Υπήρξε το μεγάλο βήμα του Κυπριακού Ελληνισμού, να κινηθεί από το τέλμα και τις δύσκαμπτες και ηττοπαθείς αντιλήψεις, που παρέμειναν ως προϊόν της πίκρας των αποτυχημένων δειλών βημάτων του παρελθόντος, προς μια κατεύθυνση ριζοσπαστική που συνιστούσε μια πραγματική ιστορική τομή ως προς τις συμπεριφορές και τις πρακτικές που διαχρονικά είχε ακολουθήσει ο Κυπριακός Ελληνισμός. Αυτό είναι το βασικό επίτευγμα του εθνικοαπελευθερωτικού - αντιαποικιακού αγώνα του 1955-59.
Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας εναντίον της αποικιοκρατικής δύναμης «εν όπλοις» αποτελούσε πράξη αναίρεσης κάθε προηγούμενης στάσης και απόρριψης της λογικής των ισορροπιών δυνάμεων και των ισοζυγίων με αποφασιστική υπέρβαση των ψύχραιμων και ρεαλιστικών εκτιμήσεων που, αν επικρατούσαν, θα οδηγούσαν αναπόφευκτα στην καθήλωση και απονέκρωση κάθε κίνησης για δυναμική αντιπαράθεση προς την αποικιοκρατική δύναμη.
Το βασικό στοιχείο που οριστικά σηματοδοτεί το 1955-59 είναι ο βαθύτατος πατριωτισμός που στόχευε μέσα από την ολοκληρωτική ρήξη με το αποικιοκρατικό καθεστώς στην αυτοδιάθεση του λαού μας. Υπήρξε τελικά αυτός ο αγώνας ένα γνήσιο λαϊκό κίνημα, που γέννησε και εξέφρασε ελπίδες και προσδοκίες σε γενιές αγωνιστών και που φιλοδόξησε να δώσει μια ελπιδοφόρα προοπτική σε αδικαίωτους πόθους ολόκληρων αιώνων. Η κατάληξη αυτού του αγώνα δεν ήταν η εκπλήρωση της μεγάλης προσδοκίας, μπορούμε ωστόσο με βεβαιότητα να διαπιστώσουμε ότι η πρωτοβουλία είναι ιστορικά δικαιωμένη.
Θα αποτελούσε βαθύτατα αντιδιαλεκτική και αντιεπιστημονική προσέγγιση, στο όνομα και με επιχείρημα το ανολοκλήρωτο του εγχειρήματος, να ισχυριστεί κάποιος ότι ο αγώνας έγινε επί ματαίω και πολύ περισσότερο να αποφανθεί ότι η επιλογή της χρονικής στιγμής και ο χαρακτήρας του αγώνα συνέτειναν στα δεινά που σημάδεψαν τη μέχρι σήμερα πορεία μας.
Ο συμβιβασμός του 1959 ως προϊόν και αποτέλεσμα της δουλόφρονος αντίληψης και νοοτροπίας που χαρακτήριζε τις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις των Αθηνών, δεν μπορεί να μετατοπίζεται ως ιστορική ευθύνη και εθνικό ανόμημα στο Κίνημα του 1955-59. Εβάρυνε και βαρύνει ως ανεξίτηλο εθνικό στίγμα την ανεπαρκή και όχι μόνο, τότε ελληνική ηγεσία που, όπως επιβεβαιώθηκε αργότερα, λειτουργούσε πολύ περισσότερο ως πληρεξούσιος των συμφερόντων της υπερατλαντικής δύναμης και των Ευρωπαίων εταίρων της, παρά ως υπηρέτης των εθνικών συμφερόντων.
Τα επιτεύγματα του Αγώνα του 1955-59 υπήρξαν:
1. Η οριστική αποδέσμευση του λαϊκού κινήματος από τις ψυχώσεις και τα σύνδρομα της εθνικής μειονεξίας και ανημποριάς.
2. Η αποφασιστική ρήξη με το παρελθόν και η άμεση αμφισβήτηση των λογικοφανών αναλύσεων των συσχετισμών και των ισοζυγίων.
3. Η εθνική αυτοεπιβεβαίωση μέσα από μια διαδικασία δυναμικής αφύπνισης και αποκατάστασης αισθήματος εμπιστοσύνης προς τις αστείρευτες δυνάμεις του λαού.
4. Η απόρριψη της παγίδευσης του κυπριακού λαού σε ένα μόνιμο ιστορικό περιθώριο και η αναγόρευσή του σε υπαρκτή συνιστώσα μιας εθνικής οντότητας.
5. Η ενεργός και ισότιμη συμμετοχή του λαού μας σε μια παγκόσμια προσπάθεια αμφισβήτησης του επικυριαρχικού ρόλου των αποικιοκρατικών δυνάμεων που έπαιρνε τη μορφή επαναστάσεων-χιονοστιβάδας στην Αφρική και στην Ασία. Μια προσπάθεια που καθόρισε την ουσιαστική διαμόρφωση του μεταπολεμικού πολιτικού χάρτη της ανθρωπότητας.
6. Η δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας που, παρά τα επαχθή βάρη της κηδεμονίας, των υπολειμμάτων του αποικισμού και των συνταγματικών παγίδων, εξακολουθεί να αποτελεί και σήμερα το ύψιστο όπλο μας στον αγώνα για απελευθέρωση από την τουρκική κατοχή και την εθνική επιβίωση του λαού μας.
Η εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση της 1ης του Απρίλη αγκαλιάστηκε πλατιά από τα λαϊκά στρώματα και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για έναν υπέροχο αγώνα, που αποτέλεσε έναυσμα εξελίξεων σε ολόκληρο τον αποικιακό χώρο που διαπίστωνε με έκπληξη πως ένας μικρός λαός μπορούσε να αντιπαραταχθεί με μια πανίσχυρη αυτοκρατορία.
Σήμερα, 1η Απριλίου 2018, ενώπιον της συνεχιζόμενης και εντεινόμενης τουρκικής απειλής, χρέος μας είναι η ανανέωση του συμβολαίου ότι ο λαός μας με την ιστορία και την παράδοση χιλιάδων χρόνων ούτε γονάτισε, ούτε γονατίζει, ούτε συμβιβάστηκε, ούτε θα συμβιβαστεί με την τουρκική κατοχή και την εθνική αξιοπρέπεια.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, κατάκτηση και επίτευγμα της 1ης Απριλίου, αποτελεί θώρακα και ασπίδα του αγώνα για ελευθερία και δικαίωση.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Λ. ΟΜΗΡΟΥ
Τέως Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων
