Προσβάλλει κυρίως άτομα με εξασθενημένη αμυντική λειτουργία
Με πυρετό ή χωρίς, η πνευμονία προσβάλλει κυρίως άτομα με εξασθενημένη αμυντική λειτουργία. Μεταδίδεται; Πώς την αντιμετωπίζουμε;

Η πνευμονία είναι μια λοίμωξη που προσβάλλει τους πνεύμονες σε συχνότητα 8-15 περιπτώσεις ανά 1.000 άτομα, χαρακτηρίζεται από εποχική κατανομή γιατί τα περισσότερα κρούσματα παρουσιάζονται τους χειμερινούς μήνες, ενώ οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες. Το κυριότερο βακτήριο (μικρόβιο) που προκαλεί την εμφάνιση πνευμονίας στην κοινότητα είναι ο Streptococcus pneumoniae ή αλλιώς πνευμονιόκοκκος. Η πνευμονία σε ποσοστό 15-20% και ταυτόχρονα με την προσβολή των πνευμόνων μπορεί να συνοδεύεται και από θετικές καλλιέργειες αίματος για Streptococcus pneumoniae, οπότε ονομάζεται διηθητική πνευμονιοκοκκική νόσος και αποτελεί την πλέον σοβαρή μορφή της.

Ο Streptococcus pneumoniae θεωρείται βακτήριο χαμηλής λοιμογόνου δύναμης που περιβάλλεται από μια πολυσακχαριδική κάψα που είναι έντονα αντιγονική και καθορίζει τους οροτύπους, δηλαδή τις διάφορες μορφές του βακτηρίου. Ο Streptococcus pneumoniae αρέσκεται να "κατοικεί" στη στοματοφαρυγγική κοιλότητα του ανθρώπου και να μεταδίδεται από πάσχοντα σε υγιή, με σταγονίδια. Αυτό δεν σημαίνει ότι η πνευμονία μεταδίδεται αλλά ότι ένα υγιές άτομο μπορεί να "αποκτήσει" ένα στέλεχος Streptococcus pneumoniae από έναν πάσχοντα και όταν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες πτώσης της άμυνας του οργανισμού να αυξηθεί σε συγκέντρωση και να προκαλέσει την εμφάνιση πνευμονίας.

Ποιους προσβάλλει
Η πνευμονία προσβάλλει κυρίως άτομα με εξασθενημένη αμυντική λειτουργία (ηλικιωμένους, καπνιστές, άτομα με χρόνια νοσήματα στα οποία περιλαμβάνεται ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιολογικά και αναπνευστικά νοσήματα, ανοσοκατασταλμένους ασθενείς, άτομα που είναι σε θεραπεία με κορτικοειδή παράγωγα και χημειοθεραπευτικά φάρμακα, άτομα με κακή θρέψη, ασθενείς με κυστική ίνωση κ.τ.λ.). Ο συνδυασμός πνευμονίας και γρίπης αποτελεί την 7η αιτία θανάτου στις ΗΠΑ ενώ χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι από το 1979 έως το 1994 οι θάνατοι από πνευμονία και γρίπη αυξήθηκαν κατά 59%, ειδικά στους ηλικιωμένους ασθενείς, παρά τη χορήγηση αντιβιοτικών παραγώγων.

Συμπτώματα
Τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται συνήθως η πνευμονία είναι ο υψηλός πυρετός και ο βήχας (στο 80% των περιπτώσεων). Άλλα συμπτώματα είναι το άλγος πλευριτικού τύπου, δηλαδή πόνος που "κόβει την ανάσα", η κακουχία, η απόχρεμψη που μερικές φορές συνοδεύεται από αιμόφυρτα πτύελα, η ναυτία, ο έμετος, οι διάρροιες και οι μεταβολές του επιπέδου συνειδήσεως (ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς). Οι ασθενείς της τρίτης ηλικίας αποτελούν μια ειδική ομάδα πληθυσμού, όσον αφορά την εμφάνιση της πνευμονίας, γιατί λόγω του γήρατος "χάνουν" μυϊκή μάζα και "κερδίζουν" σε λιπώδη ιστό.

Θεραπεία
Η θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται αποκλειστικά στη χορήγηση αντιβιοτικών. Η αντιβιοτική θεραπεία πρέπει να χορηγείται όσο το δυνατόν ταχύτερα (η πρώτη δόση αντιβιοτικού πρέπει να χορηγείται μέσα στις πρώτες 4 ώρες από την επιβεβαίωση της διάγνωσης) γιατί μειώνεται κατά 30% η θνητότητα και κατά πολύ οι επιπλοκές από τη νόσο, ενώ πολύ σημαντική είναι η σωστή επιλογή του αντιβιοτικού σκευάσματος (βάσει των οδηγιών από τις διάφορες επιστημονικές εταιρείες) και η χορήγηση της σωστής δόσης του αντιβιοτικού. Οι επιπλοκές που συνοδεύουν την πνευμονία είναι κυρίως το εμπύημα, δηλαδή η εμφάνιση πύου στην υπεζωκοτική κοιλότητα, και ο πνευμοθώρακας. Η θεραπεία του εμπυήματος απαιτεί άμεση παροχέτευση του πύου με ειδικούς καθετήρες που τοποθετούνται στην υπεζωκοτική κοιλότητα και του πνευμοθώρακος παροχέτευση του αέρα. Σε περίπτωση που καθυστερήσει η παροχέτευση του εμπυήματος ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο για αποφλοίωση, μια ειδική αλλά αρκετά σοβαρή επέμβαση που "απαλλάσσει" τον υπεζωκότα και τους πνεύμονες από το "πηγμένο" πύον.

