Σημαντικά και φλέγοντα ζητήματα καλείται να διαχειριστεί το κράτος
Στοίχημα για την Κυβέρνηση αποτελεί η πιστή εφαρμογή των προνοιών του Μνημονίου και η όσον το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση των συνεπειών που θα επιφέρουν

Ένα δύσκολο οικονομικά έτος για την κυπριακή οικονομία και κατ’ επέκταση για την κοινωνία αρχίζει σήμερα. Μέγα στοίχημα για την Κυβέρνηση αποτελεί η πιστή εφαρμογή των προνοιών του Μνημονίου και η όσον το δυνατόν αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών που θα επιφέρουν. Κατά τη διάρκεια του έτους, το κράτος καλείται να διαχειριστεί σημαντικά και φλέγοντα ζητήματα, αλλά και να τρέξει πάρα πολλές και σημαντικές αλλαγές που θα επιτρέπουν τη θωράκιση της κυπριακής οικονομίας και όσον το δυνατόν τη μεγαλύτερη εισροή κεφαλαίων στα ταμεία του κράτους. Από τη μια οι περικοπές δαπανών και η αύξηση φόρων αναμένεται πως θα ενισχύσουν αυτή την προσπάθεια, αλλά κανένας δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα κατά τη διάρκεια της χρονιάς, αφού ένα μικρό λάθος μπορεί να ανατινάξει όλες τις προσπάθειες στον αέρα.

Οι προβλέψεις
Για το 2014, όπως φαίνεται και στον ψηφισθέντα προϋπολογισμό, προβλέπεται πως τα δημόσια έσοδα θα περιοριστούν στα 6.638 εκ. ευρώ παρουσιάζοντας μείωση 1,3% σε σύγκριση με το 2013 (6.551 εκ. ευρώ), ενώ οι δημόσιες δαπάνες θα μειωθούν στα 7.565 εκ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση της τάξης του 2% σε σύγκριση με το 2013 (7.725 εκ. ευρώ). Την ίδια ώρα, οι δαπάνες της Κεντρικής Κυβέρνησης (εξαιρούνται οι ημικρατικοί και τοπική αυτοδιοίκηση), εξαιρουμένων των δανείων, προϋπολογίζονται στα 5.639 εκ. ευρώ σε σύγκριση με 5.638 εκ. ευρώ το 2013. Εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, δαπανών για τόκους, αποθεματικών και πληρωμών προηγούμενων ετών, οι δαπάνες προϋπολογίζονται στα 5.599 εκ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση €626 εκ. ή 10% σε σύγκριση με 6.225 εκ. ευρώ το 2013.

Το στοίχημα
Όπως προκύπτει μέσα από τον προϋπολογισμό, στοίχημα για το Υπουργείο Οικονομικών αποτελεί το δημοσιονομικό έλλειμμα που προϋπολογίζεται να ανέλθει στο 6,3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) το 2014 και το πρωτογενές έλλειμμα στο 1,4%, υπό την προϋπόθεση ότι ο βαθμός υλοποίησης του προϋπολογισμού θα ανέλθει στο 100%. Σε σχέση με τις μακροοικονομικές προβλέψεις, ο προϋπολογισμός υιοθετεί τις προβλέψεις που περιλαμβάνονται στο μνημόνιο, δηλαδή συρρίκνωση της οικονομίας σε ρυθμό 8,7% σε πραγματικούς όρους το 2013 (-2,4% το 2012), με συνέπεια τη μείωση του πληθωρισμού στο 1% από 3,1% και την ανεργία να ανέρχεται στο 17% του εργατικού δυναμικού από 11,9% το 2012. Ωστόσο, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις της Στατιστικής Υπηρεσίας με βάση τα αποτελέσματα του α΄ και β΄ τριμήνου, αναμένεται η ύφεση να συγκρατηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο.

Οι κίνδυνοι
Σύμφωνα, εξάλλου, με το Υπουργείο Οικονομικών, ο προϋπολογισμός του κράτους για την τρέχουσα χρονιά και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014-2016, καταρτίστηκε λαμβάνοντας υπόψη τις τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις της κυπριακής οικονομίας και ιδιαίτερα τις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα, το ενδεχόμενο μεγαλύτερης συρρίκνωσης της οικονομίας και τους στόχους του Μνημονίου. Ειδικότερα, οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν, αφορούν:
1. Στην αβεβαιότητα σε σχέση με το τραπεζικό σύστημα και τις συνθήκες πιστωτικής στενότητας.
2. Τις προοπτικές του τομέα των κατασκευών και ακινήτων.
3. Την περαιτέρω επιδείνωση του εξωτερικού περιβάλλοντος και ειδικότερα των κυριότερων εμπορικών εταίρων της Κύπρου, και
4. Την έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή.

