Η Ζώνη Ασφαλείας ή Ζώνη Άνεσης (ΖΑ) είναι μια κατάσταση στην οποία μπαίνουν κάποιοι στην πορεία της ζωής τους για μικρές ή μεγαλύτερες περιόδους, ακόμα και για όλη τους τη ζωή. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους που έχουν σχέση με την ανατροφή, με την ιδιοσυγκρασία, αλλά και με την επιτηδευμένη «εκπαίδευση», πολλές φορές από συνήθεια αλλά και σκόπιμα, από εξωτερικούς παράγοντες και εξαρτήσεις.
Κατά την άποψή μου, μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων είναι μια ανωμαλία με στοιχεία παραπλάνησης μέχρι και παραίσθησης. Κάποιος που «εγκλωβίζεται» στη ΖΑ για μεγάλο χρονικό διάστημα τείνει να έχει την αίσθηση της προστασίας από ρίσκα και κυρίως από το άγνωστο που μπορεί να φέρει η αλλαγή.
Αν δεν έζησε δυσκολίες και αν δεν έχει πρακτικά μάθει να τις ξεπερνά και να επιλύει προβλήματα και άρα στερείται ελευθερίας, ανεξαρτησίας, αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης, νομίζει ότι η ΖΑ τον προστατεύει από πιθανά σφάλματα, αποτυχίες, απογοητεύσεις ή ακόμα και την απόρριψη, σκέψεις που τον τρομάζουν.
Η ΖΑ προσφέρει μια παραπλανητική αίσθηση ασφάλειας και ελέγχου όλων όσοι «γνωρίζει» και θεωρεί οικεία, μέσα από βιώματα μιας ζωής που αφήνει να περνά από δίπλα του με επαναλαμβανόμενο τρόπο, προσφέροντάς του μόνο ρουτίνα, άγχος και το αδυσώπητο αίσθημα της πλήξης και ίσως του «άδειου» εαυτού.
Η ΖΑ παρέχει, σε όποιον εγκλωβιστεί σ' αυτήν, το «δικαίωμα» να κρίνει, να επικρίνει, να κατηγορεί και να ψάχνει φταίχτες ή/και εχθρούς έξω από τον εαυτό του. Είναι μια κατάσταση που σίγουρα τον κάνει θύμα της και τον κάνει με άνεση και απροβλημάτιστα να χάνει ή/και να αποφεύγει τις ευθύνες για την ίδια τη ζωή του και να χάνει τον έλεγχο της πορείας της, αφού καθίσταται αδύνατος να συμβάλει συνειδητά και αποφασιστικά στις πραγματικότητες και την εξέλιξή της.
Αυτός που αποδέχεται για μεγάλο χρονικό διάστημα να ζει στην «αγκαλιά» της ΖΑ μπορεί να νιώθει «άνεση» και «χαλάρωση» σ’ αυτή, φτιάχνοντας ο ίδιος τις δικαιολογίες που χρειάζεται για να συνεχίζει να το κάνει, μέχρι κάτι, ενδεχόμενα εξωτερικό και συνταρακτικό, να τον ξυπνήσει και να τον κάνει να δει την ωμή αλήθεια.
Κάποιοι πιο «άτυχοι» μπορεί να μείνουν στη ΖΑ σ’ όλη τη ζωή τους, συνειδητοποιώντας το λάθος τους και μετανιώνοντας, μόνο αν η ίδια η ζωή τους σοκάρει ή/και τους στερήσει την «αγκαλιά» και πιο συνήθως σε προχωρημένη ηλικία, όταν πλησιάζει το τέλος της ζωής.
Τότε η απογοήτευση και οι τύψεις είναι σκληρές και αδυσώπητες για την ψυχή και το μυαλό, γιατί τον μαστιγώνουν καθημερινά (όσο πλέον αντέξει να ζει), υποβάλλοντάς του συνεχώς τις δικές του ευθύνες για τη άδικη και στείρα ζωή που ο ίδιος είχε επιλέξει, μια ζωή άδεια, γεμάτη πίκρες και επίπονους ψυχοφθόρους συμβιβασμούς.
Όσοι πιο τυχεροί αντελήφθησαν σχετικά έγκαιρα τον επικίνδυνο εναγκαλισμό με τη ΖΑ και αποφάσισαν να βγουν από αυτή, θα πρέπει να είναι προσεχτικοί και ίσως να χρειαστούν εξωτερική βοήθεια. Η έξοδος από τη ΖΑ, αν γίνει απότομα, πιθανό να έχει τις ίδιες επιπτώσεις που έχει το πέρασμα από το διάστημα στην ατμόσφαιρα. Όσοι δεν έζησαν τα δύσκολα και δεν πέρασαν από φωτιές με επιτυχία, κινδυνεύουν να καούν ανεπανόρθωτα και να καταστραφούν σωματικά, ψυχικά και πνευματικά, αν δεν έχουν στήριξη.
Η έξοδος από τη ΖΑ χρειάζεται εκπαίδευση και υπομονετική μεθόδευση με σταδιακές δοκιμές. Είναι όπως τον άνθρωπο σε καταστολή για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο γιατρός που είναι εκπαιδευμένος να τον βγάλει από τον αναπνευστήρα δεν μπορεί να το κάνει από την πρώτη. Χρειάζεται να δοκιμάσει περισσότερες φορές, μια κάθε μέρα, μέχρι να επιτύχει.
ΛΟΥΚΑΣ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ
Πρόεδρος Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής
