο (3-13 Αυγούστου 2016) παρέχονται δωρεάν από τον Χαμπή Τσαγγάρη και τους συνεργάτες του, καθημερινά από τις 9.30 π.μ. - 2 μ.μ. Το Πολιτιστικό Κέντρο Πλατρών και η αίθουσα «Γιώργος Σεφέρης», όπου διδάσκονται τα μαθήματα, έμοιαζε με μια κυψέλη χαρούμενης δημιουργικότητας, όταν βρεθήκαμε εκεί την περασμένη Τετάρτη (3 τρέχοντος), την πρώτη κιόλας μέρα των μαθημάτων!

Στη μνήμη του χαράκτη Α. Τάσσου

Μου φαίνεται ότι ο Αύγουστος είναι ο μήνας του χαράκτη Χαμπή και αυτά τα μαθήματα είναι μια ετήσια δράση του, στη μνήμη του ανθρώπου που τον μύησε στη χαρακτική τέχνη, του μεγάλου Έλληνα χαράκτη Τάσσου (πραγματικό όνομα, Αναστάσιος Αλεβίζος) και στη μακρόχρονη φιλία τους, από το 1971 μέχρι το 1985 και τον θάνατο του Αθηναίου καλλιτέχνη.

Τα μαθήματα, στο πλαίσιο των μαθημάτων και των εκδηλώσεων, συνδιοργανώνουν φέτος, για τρίτη φορά από το 2012, η Σχολή-Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή και το Κοινοτικό Συμβούλιο Πλατρών και τα διδάσκουν, μαζί με τον Χαμπή, οι συνεργάτιδές του Ολυμπία Νικολάου από τη Λευκωσία, νηπιαγωγός, η Χρυσή Παρασκευοπούλου από τη Λεμεσό, δασκάλα, η Φωτεινή Λάρκου από τη Λεμεσό, δασκάλα, η Ειρήνη Στυλιανίδου από τη Λευκωσία, νηπιαγωγός και η Ελένη Παναγίδου από τη Λευκωσία, «η πιο σπουδαία χαράκτρια που έχει σήμερα η Κύπρος», όπως μας τη σύστησε ο Χαμπής. Στην ομάδα περιλαμβάνεται και ο δάσκαλος Στέλιος Στυλιανού, που αυτές τις μέρες εξέθεσε έργα του στην Κόρινθο και που ο Χαμπής χαρακτήρισε «λαμπρό παράδειγμα στην τέχνη της χαρακτικής και έναν από τους καλύτερους χαράκτες της Κύπρου».

Στο εργαστήρι της περασμένης Τετάρτης, παρευρισκόταν με την κινηματογραφική του κάμερα ο κινηματογραφιστής Χρίστος Αγιομαμίτης, μαθητής του Χαμπή και στη συνέχεια δάσκαλος χαρακτικής! Στο πλαίσιο των μαθημάτων και των εκδηλώσεων, πραγματοποιήθηκε προχθές Παρασκευή, 5 Αυγούστου, στον ίδιο χώρο, στην αίθουσα «Γιώργος Σεφέρης», του Πολιτιστικού Κέντρου Πλατρών, αφήγηση του παραμυθιού «Οι τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς», του Λάμπρου Πολυκάρπου, με μουσική, παραδοσιακά τραγούδια και διαδραστικές δραστηριότητες από τις Ελενίτσα Γεωργίου και Χριστίνα Πολυκάρπου.

Χθες Σάββατο, 6 Αυγούστου, δόθηκε διάλεξη από τον Χαμπή, με θέμα «Τα άγνωστα μονοπάθκια των τρίπλαρων», που αφορά τη διαδικασία εικονογράφησης από τον ίδιο, του παραμυθιού του Λάμπρου Πολυκάρπου. Η τελετή λήξης των μαθημάτων και η έκθεση των χαρακτικών που θα προκύψουν από τα εργαστήρια θα γίνει το ερχόμενο Σάββατο, 13 Αυγούστου, στις 7 το απόγευμα.

Εις… υγείαν του μήνα Αυγούστου!

Το πρώτο εργαστήρι της περασμένης Τετάρτης άρχισε με έναν ανοικτό και χαλαρό διάλογο ανάμεσα στον Χαμπή, τους συνεργάτες του και τους μικρούς μαθητές τους, με επίκεντρο την τέχνη της χαρακτικής, αλλά και την ίδρυση και τη δράση της Σχολής Χαρακτικής Χαμπή. «Ξεκίνησα τη λειτουργία της Σχολής τον Αύγουστο 1995, προσφέροντας δωρεάν μαθήματα χαρακτικής στο μικρό χωριό Πλατανίστεια της Λεμεσού κι αυτή ήταν μια δική μου ανάγκη, να μνημονεύσω τον δάσκαλό μου τον Τάσσο, που με έμαθε τα πρώτα πράγματα στη χαρακτική και, ουσιαστικά, καθόρισε τη ζωή μου», είπε συγκινημένος ο Χαμπής, που κατάγεται από την κατεχόμενη Κοντέα Αμμοχώστου.

Να σημειώσουμε ότι μήνα Αύγουστο (του 2008) εγκαινίασε και το Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή, τη μέρα που αφυπηρέτησε ως καθηγητής Τέχνης, από τη δημόσια εκπαίδευση, όπως μας είπε. «Όλη τη ζωή μου κάνω δύο δουλειές», σχολίασε ο Χαμπής. «Η μια είναι της καρκιάς μου, η χαρακτική, που μου αρέσει να κάνω και η άλλη για τα χρήματα και την επιβίωση, ως καθηγητής στην εκπαίδευση». Βέβαια στα νιάτα του, μας είπε ότι δούλεψε, μετά τη στρατιωτική του θητεία, σε πολύ σκληρότερα επαγγέλματα, όπως ανειδίκευτος εργάτης στις οικοδομές, ενώ αργότερα εργάστηκε και ως διορθωτής στην εφημερίδα «Χαραυγή».

Σε μια… ειδικότερη αναφορά στον αγαπημένο του μήνα, ο Χαμπής αναφέρθηκε στον Αύγουστο του 2000, όταν με κάποιους συνεργάτες του, μεταξύ των οποίων η δασκάλα Χρυσή Παρασκευοπούλου, έκαναν εργασίες ανακαίνισης της Σχολής Χαρακτικής, στην Πλατανίστεια.

«Τέλειωσε ο Αύγουστος με μαθήματα που κάναμε εκεί», είπε, «και μείναμε πεντέξι από την παρέα, κατακουρασμένοι και τρισευτυχισμένοι για ό,τι ζήσαμε ένα μήνα… πίναμε ζιβανία στο ωραίο κτήριο με τους φρεσκοβαμμένους τοίχους και είπα φυσιολογικά, κάποια στιγμή, “εις υγεία Χρυσή”, και τότε η Χρυσή ανοίγει το στόμα της και λέει “εις Αύγουστον…” και της είπα, “γράψε το στον τοίχο”, ναι στον ολόασπρο καθαρό τοίχο της ανακαίνισης… Πήρε μολύβι και έγραψε στον τοίχο “εις Αύγουστον” για να μην τον λερώσει και της είπα, “εδώ είμαστε σχολή χαρακτικής, χάραξέ το, λοιπόν” και της έφερα σφυρί και σμιλάρι και έκατσε και το χάραξε. Της είπα να χαράξει και την υπογραφή της και έτσι αυτή η φράση είναι μόνιμα στο εργαστήρι μας και έγινε πια το έμβλημά μας, περίπου σαν λογότυπο, που το δημοσιεύουμε παντού… σ’ ευχαριστώ, Χρυσή!».

«Λάθος να παρατήσετε τη χαρακτική»

«Από τότε που γνώρισα τον Τάσσο, δεν ήθελα να γίνω τίποτε άλλο από αυτό που έγινα», συνέχισε. «Κι όταν πέθανε, αποφάσισα να του κάνω αυτό το ουσιαστικό μνημόσυνο, παραχωρώντας στη μνήμη του αυτά τα δωρεάν μαθήματα χαρακτικής». Ο Χαμπής ανέφερε ότι γνώρισε τον Α. Τάσσο εντελώς τυχαία, το 1971, στα 23 του χρόνια, όταν ήταν αυτοδίδακτος ζωγράφος, με λιγοστά χαρακτικά έργα και όταν ο Τάσσος εξέθετε έργα του στο «Χίλτον» στη Λευκωσία. Τον ίδιο χρόνο, μετά από πρόταση του Τάσσου, ο Χαμπής ταξίδεψε στην Ελλάδα, για πρώτη φορά εκτός Κύπρου, για να θητεύσει κοντά στον Τάσσο. «Τότε», είπε, «τα πλοία αγκυροβολούσαν έξω από το λιμάνι της Λεμεσού κι έτσι πήγα στο πλοίο με βάρκα και από εκεί στην Ελλάδα κι αυτό ήταν το παρθενικό μου ταξίδι… ήμουν ο μοναδικός μαθητής του Τάσσου και συχνά έμενα στο εργαστήρι του και εργαζόμουν μέχρι τις 11 τη νύχτα…».

Πρόσθεσε ότι «αποφάσισε να ιδρύσει τη Σχολή Χαρακτικής, για να βοηθήσει στη διάδοση της τέχνης αυτής και των αξιών της, στα πλατιά κοινωνικά στρώματα». Είπε ότι την επισκέπτονται εκατοντάδες μαθητές όλο τον χρόνο, ενώ εθελοντές χαράκτες δάσκαλοι βοηθούν αφιλοκερδώς τη διεξαγωγή των μαθημάτων σε διάφορα μέρη της Κύπρου. Τα έργα αυτών που συμμετέχουν εκτίθενται σε εκθέσεις και πολλά βραβεύονται. (Μόνιμος χορηγός των ετήσιων βραβείων της Σχολής είναι η Ελληνική Τράπεζα).

Σχολιάζοντας και δείχνοντας στα παιδιά και τους έφηβους, που συμμετείχαν στο εργαστήρι, έργα μαθητών της Σχολής ο Χαμπής τούς κάλεσε «να μην απογοητευτούν ποτέ και να μην παρατήσουν τη χαρακτική, γιατί θα είναι μεγάλο λάθος τους. Η χαρακτική είναι ένα ωραίο παιγνίδι, με αμέτρητες λύσεις. Ένα έργο μπορείς να το κάνεις έγχρωμο εκατό φορές, αλλάζοντας χρώματα, ενώ κάθε έργο της χαρακτικής μπορεί να τυπωθεί και το καθένα διαφορετικά, αν θέλετε».

Οι πατατοτυπίες και η λέξη ΕΟΚΑ…

Ο Χαμπής ανέφερε στη «Σημερινή της Κυριακής» ότι κατάλαβε πως του άρεσε η χαρακτική, ήδη από το δημοτικό σχολείο, «όταν κάναμε πατατοτυπίες και δεν ήξερα καν τι είναι η χαρακτική!». Περιέγραψε ότι «πιάναμε πατάτες, τις μοιράζαμε στη μέση και με το τσιακκούι (μικρό μαχαίρι), ή με λεπίδα, φτιάχναμε πάνω τους διάφορα σχέδια. Μετά, βάζαμε με πινέλο νερομπογιά στα σημεία που δεν χαράξαμε και κάναμε στάμπες. Αυτό μου άρεσε πολύ και δεν άφηνα πατάτες της μάνας μου. Τις είχαμε “γιώρκι”, αλλά εγώ αντί να τις τρώω, τις έκοβα, τις μπογιάτιζα και τις πέτασσα και αυτό ήταν κακό, για τη μάνα μου που έτρεχε ξοπίσω μου να με δείρει - τώρα μιλάμε για το 1957, 1958 και 1959, τα χρόνια δράσης της ΕΟΚΑ. Μάλιστα, το πρώτο πράγμα που χάραξα ανάγλυφο, με το τσιακκούι, σε ένα κομμάτι χοντρό μάρμαρο, ήταν η λέξη ΕΟΚΑ»...

Οι μαθητές διδάσκουν σε… δασκάλους

Κληθείς από τον Χαμπή να αφηγηθεί τις περιστάσεις της εμπλοκής του στη Σχολή Χαρακτικής, ο Χρίστος Αγιομαμίτης ανέφερε στους παρευρισκόμενους ότι η πρώτη επαφή του με αυτήν έγινε το 1997. «Πέμπτη πήγα στη Σχολή στην Πλατανίστεια, για κινηματογράφηση, με συνεργείο του ΡΙΚ και Κυριακή πήρα εκεί την οικογένειά μου - η κόρη μου Λήδα ήταν 6 χρονών τότε και με εντυπωσίασε ο τρόπος που ο Χαμπής μιλούσε σε αυτήν και στην Τατιάνα, την ξαδέλφη της, που ήταν μαζί της. Ήθελα λοιπόν, με τη δουλειά μου, να αναδείξω το έργο της Σχολής και έτσι όταν αφυπηρέτησα, ξεκίνησα να παρακολουθώ μαθήματα χαρακτικής.

