Καταπελτική Τοποθέτηση αδειάζει Χάσικο και Σιακαλλή

«Η κράτηση των γονέων ανήλικων παιδιών παραβιάζει εξόφθαλμα την κείμενη νομοθεσία και παραβιάζει κατάφωρα την αρχή της αναλογικότητας»

ΕΠΙΣΚΕΨΗ βουλευτών στα κρατητήρια Μενόγειας

Δύο μέρες μετά που το Υπουργείο Εσωτερικών, κάτω από την πολιτική πίεση κομμάτων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, απελευθέρωσε από τα αστυνομικά κρατητήρια Μενόγειας τρεις νεαρές αλλοδαπές μητέρες μικρών παιδιών και τον Κινέζο πατέρα 16χρονης μαθήτριας που κρατούνταν για απέλαση, αποκαλύπτουμε την πολύ πρόσφατη Τοποθέτηση της Επιτρόπου Διοικήσεως ως Εθνικής Ανεξάρτητης Αρχής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία αδειάζει κυριολεκτικά τον Υπουργό Εσωτερικών και τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, για την πολιτική κακομεταχείρισης μητέρων και ανήλικων παιδιών μεταναστευτικής προέλευσης, για σκοπούς απέλασης.

Να σημειώσουμε ότι τον χώρο κράτησης απαγορευμένων μεταναστών στη Μενόγεια επισκέφθηκαν χθες οι βουλευτές-μέλη της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Σοφοκλής Φυττής (Πρόεδρος), Ρούλα Μαυρονικόλα, Αθηνά Κυριακίδου και Στέλλα Μισιαούλη, όπως και εκπρόσωπος της Επιτρόπου Διοικήσεως, και συναντήθηκαν με κρατούμενους γονείς ανήλικων παιδιών. Οι βουλευτές δήλωσαν ότι «σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται να χωρίζεται η μητέρα, ο πατέρας, ακόμα και η οικογένεια από τα παιδιά τους».

Ανησυχητικός αριθμός παραπόνων

Η Ελίζα Σαββίδου, στην Τοποθέτησή της, που εκδόθηκε στις 12 Μαρτίου 2014 με Προϊστάμενο τον Άριστο Τσιάρτα και ερευνητική ομάδα την Κάλια Καμπανελλά και τη Ζηναΐδα Ονουφρίου, τονίζει ότι ασχολήθηκε με το θέμα αυτό, «στη βάση του ανησυχητικού αριθμού παραπόνων που υποβλήθηκαν στο Γραφείο μου σχετικά με την κράτηση μητέρων με ανήλικα παιδιά και των συζύγων τους, στη βάση διαταγμάτων κράτησης και απέλασης». Προστίθεται ότι «το τελευταίο διάστημα διαπιστώνεται δυστυχώς μια σκλήρυνση της στάσης της αρμόδιας Αρχής, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις προχώρησε στην έκδοση διαταγμάτων κράτησης και των δύο γονέων, με αποτέλεσμα τον αποχωρισμό τους από τα ανήλικα παιδιά τους, η φροντίδα των οποίων αναλήφθηκε άλλοτε από οικογενειακούς φίλους και άλλοτε από Παιδικές Στέγες με τη συνδρομή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας».

Η Επίτροπος Διοικήσεως επισημαίνει ότι «πέραν των ως άνω παραπόνων, αφορμή για την παρούσα Τοποθέτησή μου, αποτέλεσε το γεγονός ότι η αρμόδια Αρχή φαίνεται να εμμένει στην πρακτική της κράτησης μητέρων ανήλικων παιδιών, παρόλο που έχω ήδη υποβάλει δύο εκθέσεις για το ζήτημα αυτό, στη βάση άλλων ατομικών παραπόνων. Η μη συμμόρφωση της αρμόδιας Αρχής με τις εισηγήσεις μου και η σκλήρυνση της στάσης της, υπογραμμίζει, κατά την άποψή μου, την ανάγκη για μια ολιστική και διεξοδική ανάλυση του ζητήματος αυτού, το οποίο θεωρώ εξαιρετικά σοβαρό, καθώς θέτει υπό διακινδύνευση μια σειρά βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων και κυρίως παραγνωρίζει πλήρως τη διεθνώς κατοχυρωμένη υποχρέωση της πολιτείας για διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού».

Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων

«Δυστυχώς, οι επιστολές μου προς τον Υπουργό Εσωτερικών και το αρμόδιο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης παρέμειναν, στις πλείστες περιπτώσεις, αναπάντητες», αναφέρει η Ελίζα Σαββίδου στην Τοποθέτησή της και συνεχίζει: «Η συνέχιση της κράτησης των παραπονούμενων και η απέλαση δύο εξ αυτών, παρά τις προηγούμενες εκθέσεις μου, αποτελεί επαρκή και έμπρακτη ένδειξη των θέσεων και των πρακτικών, στις οποίες εμμένει η αρμόδια Αρχή, σε αντίθεση με τις μέχρι σήμερα εισηγήσεις μου.

»Σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο και τις θέσεις πολλών διεθνών φορέων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αναλύθηκαν, δεν μπορώ παρά να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι οι πρακτικές που εφαρμόστηκαν στις περιπτώσεις που καταγγέλθηκαν στο Γραφείο μου, βρίσκονται σε ευθεία αντίθεση με το ισχύον νομικό πλαίσιο και παραβιάζουν βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όχι μόνο των μητέρων, αλλά κυρίως των ανήλικων παιδιών. Για την πρακτική της αυτόματης επιβολής κράτησης για σκοπούς απέλασης, η Κύπρος έχει ήδη γίνει δέκτης αυστηρής κριτικής από διεθνείς φορείς, όπως η Διεθνής Αμνηστία και η συνέχιση αυτής της πρακτικής εκθέτει διεθνώς τη χώρα μας».

