«Επιδίωξη της τυραννίας είναι να πτωχεύσουν οι πολίτες, αφ' ενός για να συντηρείται με τα χρήματά τους η φρουρά του καθεστώτος και, αφ’ ετέρου, για να είναι απασχολημένοι… οι πολίτες και να μην τους μένει χρόνος για επιβουλές. Σε αυτό το αποτέλεσμα αποβλέπει τόσο η επιβολή μεγάλων φόρων, η απορρόφηση των περιουσιών των πολιτών, όσο και η κατασκευή μεγάλων έργων που εξαντλούν τα δημόσια οικονομικά...».
Αριστοτέλης

Αν και έχω θέσει σε πολλούς αρμοδίους κατ’ επανάληψιν το ερώτημα… γιατί έχουμε επίσημα αλλάξει τον δόκιμο όρο «παιδεία» με τον όρο «εκπαίδευση» στο επίσημο κρατικό σύστημα Παιδείας, δεν έχω πάρει ποτέ μια ουσιαστική απάντηση. Ενώ κάτω από τον κλασικό όρο «παιδεία» υπάρχει μια πληθώρα ερμηνειών (κλασική ερμηνεία, κοινωνιολογική, επαγγελματική κ.λπ), από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα, στον όρο «εκπαίδευση» κυριαρχούν μόνο εξειδικευμένες ερμηνείες όπως εκπαίδευση ενηλίκων, περιβαλλοντική εκπαίδευση και άλλα.

Ένας χαρακτηριστικός ορισμός της «παιδείας» είναι, σύμφωνα με την ευρύτερη έννοια του όρου, η καλλιέργεια του ανθρωπίνου πνεύματος. Αφορά την πνευματική υπόσταση του ανθρώπου. Με την ουσιαστική έννοια, ο όρος παιδεία αναφέρεται σε πνευματικά αγαθά, ενώ με την τυπική έννοια αναφέρεται στη διαδικασία μέσα από την οποία παρέχεται η παιδεία.

Αν όμως ψάξουμε λίγο την αγγλική γλώσσα, κάτω από τον όρο «education» ουσιαστικά καλύπτονται και οι δύο ελληνικοί όροι της «παιδείας» και της «εκπαίδευσης». Και αυτό ίσως ν' αποτελεί ένα λόγο (γλωσσική επίδραση) που η πλειοψηφία των καθηγητών και δασκάλων χρησιμοποιούν τον όρο «εκπαίδευση» ως συνώνυμο της «παιδείας» και αυτοκαλούνται «εκπαιδευτικοί», το κράτος όμως γιατί χρησιμοποιεί τον όρον αυτόν;

Γενικά μπορούμε με απλά λόγια να πούμε ότι ενώ η «παιδεία» καλύπτει και τα τρία βασικά ερωτήματα, δηλαδή το:
· «τι» διδάσκω,
· «γιατί» το διδάσκω
· «πώς» το διδάσκω,

η «εκπαίδευση» απλώς περιορίζεται στο «πώς» διδάσκω κάτι, και αυτό φαίνεται από τα βιβλία των σχολείων μας (με εξαίρεση τα φιλολογικά μαθήματα που δίνουν το δικαίωμα στον διδάσκοντα να επεκταθεί, αν θέλει, αν μπορεί και αν έχει χρόνο) και την διδακτέα ύλη, μα και τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα που την χαρακτηρίζουν, και τα συνεχή σεμινάρια για τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων κάθε σχολικής μονάδας ξεχωριστά.

Ουσιαστικά, προσωπικά θεωρώ υποβάθμιση της «παιδείας» και κατάντια, τον περιορισμό της διαδικασίας της μάθησης μόνο στο «πώς», σε ένα καθαρά τεχνοκρατικό όρο, όσο αυτό και αν ικανοποιεί την παγκόσμια τράπεζα, τα μη εκλελεγμένα όργανα της Ε.Ε. όπως τη Τρόικας, και τον κρατικό προγραμματισμό «οικονομικής ανάπτυξης» του Υπουργείου Οικονομικών.

Η μαζική παραγωγή εξειδικευμένου (και χαμηλόμισθου με τα σημερινά δεδομένα) εργατικού δυναμικού για την οικονομία, σίγουρα δεν υπακούει στον κλασικό όρο της «παιδείας» αλλά συμβιώνει άνετα κάτω από τον ασαφή όρο της «εκπαίδευσης» (education) και την αφελή αποδοχή του απ' όλους τους διδάσκοντες, εδώ ο κομματικός συνδικαλισμός παίζει την πάπια, ή στερείται αντίληψης.