ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΑ ΛΕΥΚΑΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Το αίτημα για προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ζήτησαν να επεκταθεί και να περιλάβει τοπικά αγαθά και προϊόντα χειροτεχνίας βασισμένα στην παραδοσιακή τεχνογνωσία, ώστε να συμπεριληφθεί και το λευκαρίτικο κέντημα

Η παράδοση της κεντητικής τέχνης στα Λεύκαρα χρονολογείται στον 14ον αιώνα, αφού εντοπίζονται επιδράσεις από ντόπιες τεχνικές, κεντήματα Βενετσιάνων ευγενών (υπό την κυριαρχία των οποίων βρισκόταν το νησί μέχρι τον 16ον αιώνα), αρχαιοελληνικά και βυζαντινά γεωμετρικά μοτίβα

Το λευκαρίτικο, ίσως το πιο γνωστό κυπριακό παραδοσιακό κέντημα, έχει παγκόσμια φήμη. Έχει εξελιχθεί μέσω των αιώνων, έχοντας υποστεί αλλαγές λόγω της ιστορίας του νησιού. Μελετώντας την τεχνική, τα μοτίβα, τα τοπικά ονόματα, τις πρώτες ύλες και τα σχέδια μπορεί κάποιος να βρει πολλά ίχνη του παρελθόντος, τα οποία του επιτρέπουν να ανακαλύψει την ιστορία και την ταυτότητα του νησιού.

Το αίτημα για επέκταση προστασίας των γεωγραφικών ενδείξεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, πέρα από τα γεωργικά προϊόντα, όπως τοπικά αγαθά και προϊόντα χειροτεχνίας βασισμένα στην παραδοσιακή τεχνογνωσία και δη τα λευκαρίτικα κεντήματα, γέμισε τους δημότες περηφάνια. Πιο συγκεκριμένα, την πρωτοβουλία ανέλαβε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμα, μάλιστα, που υιοθέτησε την περασμένη Τρίτη. Είναι προφανές ότι μία τέτοια εξέλιξη θα στηρίξει την τοπική οικονομική ανάπτυξη, θα τονώσει τον τουρισμό, θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και θα συμβάλει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της παραδοσιακής τεχνογνωσίας της περιοχής.

Ιδιαίτερα σημαντική χαρακτήρισε την εν λόγω πρωτοβουλία ο Δήμαρχος Λευκάρων, Σάββας Ξενοφώντος. «Είμαστε απόλυτα ικανοποιημένοι από την εξέλιξη αυτή, γιατί έτσι θα υπάρχει το πραγματικό λευκαρίτικο κέντημα και ο αγοραστής θα λαμβάνει μια βεβαίωση ότι παίρνει ένα πραγματικά χειροποίητο προϊόν. Δεν θα υπάρχει δηλαδή παραποίηση και παραπλάνηση του αγοραστή, ενώ παράλληλα θα προβάλλεται και θα αναδεικνύεται το τοπικό χειροτέχνημα», ανέφερε στη «Σημερινή» ο κ. Ξενοφώντος.

Οικονομικά οφέλη

Σύμφωνα με τον Δήμαρχο Λευκάρων, τα οικονομικά οφέλη που θα προκύψουν θα είναι σημαντικά, καθότι αυτήν τη στιγμή, δυστυχώς, γίνεται εισαγωγή λευκαρίτικου κεντήματος από την Κίνα κι εμείς θέλουμε την προστασία του λευκαρίτικου κεντήματος. Ανέφερε δε ότι «υπάρχει ένα πρόγραμμα τυποποίησης του λευκαρίτικου κεντήματος με τον Οργανισμό Τυποποίησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και ευελπιστούμε ότι θα εγκριθεί αυτή η τυποποίησηλ ώστε τα καταστήματα που θα πωλούν τα λευκαρίτικα κεντήματα να έχουν τη συγκεκριμένη σφραγίδα και την κατάλληλη απόδειξη που θα δίνεται στους αγοραστές».

