Η όραση πρέπει να μετρείται ξεχωριστά για το κάθε μάτι, στο φυσικό φως της ημέρας
Πρέπει να γίνεται με διάφορες υποκειμενικές και αντικειμενικές τεχνικές, για να κατορθώσει ο εξεταστής να επιτύχει την καλύτερη και άνετη όραση στον ασθενή

Η οφθαλμομέτρηση είναι η τεχνική κατά την οποία μετρείται και διορθώνεται η οπτική οξύτητα του ματιού. Η οφθαλμομέτρηση πρέπει να γίνεται με διάφορες υποκειμενικές και αντικειμενικές τεχνικές, για να κατορθώσει ο εξεταστής να επιτύχει την καλύτερη και άνετη όραση στον ασθενή. Ο σωστός τρόπος οφθαλμομέτρησης γίνεται με πολλές τεχνικές που συνδυάζονται μεταξύ τους πάντα, για να αποδείξουν το ίδιο αποτέλεσμα που ονομάζεται συνταγή για διορθωτικά γυαλιά.

Ανωμαλίες του ματιού
Οι πιο συχνές διαθλαστικές ανωμαλίες του ματιού είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός. Ο αστιγματισμός μπορεί να είναι μυωπικός, υπερμετρωπικός ή και από τα δύο. Η πρεσβυωπία, που εκδηλώνεται συνήθως μετά τα 40 χρόνια του κάθε ατόμου, δεν θεωρείται διαθλαστική ανωμαλία, αλλά μια φυσιολογική γήρανση του φακού μέσα στο μάτι. Οπότε, για να λειτουργήσει κανονικά ο φακός μέσα στο μάτι και να καθαρίσει τα κοντινά γράμματα, χρειάζεται βοηθητικά γυαλιά. Ο εξεταστής, αφού ακούσει με προσοχή τον ασθενή και αν υπάρχει ιστορικό να το μελετήσει, πρέπει πρώτα να μετρήσει τη φυσική όραση για το κάθε μάτι και από αυτήν την ένδειξη μπορεί να καταλάβει πόσο θα είναι περίπου η διόρθωση για το κάθε μάτι ξεχωριστά. Φυσική όραση είναι η όραση του κάθε ατόμου που βλέπει τα γράμματα ή τα σύμβολα του οπτομετρικού πίνακα χωρίς τη χρήση γυαλιών ή φακών μέτρησης.

Η όραση μετρείται σε 10/10 στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Βρετανία μετρείται με 6/6. Όραση 10/10 η 6/6 σημαίνει κανονική μακρινή όραση, οπότε δεν χρειάζεται η χρήση γυαλιών. Η όραση πρέπει να μετρείται ξεχωριστά για το κάθε μάτι στο φυσικό φως της ημέρας και στο τέλος, όταν ο εξεταστής ανοίξει και τα δυο μάτια, πρέπει να ελέγξει ότι τα δυο μάτια μπορούν να συνεργαστούν, δίνοντας μια τρισδιάστατη και άνετη όραση.

Κάποιοι, λόγω ατυχήματος, μπορεί να χάσουν το ένα από τα δυο μάτια, οπότε η τελική εικόνα που δίνει ο εγκέφαλος δεν είναι τόσο τρισδιάστατη στη βαθύτητα των αντικειμένων. Συστήνεται προσοχή σε αυτά τα άτομα, κυρίως κατά την οδήγηση.

Οι τεχνικές
Όταν ο ασθενής φορεί γυαλιά, συνήθως γίνεται η τελειοποίηση της διόρθωσής του που έχει ήδη στα γυαλιά του. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους, για μια καλύτερη επαλήθευση της τελικής διόρθωσης. Αν ο εξεταστής περιοριστεί μόνο σε μια τεχνική, υπάρχει πιθανό περιθώριο λάθους. Η κακή συνεργασία των δυο ματιών στην τελική όραση πολλές φορές είναι ο λόγος που ακούμε να λένε κάποιοι δεν μπορώ να συνηθίσω τα γυαλιά που έκανα πρόσφατα. Μια πολύ αξιόπιστη αλλά δύσκολη τεχνική για την αρχική εκτίμηση του προβλήματος της όρασης του ασθενούς είναι η ρετινοσκοπία.