Θα εκτοξευθεί το χρέος
Βάσει των προβλέψεων, επίσης, το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα κορυφωθεί στα 19.630 εκ. ευρώ, που ως ποσοστό του ΑΕΠ αντιστοιχεί στο 123% από 114% το 2013, λόγω του πρωτογενούς ελλείμματος σε συνδυασμό με την περαιτέρω μείωση του ΑΕΠ. Λόγω, εξάλλου, της συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας και των περικοπών, τα έσοδα από τη φορολόγηση εισοδήματος και περιουσίας αναμένεται να παρουσιάσουν μείωση 6,9% το 2014 λόγω χαμηλότερης απόδοσης του φόρου εισοδήματος σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, ενώ οι εισπράξεις από φόρους παραγωγής θα παρουσιάσουν μείωση 3%. Για το μισθολόγιο προβλέπεται ότι αυτό θα μειωθεί κατά 4,3% στα 2.252 εκ. ευρώ, από 2.353 εκ. ευρώ το 2013, λόγω της επιτάχυνσης του ρυθμού των πρόωρων αφυπηρετήσεων σε συνδυασμό με την εφαρμογή της οριζόντιας μείωσης του 3% το 2014 και της εφαρμογής της κλιμακωτής μείωσης που επιβλήθηκε στα μέσα του τρέχοντος έτους.

Τι πρέπει να γίνει φέτος
Εν μέσω όλων των πιο πάνω αρνητικών προβλέψεων, το κράτος καλείται να τρέξει και μια σειρά από διαρθρωτικές και άλλες αλλαγές. Οι μνημονιακές δεσμεύσεις υποχρεώνουν τις κυπριακές Αρχές στη λήψη σημαντικών αποφάσεων, οι οποίες θα αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας του κράτους. Κατά τη διάρκεια του έτους, το κράτος καλείται:
*Να παραδώσει στην Τρόικα λεπτομερές σχέδιο για τις Αποκρατικοποιήσεις Ημικρατικών Οργανισμών.
*Να προχωρήσει σε αναδιαρθώσεις ημικρατικών οργανισμών.
*Να ολοκληρώσει τον σχεδιασμό και να ξεκινήσει τη σταδιακή εφαρμογή του ΓΕΣΥ.
*Να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα.
*Να προχωρήσει στη σύσταση νέας φορολογικής Αρχής με την ενοποίηση του ΦΠΑ και του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων.
*Από 1η Ιουλίου 2014 να θέσει σε εφαρμογή τον θεσμό του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
*Να λάβει μέτρα για μείωση των τίτλων ιδιοκτησίας, που εκκρεμούν πέραν του ενός χρόνου, κάτω από τις 2 χιλιάδες.

Οι προκλήσεις για τον τραπεζικό τομέα
ΒΕΒΑΙΩΣ υπάρχουν και άλλα θέματα τα οποία τίθενται σε τροχιά υλοποίησης το 2014 και δεν αποτελούν μνημονιακές υποχρεώσεις, όπως η εξέλιξη των διαδικασιών για τη δημιουργία καζίνων και οι γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Οι προκλήσεις και στον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι μεγάλες, όπως και οι μνημονιακές απαιτήσεις. Μέσα στο έτος που ξεκινά σήμερα θα πρέπει:
1. Να τεθούν σε εφαρμογή τα σχέδια αναδιάρθρωσης Συνεργατισμού και Τράπεζας Κύπρου.
2. Να εξευρεθούν τρόποι ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών και διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
3. Να ετοιμαστεί ο οδικός χάρτης για εκκαθάριση της «κακής Λαϊκής».
4. Να διαμορφωθεί το νομοθετικό πλαίσιο εκποιήσεων υποθηκών στα 2,5 χρόνια για μόνιμες κατοικίες και 1,5 χρόνο για άλλες υποθήκες.