Λιγότερο επαχθή μέτρα απελάσεων

«Αποτελεί βασική εισήγησή μου όπως ο Υπουργός Εσωτερικών επανεξετάσει την πολιτική που εφαρμόζεται όσον αφορά την επιβολή κράτησης κατά τις διαδικασίες απέλασης και προχωρήσει στη χάραξη συγκεκριμένης πολιτικής που θα καθορίζει με σαφήνεια τις προϋποθέσεις εφαρμογής και το είδος άλλων λιγότερο επαχθών και αποτελεσματικών μέτρων για τη διευκόλυνση των απελάσεων», αναφέρει η Επίτροπος Διοικήσεως. Και προσθέτει:

«Κύρια εισήγησή μου είναι όπως παύσει άμεσα η πρακτική της κράτησης γονέων με ανήλικα παιδιά και ιδιαίτερα των μητέρων και όπως ξεκαθαριστεί από τον Υπουργό Εσωτερικών η πολιτική που πρέπει να ακολουθείται στις περιπτώσεις αυτές. Η εξέταση του ενδεχομένου επιβολής κράτησης σε πρόσωπο που είναι γονέας ανήλικου παιδιού, θα πρέπει να γίνεται με πρώτιστο κριτήριο την εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού και αφού ληφθούν υπόψη οι ευρύτερες οικογενειακές περιστάσεις του συγκεκριμένου προσώπου, όπως ορίζει ο Νόμος.

»Τονίζω τη θέση μου ότι η κράτηση γονέων και ιδιαίτερα μητέρων ανήλικων παιδιών, δεν πρέπει να εφαρμόζεται, καθώς παραβιάζει πρώτιστα τα δικαιώματα των παιδιών, τα οποία η Πολιτεία έχει αυξημένο καθήκον να προστατεύει. Κρίνω σκόπιμο να ξεκαθαρίσω ότι η πιο πάνω θέση μου δεν διαφοροποιείται, ακόμα και στην περίπτωση που εξευρεθούν ή διαμορφωθούν κατάλληλοι χώροι για την κράτηση οικογενειών. Ως φορέας προάσπισης και προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τονίζω ότι η κράτηση οικογενειών με βρίσκει εντελώς αντίθετη, καθώς έχω την άποψη ότι αποτελεί ένα πολύ σκληρό μέτρο, που είναι εντελώς δυσανάλογο με τον σκοπό που τυχόν εξυπηρετεί».

Η εκβιαστική πίεση προς γονείς

Ως συμπέρασμα για την επιβολή κράτησης σε γονείς ανήλικων παιδιών, η Επίτροπος Διοίκησης αναφέρει τα εξής: «Η κράτηση και των δύο γονέων και ιδιαίτερα των μητέρων μακριά από τα παιδιά τους για σκοπούς απέλασης, πλήττει καίρια και ανεπανόρθωτα το συμφέρον του παιδιού, καθώς διαταράσσει την οικογενειακή ενότητα και στερεί από το παιδί τούς δεσμούς με τους πολυτιμότερους ανθρώπους γι’ αυτό, τη μητέρα και τον πατέρα του. Ο αποχωρισμός αυτός μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες για το παιδί και να το στιγματίσει για την υπόλοιπη ζωή του. Άλλωστε, για τον λόγο αυτό, ο νόμος προνοεί ότι δεν επιτρέπεται η κράτηση μητέρων με παιδιά κάτω των 3 ετών, παρά μόνο για πολύ σοβαρά αδικήματα του Ποινικού Κώδικα.

»Η πρακτική της αυτόματης κράτησης των άτυπων μεταναστών και ιδιαίτερα η κράτηση των γονέων ανήλικων παιδιών παραβιάζει εξόφθαλμα την κείμενη νομοθεσία και παραβιάζει κατάφωρα την αρχή της αναλογικότητας, η οποία πρέπει να διέπει κάθε περιορισμό ατομικών δικαιωμάτων. Περαιτέρω, η διαστρέβλωση νομικών εννοιών από την αρμόδια Αρχή, προκειμένου η κράτηση να ενδυθεί με “πέπλο νομιμότητας” και να εξυπηρετηθεί ο σκοπός της απέλασης, παραβιάζει τη νομιμότητα και πλήττει καίρια το κράτος δικαίου.

»Η επίκληση από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται είναι στο πλαίσιο της νομιμότητας, απλά και μόνο επειδή ο Νόμος παρέχει τη διακριτική ευχέρεια λήψης τέτοιων αποφάσεων, είναι εντελώς αντίθετη με τις βασικές αρχές που διέπουν τη δράση των διοικητικών Αρχών.

»Η κράτηση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ή να εφαρμόζεται ως μέτρο εξαναγκασμού των μεταναστών να συνεργαστούν για την απέλασή τους, παραγνωρίζοντας τη σχετική νομοθεσία και παραβιάζοντας, τελικά, βασικά δικαιώματα. Στο πλαίσιο αυτό αδυνατώ να αντιληφθώ με ποιον άλλον τρόπο ο αποχωρισμός των γονέων από τα παιδιά τους εξυπηρετεί την απέλαση καλύτερα από άλλα λιγότερο επαχθή μέτρα, πέραν του ότι ασκεί εκβιαστική πίεση προς τους γονείς να συνεργαστούν άμεσα για να απελαθούν και έτσι να επανενωθούν με τα παιδιά τους».