O A. Σαμαράκης έγραψε κάποτε, πως ποτέ άλλοτε οι στέγες των σπιτιών των ανθρώπων δεν ήταν τόσο κοντά η μία στην άλλη και την ίδια ώρα οι καρδιές τους τόσο μακριά! Βεβαίως, αυτό που υπονοεί ξεκάθαρα ο Σαμαράκης είναι η αλλοτρίωση και ταυτόχρονα η αποξένωση, η απροσωποποίηση και η αποπνευματοποίηση του σύγχρονου ατόμου και των σύγχρονων κοινωνιών. Τα συμπτώματα της αλλοτρίωσης και του εκφυλισμού του σύγχρονου ανθρώπου, τα οποία δεν άφησαν δυστυχώς ανεπηρέαστη ούτε την κυπριακή κοινωνία.

Όλοι έχουμε διαπιστώσει «ιδίοις όμμασιν» τις χρησιμοθηρικές ανθρώπινες σχέσεις, τον αριβισμό και την εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον συνάνθρωπό του. «Homo homini lupus», μαθαίναμε μικροί, δηλ. «ο άνθρωπος προς άνθρωπο, λύκος» και άλλα τόσα ανάλογα παραδείγματα διδαχθήκαμε παράλληλα, που εξαιτίας τους η ανθρωπότητα οδηγήθηκε στον όλεθρο. Τίποτα τελικά δεν αφομοιώσαμε εμείς εδώ. Τίποτα δεν μπορέσαμε να μάθουμε, γιατί δυστυχώς ακροθιγώς αγγίξαμε και αγγίζουμε τη γνώση.

Συναφές όμως με τα πιο πάνω, είναι βεβαίως το γεγονός, ότι στον τόπο μας έχουμε αναγάγει την κουμπαροκρατία, την κομματοκρατία και τη ρουσφετολογία σε κύριους θεσμούς, σε «modus vivendi», ενώ την ίδια στιγμή οι πλέον κύριοι θεσμοί, όπως της οικογένειας, της εκπαίδευσης, της θρησκείας, της οικονομίας, της πολιτικής κ.λπ. εκπέμπουν «s.o.s». Ο κάθε ένας ασήμαντος, ανίκανος να προαχθεί λόγω προσόντων και ικανοτήτων, επιζητεί την εφήμερη δόξα μέσα από γνωριμίες και επικοινωνιακά τεχνάσματα, αγνοώντας βέβαια πως ό,τι και να κάνει, όσοι εκ των προτέρων τον γνώριζαν και τον γνωρίζουν, έχουν μάλλον επίγνωση της μετριότητάς του και της πνευματικής του ένδειας.

Αλαζονεία, φιλοδοξία, δίψα για επιβολή και επικράτηση, αδικία, αναξιοκρατία, αλλοίωση ακόμη και της ίδιάς μας της γλώσσας. Τίποτα, τίποτα δεν σεβαστήκαμε. Και ας μας έστελλε τις μέλισσές του ο Ονήσιλος τόσα χρόνια τώρα, και ας πάλευαν αυτές να μας κεντρίσουν, να μας ξυπνήσουν, να μας δώσουν επιτέλους το μήνυμα. Δεν θέλαμε όμως να δούμε, ούτε ν’ ακούσουμε κανένα θέλαμε. Και όταν το ποδοβολητό των βαρβάρων έφτασε, ήταν ήδη αργά. Η κρίση ήταν και είναι μια αναμενόμενη εξέλιξη της παχύδερμης και νεόπλουτης συμπεριφοράς μας. Όλοι μας ανεξαιρέτως έχουμε μερίδιο ευθύνης, αλλά κάποιοι φέρουν, σαφέστατα, μεγαλύτερες και βαρύτερες ευθύνες.

«Nulla poena sine lege». Κανένα έγκλημα χωρίς νόμο. Και εμείς περιμένουμε επιτέλους να αποδοθούν ευθύνες. Να ακούσουμε το βαρύγδουπο «mea culpa», χωρίς ο ένας να επιρρίπτει ευθύνες στον άλλο ωσάν να πρόκειται για παιχνίδια πεντάχρονων παιδιών. Η κοροϊδία και η ατιμωρησία πρέπει επιτέλους να πάψουν. Οι νόμοι πρέπει επιτέλους να ισχύσουν για όλους.

Όπως πολύ ορθά έγραψε σε άρθρο της η κ. Κλαίρη Αγγελίδου, η κρίση δεν είναι οικονομική. Είναι πρωτίστως ηθική. Και οι ηθικοί αυτουργοί, προσθέτω, πρέπει να τιμωρηθούν παραδειγματικά. Κάποιοι αβούλως και ασκόπως έπαιξαν και παίζουν τη μοίρα του τόπου, τις ζωές τόσων ανθρώπων στα ζάρια, κλεισμένοι σε πολυτελείς σάλες, φορώντας πανάκριβα ρούχα, παριστάνοντας τους γίγαντες και χορεύοντας στις πλάτες αφελώς ανυποψίαστων ανθρώπων. Με κουτσουρεμένα τα όνειρα, στερώντας τους το δικαίωμα στη ζωή, πώς μπορούν οι νέοι όμως να προχωρήσουν; Ακούμε τώρα για νέες περικοπές μισθών στο Δημόσιο, απολύσεις και πολλές άλλες απαιτήσεις που θα θέσει σύντομα στο τραπέζι η Τρόικα, με την κάθοδό της στο νησί.

Και ρωτώ: γιατί επιτέλους δεν απαιτούν τα χρήματα που υπολείπονται από αυτούς που τα έχουν κλέψει; Γιατί όλοι αυτοί οι δήθεν ικανοί άνθρωποι, τα «πρότυπα» τούτου του τόπου που καμουφλάρονται πίσω από τις γραβάτες τους, δεν τολμούν να φανερώσουν την αλήθεια, παρά μόνο υποτιμούν την νοημοσύνη των πολιτών; Επιτέλους έχουμε αηδιάσει με την τόση υποκρισία και τον στρουθοκαμηλισμό που καραδοκεί ανάμεσα σε όσους κατέχουν θώκους, ανεξαρτήτως πολιτικού χρώματος. Δυστυχώς, μας υπολείπεται ανθρωπιά, κύριοι. Έχουμε χάσει την αιδώ.

Η έπαρση, η καταναλωτική μανία και ο τομαρισμός οδήγησαν στην ύβρη. Ακολούθησε η «άτη», το θόλωμα του νου, που έφερε ακόμα σοβαρότερα σφάλματα, μέχρι που προκαλέσαμε ασύστολα και εξακολουθούμε, ακόμη, την οργή-νέμεση του Θεού. Δυστυχώς, δεν ήμασταν πρόθυμοι ούτε να διδαχθούμε, ούτε προφανώς να διορθωθούμε και καταλήξαμε στην «τίσιν», η οποία επέφερε την τελειωτική συντριβή μας, επιβεβαιώνοντας τον θυμόσοφο λαό μας που λέει πως «τον περήφανον τζαι τον μουττάν, ο Θεός τον προυμουττά».

Για ένα πράγμα εύχομαι και ελπίζω. Να 'ναι αυτή η κρίση, αυτός ο απόλυτος ξεπεσμός, η αφορμή για να ψάξουμε τον άνθρωπο μέσα μας και δίπλα μας. Το «ένδον σκάπτε» είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για μια στροφή στις ανθρωπιστικές αξίες, που η εποχή μας κονιορτοποίησε. Πρέπει να αναθεωρήσουμε όχι μόνο αντιλήψεις, αλλά να αναζητήσουμε αρχές και κανόνες ζωής, οι οποίες ύδρευαν σε παλαιότερους χρόνους τη ζωή των παππούδων μας, όταν ακόμα οι άνθρωποι ήταν λιτοί, απλοί, αυτόφωτοι, γεμάτοι καλοσύνη. Να δώσουμε στα παιδιά μας υγιή πρότυπα, ικανούς πολιτικούς και πνευματικούς ταγούς, για να νιώσουν από δω και πέρα ασφάλεια και σταθερότητα. Τους το χρωστάμε άλλωστε.

Το μόνο ελπιδοφόρο στοιχείο, είναι πως έχουμε πιάσει τόσο πάτο, που άλλο δεν έχει εκτός από την άνοδο. Ίδωμεν…

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΧΡΙΣΤΟΥ-ΣΑΡΡΗ
Φιλόλογος