Χαμπής Τσαγγάρης: «Ο Χρίστος καταγράφει καρέ καρέ με την κάμερά του τη σύγχρονη ιστορία της κυπριακής χαρακτικής και όχι μόνο… έχει καταγράψει συγκλονιστικές, μοναδικές σκηνές για τη Σχολή. Πρέπει να πω ότι είναι μεγάλη ευτυχία, γιατί στη Σχολή έρχονται πολλοί εκπαιδευτικοί, δάσκαλοι και δασκάλες. Αγάπησαν τη χαρακτική και μετέδωσαν αυτή την αγάπη στους μαθητές τους και τώρα σε πολλά σχολεία της Κύπρου κάνουν χαρακτική. Λαμπρό παράδειγμα είναι ο δάσκαλος Στέλιος Στυλιανού, που υπήρξε μαθητής μας και είναι τώρα από τους καλύτερους χαράκτες της Κύπρου - και μάλιστα εμφύσησε την αγάπη για τη χαρακτική στους μαθητές του.

Χρίστος Αγιομαμίτης: «Ζήτησα από τον Στέλιο να μου επιτρέψει να παρακολουθώ τα μαθήματα χαρακτικής στην τάξη του, όπου είχε τα ίδια παιδιά, για 3 χρόνια. Με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, μου επέτρεψε τον τρίτο χρόνο να παρακολουθώ τα μαθήματα - ένα 80λεπτο, κάθε Παρασκευή. Έγινε μια όμορφη δουλειά και, κάποια στιγμή, οι δάσκαλοι από άλλα σχολεία της περιφέρειας ζήτησαν να εκπαιδευτούν με σεμινάρια χαρακτικής από τον Στέλιο και, έτσι, τους συμπεριέλαβε στην τάξη του. Έβαλε δύο παιδιά και δύο δάσκαλους σε κάθε θρανίο και οι μαθητές του Στέλιου δίδασκαν στους δασκάλους χαρακτική...».

«Σε μεταβατική περίοδο» οι Πλάτρες

Στο εργαστήρι παρουσιάστηκε και ο κοινοτάρχης Πάνω Πλατρών Παναγιώτης Παπαδόπουλος, που πληροφόρησε ότι η κόρη του υπήρξε μαθήτρια στη Σχολή Χαρακτικής στην Πλατανίστεια, «πριν από 12-14 χρόνια» και διαβεβαίωσε ότι «θα έχει συνεχιστές η δουλειά του Χαμπή». Είπε ότι «με τον Χαμπή τον δάσκαλο έγινε ένα καλό ξεκίνημα στις Πλάτρες», μόλις ανέλαβε κοινοτάρχης. Πρόσθεσε ότι αποφάσισαν να συνδιοργανώνουν τα δωρεάν μαθήματα χαρακτικής κάθε Αύγουστο, στο πλαίσιο αναβάθμισης της πολιτιστικής ζωής των Πλατρών και ότι η πρώτη διοργάνωση, το 2012, υπήρξε πολύ μεγάλη επιτυχία, με τη συμμετοχή εκατοντάδων ατόμων.

«Εκείνος ο πρώτος Αύγουστος ήταν ξεχωριστός και έμεινε στη μνήμη όλων», παρατήρησε. «Η επιτυχία με τον Χαμπή, έτσι κι αλλιώς, είναι εξασφαλισμένη».

Σε δήλωσή του στη «Σημερινή της Κυριακής», ο Π. Παπαδόπουλος ανέφερε ότι οι Πλάτρες, ως τουριστικός προορισμός βρίσκονται «σε μεταβατική περίοδο», αφού τα 7 από τα 14 ξενοδοχεία της κοινότητας, που είναι στην πλειοψηφία τους οικογενειακές επιχειρήσεις, έχουν κλείσει, μετά τον θάνατο των ηλικιωμένων ιδιοκτητών τους.

Εξέφρασε πάντως την αισιοδοξία του ότι η περιοχή θα επανακάμψει σύντομα, τουριστικά.