______________________
Πολύποδες παχέος εντέρου
30% ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 50 ΕΤΩΝ ΘΑ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙ ΠΟΛΥΠΟΔΑ
Το τελικό τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα, το οποίο αρχίζει από το στομάχι, καταλήγει στο παχύ έντερο, εντός του οποίου γίνεται ο σχηματισμός κοπράνων, απορρόφηση υγρών ηλεκτρολυτών και διαφόρων άλλων ουσιών. Το μήκος του παχέους εντέρου είναι 1,5 μέτρο. Τα τελευταία 15 εκατοστά αποτελούν το ορθό, το οποίο είναι ο αποθηκευτικός χώρος του εντέρου με χωρητικότητα 0,6-1,2 λίτρα και η αποστολή του είναι η αφόδευση.

Συχνό φαινόμενο
Οι πολύποδες είναι ένα συχνό φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται κυρίως μετά την ηλικία των 50 ετών, χωρίς να αποκλείεται η διάγνωσή του στις μικρότερες ηλικίες, συνήθως είναι περισσότερα από ένα και εντοπίζονται κυρίως στο αριστερό κόλο, στο σιγμοειδές και στο ορθό χωρίς να αποκλείεται η παρουσία τους σε άλλα σημεία του παχέος εντέρου ή και σε ολόκληρο τον γαστρεντερικό σωλήνα.
Ένας στους τρείς (30% του πληθυσμού) παρουσιάζει έναν η περισσότερους πολύποδες, ενώ η πιθανότητα αυτή αυξάνεται κατά 50% στις μεγαλύτερες ηλικίες μέχρι την ηλικία των 70.

Δεδομένο ότι ένας πολύποδας χρειάζεται 5-10 χρόνια για να εξελιχθεί σε καρκίνο, και είναι πλέον γνωστό ότι κάποιος από τους πολύποδες αυτούς θα εξελιχθεί σε καρκίνο, μας δίνει την άνεση του χρόνου ώστε να προλαβαίνουμε με την κολονοσκόπηση να ανακαλύπτονται εγκαίρως και να αφαιρούνται. Επομένως ξεκινώντας την κολονοσκόπηση στην ηλικία των 45-50 ετών, προλαμβάνουμε τη νόσο και αποφεύγουμε την επέμβαση.

Το μέγεθος, η σύσταση και η μορφολογία του πολύποδα είναι τρεις παράμετροι που επηρεάζουν την πιθανότητα ύπαρξης ή ανάπτυξης καρκίνου. Πολύποδες μικρότεροι από 1 εκατοστό σπάνια κρύβουν κακοήθεια και η πιθανότητα περιορίζεται στο 1,5%, ενώ σε πολύποδες 2 εκατοστών και άνω το ποσοστό κακοήθειας είναι σχεδόν 50%. Η μορφολογία και η σύσταση του πολύποδα ανεξαρτήτως μεγέθους έχουν τη σημασία τους και γι’ αυτό τον λόγο όλοι οι πολύποδες αφαιρούνται και στέλνονται για βιοψία ανεξαρτήτως μεγέθους, σύστασης ή μορφολογίας.

Χειρουργική αφαίρεση
Κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης, όταν εντοπίζεται πολύποδας πρέπει να αφαιρείται ριζικά από τον γαστρεντερολόγο και ν’ αποστέλλεται για βιοψία. Όμως πρέπει πάντα να γίνεται προσπάθεια να αφαιρείται ακέραιος και όχι σε κομμάτια. Εφόσον η βιοψία είναι αρνητική για κακοήθεια και η αφαίρεση είναι ριζική, τότε δεν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία. Σε περίπτωση κακοήθειας συνιστάται η χειρουργική αντιμετώπιση.
Γενικά η μεγάλη πλειοψηφία των μικρών πολυπόδων είναι δυνατό να αφαιρούνται από τον γαστρεντερολόγο ενώ στον χειρουργό καταλήγουν περιπτώσεις οι οποίες δεν μπορούν να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά, όπως:
- πολύποδας μεγάλου μεγέθους (2 εκατοστά και πάνω)
- όταν ο πολύποδας βρίσκεται σε δύσκολη θέση
- δυσκολία στην αφαίρεση για τεχνικούς λόγους
- όταν η βιοψία είναι θετική για κακοήθεια ή υπάρχει μεγάλη δυσπλασία κυττάρων.

Έγκαιρη διάγνωση
Το γεγονός ότι η εξέλιξη ενός πολύποδα σε καρκίνο απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα (5-10 έτη), μας επιτρέπει και μας δίνει το πλεονέκτημα της έγκαιρης διάγνωσης με την κολονοσκόπηση και ενδεχομένως τη θεραπεία από τον καρκίνο, διότι ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει πολύ καλή πρόγνωση εάν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και σωστά στα αρχικά του στάδια με πολύ υψηλά ποσοστά ίασης. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι η ριζική και σωστή χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί το σημαντικότερο θεραπευτικό βήμα. Με την κολονοσκόπηση μπορούμε να ανακαλύψουμε ταυτοχρόνως και να αφαιρέσουμε πολύποδες του παχέος εντέρου έγκαιρα, πριν αυτοί εξελιχθούν σε καρκίνο. Ποσοστό 50% των καρκίνων του παχέος εντέρου εντοπίζονται στο σιγμοειδές και στο ορθό.

ΝΙΜΕΡ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΑΧΙΝ
Καθηγητής Χειρουργικής Συνεργάτης του American Medical Center