Υπό εξαφάνιση οι κεντήτριες

Ο Σάββας Ξενοφώντος σημείωσε περαιτέρω ότι τα λευκαρίτικα κεντήματα είναι καθαρά κυπριακό προϊόν και με αυτό ασχολούνται τόσο Ελληνοκύπριες, όσο και Τουρκοκύπριες, αφού τα Λεύκαρα ήταν μεικτό χωριό και οι «Τουρκάλες Λευκαρίτισσες γνωρίζουν πάρα πολύ καλά την τέχνη του». Σημειώνεται πως οι περισσότερες Τ/κ Λευκαρίτισσες ζουν σήμερα στον Άγιο Θεόδωρο Καρπασίας και κατασκευάζουν τα κεντήματα αυτά, τα οποία είναι καθαρά κυπριακό προϊόν. Την ίδια στιγμή, τόνισε πως ο αριθμός των κεντητριών έχει μειωθεί δραματικά, αφού από τις 500 που υπήρχαν πριν από μερικά χρόνια, σήμερα έχουν απομείνει μόνο 90.

Άξιον λόγου το γεγονός ότι ο Δήμος Λευκάρων έχει δημιουργήσει το Κέντρο Χειροτεχνίας, στο οποίο υπάρχουν κεντήτριες, οι οποίες εργάζονται αφιλοκερδώς με στόχο να επιδεικνύουν την τέχνη του λευκαρίτικου κεντήματος.

«Είμαστε σε επαφή με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, ούτως ώστε τα παιδιά των σχολείων των Λευκάρων να μπορούν να επισκέπτονται το Κέντρο Χειροτεχνίας, σε ορισμένες εμβόλιμες ώρες διδασκαλίας, να βλέπουν την τέχνη, ώστε να πεισθούν να την συνεχίσουν. Οι κεντήτριες που υπάρχουν είναι μεγάλης ηλικίας και προσπαθούμε μέσω του Κέντρου να προσελκύσουμε νεαρές κοπέλες για να μάθουν την τέχνη», επεσήμανε ο κ. Ξενοφώντος.

Ζητούν στήριξη από Υπουργεία

Σύμφωνα με τον Δήμαρχο, έχει ζητηθεί από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού να στηρίξει τα Λεύκαρα με μόνιμο προσωπικό και έμπειρες κεντήτριες, ώστε να επιδεικνύουν την τέχνη του λευκαρίτικου κεντήματος και να διδάσκουν τις νέες κοπέλες που ενδιαφέρονται γι’ αυτήν τη μοναδική τέχνη.

Ο κ. Ξενοφώντος υπέδειξε ότι «το λευκαρίτικο κέντημα συμπεριλήφθηκε στον παγκόσμιο Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 2009. Σύμφωνα με την απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής, αποτελεί παράδοση που περνά από γενιά σε γενιά εδώ και αιώνες και αντανακλά αισθητικές και κοινωνικο-οικονομικές αξίες, παρέχοντας στις γυναίκες των Λευκάρων την αίσθηση της συνέχειας και της ταυτότητας».

Εξήγησε πως «η παράδοση της κεντητικής τέχνης στα Λεύκαρα χρονολογείται στον 14ον αιώνα, αφού εντοπίζονται επιδράσεις από ντόπιες τεχνικές, κεντήματα Βενετσιάνων ευγενών (υπό την κυριαρχία των οποίων βρισκόταν το νησί μέχρι τον 16ον αιώνα), αρχαιοελληνικά και βυζαντινά γεωμετρικά μοτίβα. Αποτελεί συνδυασμό καλλιτεχνικής έκφρασης και κοινωνικής πρακτικής καθώς ήταν για αιώνες η κυριότερη ενασχόληση των γυναικών στο χωριό, οι οποίες δημιουργούν ακόμη τραπεζομάντηλα, πετσέτες και άλλα κεντήματα υψηλής αξίας καθισμένες στα στενά δρομάκια του χωριού ή σε εσωτερικές αυλές».

Η μοναδική τέχνη της κεντητικής των Λευκάρων, κατέληξε ο Δήμαρχος, «περνά από μάνα ή γιαγιά σε κόρη ή εγγονή, μέσα από μακρόχρονη έκθεση στη διαδικασία και με τη διδασκαλία των πιο ιδιαίτερων τεχνικών».