Η νεολαία μας -το παιδί- είναι άξια ιδιαίτερης φροντίδας για να είναι πραγματικά «ελπίδα του μέλλοντος». Η χώρα μας χρειάζεται αίμα, κι αυτό το καινούργιο αίμα είναι μολυσμένο
Κυριότερη βάση για το μέλλον του Έθνους είναι βέβαια η νεολαία. Αυτό κανένας δεν θα βρεθεί που να το αμφισβητήσει. Όσες φορές ο ελληνικός λαός βρέθηκε σε στιγμές εθνικής ανάτασης, δημιούργησε τους θρύλους που όφειλε πάντα στη ζεστή διάθεση της νεολαίας. Αυτή η αλήθεια μάς κάνει να υπομνήσουμε ότι τη νεολαία μας δεν πρέπει να τη θυμόμαστε μονάχα όταν τη χρειαζόμαστε για τη δημιουργία των θρύλων, μα σε κάθε στιγμή της εθνικής μας ζωής. Η δημιουργία του αυριανού πολίτη στηρίζεται αναμφισβήτητα στα μέτρα που θα λάβει από σήμερα η πολιτεία. Σήμερα, που ο αυριανός πολίτης είναι ακόμα παιδί, άπλαστος χαρακτήρας που δέχεται ποικίλες επιδράσεις, άλλοτε καλές και τις περισσότερες φορές κακές, η παρουσία της Πολιτείας πρέπει να γίνεται αισθητή απ’ τα πρώτα βήματα του παιδιού. Ο σκοπός μας εδώ δεν είναι να κάνουμε φιλολογία. Θα ρίξουμε ένα βλέμμα στο τι γίνεται σήμερα στη χώρα μας κι ύστερα στο τι πρέπει να γίνει.
Η νεολαία -το παιδί- είναι η ελπίδα του μέλλοντος, λέμε. Αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, δεν είναι καθόλου «φιλολογική έκφραση».
Έχω την τύχη να ανακατεύομαι συχνά ανάμεσα στα παιδιά. Παρακολουθώ μερικές φορές τις εκδηλώσεις τους, και να σας πω την αλήθεια πολλές φορές απογοητεύομαι μ’ αυτά που βλέπω. Τα παιδιά γυρίζουν απ’ το σχολείο με διάθεση για παιχνίδια και χαρά και όμως πολλές φορές μεταξύ τους, για ασήμαντες αφορμές, μαλώνουν, μαλλιοτραβιούνται, συμπλέκονται στο χώμα. Θα ήταν τραγικό, αν φτάναμε στη διαπίστωση ότι το αποκλειστικό ενδιαφέρον του σχολείου και της πολιτείας είναι να μάθουν τα παιδιά «δυο αράδες γράμματα». Ο αυριανός πολίτης δεν χρειάζεται μόνο αυτό. Γιατί τα γράμματα από μόνα τους δεν δημιουργούν τον χαρακτήρα. Σ’ αυτό συμβάλλει, εκτός από την έλλειψη κρατικής εποπτείας, κατευθύνσεων στην παιδεία, και η αδιαφορία ή η ελλιπής παρακολούθηση των γονέων για τη ζωή των βλαστών τους. Επιτρέψτε μου σε ελάχιστα χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Σε μία συγκέντρωση καλεσμένων παρουσιάζεται το παιδί-θαύμα. Το κοριτσάκι λέει διάφορα από τα ελαφρά τραγούδια που ακούει στο ραδιόφωνο και καταλήγει σ’ ένα ανεκδιήγητο λαϊκό σουξέ, στο «παιδί χωρίς πατέρα». Η μητέρα είναι περισσότερο περήφανη ύστερα από αυτό και οι καλεσμένοι χειροκροτούν. Όταν έκαμα μια φιλική παρατήρηση γι’ αυτό, η μητέρα μού απαντούσε: «Δεν βαριέστε, παιδάκι είναι. Άλλωστε μη μου πείτε ότι δεν είναι καλό τραγούδι».
Άλλο: Ένας πατέρας, αρκετά βλάσφημος ο ίδιος, ακούει τον τετράχρονο γιο του να κατεβάζει όλα τα άγια για ψύλλου πήδημα και μάλλον για να δείξει ότι ξέρει και ότι έχει το θράσος να λέει βλασφημίες. Ο πατέρας περιορίζεται έτσι να κάνει μια παρατήρηση στο παιδί του, βλαστημώντας την ίδια στιγμή και βρίζοντας. Ύστερα απ’ όλα αυτά έρχεται σαν επακόλουθο η αύξηση εγκληματικότητας των ανηλίκων, όπου είδαμε μεταπολεμικά να παίρνει τρομακτικές διαστάσεις. Οι εξωτερικοί παράγοντες της εγκληματικότητας δουλεύουν ανενόχλητοι· κινηματογράφος, πορνογραφήματα, αδιαφορία της κοινωνίας. Τι χρειάζεται να γίνει; Η νεολαία μας -το παιδί- είναι άξια ιδιαίτερης φροντίδας για να είναι πραγματικά «ελπίδα του μέλλοντος». Η χώρα μας χρειάζεται αίμα, κι αυτό το καινούργιο αίμα είναι μολυσμένο.
Η φροντίδα για το παιδί πρέπει να ξεκινήσει, καθώς έγραφα στην αρχή, από τα πρώτα βήματα. Η μητέρα πρέπει η ίδια να φροντίσει να μορφώσει τον εαυτό της ηθικά και να τον εξοπλίσει εθνικά και να μεταδώσει την πίστη της στο παιδί, που αποτελεί τη δική της ελπίδα. Ύστερα, για την προσχολική ηλικία, πρέπει να δημιουργηθούν νηπιαγωγεία και να επεκταθεί ο θεσμός σε κάθε γωνιά της χώρας, με πεφωτισμένες παιδαγωγούς που θα δημιουργούν υπεύθυνα τον αυριανό άνθρωπο. Τέλος, το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στον δάσκαλο.
Βράχος ο ίδιος, ίσιος, τίμιος, χαρακτήρας ειλικρινής, πρέπει να μεταδώσει στον μαθητή του όχι μονάχα το αλφάβητο, μα και την ηθική υπόσταση που έχει ανάγκη ο αυριανός πολίτης. Είπαμε πολλά, θα μας απαντήσετε: Όνειρα και φιλολογία. Όμως δεν είναι έτσι. Χρειάζεται μια μακρόπνοη εργασία με προγράμματα πολλών ετών. Αυτό είναι αλήθεια. Άλλο τόσο, όμως, είναι αλήθεια ότι το πρόγραμμα αυτό πρέπει να αρχίσει κάποτε να μπαίνει μπροστά. Το παράπονο είναι ότι εμείς δεν έχουμε αρχίσει. Η κατάσταση που δημιουργήθηκε, μετά τον τελευταίο πόλεμο, κάνει ποιο επιτακτική την ανάγκη ενός ξεκινήματος για την αναγέννηση της ελληνικής κοινωνίας.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος, Ειδικός Παιδαγωγός, Πολιτικός Επιστήμονας