Αυτή η τεχνική χρειάζεται αρκετή εμπειρία από τον εξεταστή, μας δείχνει όμως μιαν αρχική εικόνα για το είδος του διαθλαστικού προβλήματος του ματιού, αλλά και το μέγεθός του. Η ρετινοσκοπία είναι η μοναδική τεχνική για την εξέταση όρασης στα βρέφη και παιδιά, που δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τα γράμματα του οπτομετρικού πίνακα, ως επίσης και σε άτομα ξενόγλωσσα, που δεν γνωρίζουν καθόλου τα συνηθισμένα γράμματα των πινάκων. Δηλαδή, είναι μια αντικειμενική τεχνική διόρθωσης της όρασης, όπου ο εξεταστής δεν χρειάζεται την απάντηση του ασθενούς, αν βλέπει καθαρά ή όχι. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ένας έμπειρος εξεταστής της ρετινοσκοπίας μπορεί να εξετάσει με απόλυτη ακρίβεια αρκετά άτομα μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Η ρετινοσκοπία μας δίνει επίσης πληροφορίες για τη διαφάνεια του φακού μέσα στο μάτι (περίπτωση καταρράκτη) ως επίσης και για υποψίες για τυχόν εμφάνιση κερατοκόνου στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού. Για την αναγνώριση και διόρθωση του αστιγματισμού, όσο και του άξονά του, η μοναδική ακριβέστατη τεχνική είναι η χρήση σταυρωτών κυλίνδρων. Με τους σταυρωτούς κυλίνδρους μπορούμε να αναγνωρίσουμε αν το μάτι είναι αστιγματικό ή όχι, αλλά και την τέλεια αστιγματική διόρθωσή του. Ο εξεταστής οφείλει να εξηγήσει πρώτα στον ασθενή πώς λειτουργεί αυτή η τεχνική, έτσι ώστε με τη συνεργασία του να βρεθεί ο τέλειος άξονας του αστιγματισμού όσο και η ποσότητά του. Είναι αδιανόητο ο κάθε εξεταστής να διορθώνει αστιγματισμό και άξονα χωρίς τη χρήση των σταυρωτών κυλίνδρων, ειδικά σε δυνατούς αστιγματισμούς.

Η μυωπία και η υπερμετρωπία αναγνωρίζονται με τη ρετινοσκοπία, αλλά η τελειοποίησή τους μπορεί να γίνει και με το δίχρωμο τεστ του πράσινου και κόκκινου. Επειδή πολλοί ασθενείς νομίζουν ότι αυτό το τεστ έχει να κάνει με την αχρωματοψία στο μάτι, θα ήθελα να αναφέρω ότι η χρήση του δίχρωμου τεστ στο τέλος της μέτρησης είναι μόνο για την επαλήθευση ότι το μάτι είναι τέλεια διορθωμένο, οπότε δεν είναι πλέον ούτε μυωπικό αλλά ούτε και υπερμετρωπικό. Αυτό το δίχρωμο τεστ είναι πολύ ακριβέστερο στους ενήλικες παρά στα παιδιά. Το αποτέλεσμα της τελείας και άνετης όρασης πρέπει να επαληθεύεται με όλες τις τεχνικές οφθαλμομέτρησης και όχι μόνο από μια τεχνική.

Τα μηχανήματα
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν μηχανήματα που υπολογίζουν τη μέτρηση της διάθλασης του ματιού και δυστυχώς παρά πολλοί εξεταστές βασίζονται σε αυτά για την τελική συνταγή μέτρησης που δίνουν στους ασθενείς τους. Αυτό είναι λάθος, διότι αυτό το μηχάνημα βγάζει μια ενδεικτική διόρθωση, που δεν μπορεί καθόλου να είναι η τελική. Τα μηχανήματα αυτά εμπίπτουν σε μεγάλα σφάλματα, ειδικά σε περιπτώσεις κατά τις οποίες στους ενήλικες υπάρχει αρχή καταρράκτη ή επίσης στα παιδιά που τα μάτια τους είναι πολύ κουρασμένα, λόγω της μεγάλης διάρκειας όρασης στα διάφορα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ή όταν διαβάζουν αρκετές ώρες κάθε μέρα. Συνήθως οποιοσδήποτε εξεταστής της όρασης που δίνει τελική συνταγή μόνο με αυτούς τους υπολογιστές εννοείται ότι έχει άγνοια των πιο πάνω τεχνικών που αναφέραμε, ή δεν αφιερώνει τον σωστό χρόνο και διαδικασία για την επαλήθευση της τελικής διόρθωσης του ασθενούς και με άλλες τεχνικές.

Η σωστή διαδικασία οφθαλμομέτρησης είναι μόνο μία και πρέπει να ακολουθείται από όλους που μετρούν την όραση, διότι η όραση είναι το πιο περίπλοκο και πολύτιμο αγαθό που μας χάρισε ο Δημιουργός μας. Ο σκοπός αυτού του σπάνια γραμμένου άρθρου στα έντυπα ενημέρωσης είναι σημαντικός για τον καθένα που θα το διαβάσει, έτσι ώστε να λάβει γνώση για τη σωστή διαδικασία οφθαλμομέτρησης. Η όραση απαραίτητα πρέπει να ελέγχεται κάθε δύο χρόνια, εάν δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι για πιο συχνό έλεγχο.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ
Οπτομέτρης, Μέλος Ακαδημίας Οπτομετρών Ιταλίας