... η αναστολή συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις;

Όταν αποφασίστηκε η αναστολή συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις εξαιτίας της τουρκικής πειρατικής δραστηριότητας στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας δημιουργήθηκε η ελπίδα ότι αυτή η απόφαση θα μπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία μιας νέας πολιτικής και στρατηγικής στο Κυπριακό. Με κεντρικό στόχο την υπεράσπιση της κρατικής υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας και με προβολή της απλής αλήθειας, ότι το Κυπριακό είναι πρωτευόντως πρόβλημα εισβολής, κατοχής και παραβίασης ρητών κανόνων του διεθνούς δικαίου.

Στην περίοδο που ακολούθησε υπήρξε η δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, με την οποία αποδέχθηκε να περιληφθεί το θέμα του φυσικού αερίου στις διαπραγματεύσεις, με την προσθήκη ότι αυτή η συζήτηση θα μπορούσε να γίνει ως τελευταίο θέμα μαζί με το εδαφικό. Προηγήθηκε η «μεσολαβητική πρόταση» του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ από τέσσερα σημεία.

1. Δημιουργία ομάδας προβληματισμού(!) για το φυσικό αέριο, αποτελούμενη από ίσο αριθμό Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων εμπειρογνωμόνων, με αποστολή τη «βέλτιστη διαχείριση των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες».
2. Προσωρινή αποχώρηση του «Μπαρμπαρός».
3. Επάνοδος της ελληνικής κυπριακής πλευράς στις συνομιλίες.
4. Επανάληψη των λεγομένων «χιαστί» συναντήσεων του Ε/κ και Τ/κ διαπραγματευτή σε Άγκυρα και Αθήνα.

Η απόρριψη των προτάσεων Άιντα δεν αποθάρρυνε την τουρκική προκλητικότητα. Απαίτησε «πάγωμα» των γεωτρήσεων της ΕΝΙ-KOGAS και ταυτόχρονη και ίσου χρόνου αποχή των σεισμικών ερευνών του «Μπαρπαρός». Δηλαδή, χωρίς περιστροφές, η Άγκυρα επιδίωξε την εξίσωση της άσκησης των νομίμων κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις πειρατικές ενέργειες της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Μετά την απόρριψη της εξόφθαλμα αρπακτικής αυτής πρότασης, διεβιβάσθησαν προς την τουρκική πλευρά μέσω του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών προτάσεις της Ελληνικής Κυπριακής πλευράς, που προέβλεπαν ότι οι φυσικοί πόροι της Κύπρου θα αποτελούν ομοσπονδιακή αρμοδιότητα, ότι η κατανομή των εσόδων θα γίνεται με βάση τις συγκλίσεις Χριστόφια-Ταλάτ και ότι προς τον σκοπό αυτό θα δημιουργηθεί κοινό κρατικό ταμείο, που θα λειτουργεί στη βάση «βέλτιστων διεθνών πρακτικών». Η Τουρκία βέβαια απέρριψε και αυτές τις επικίνδυνες για την ελληνική πλευρά προτάσεις, και επέμεινε αμετακίνητα σε δημιουργία διμερούς μεταβατικής ομάδας εμπειρογνωμόνων διαχείρισης των ενεργειακών πόρων και σε υπαγωγή του ταμείου εσόδων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ή της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Προφανώς, όλες αυτές οι προτάσεις και αντιπροτάσεις έθεταν σε σοβαρή αμφισβήτηση την ίδια την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ενώ θέτουν υπό σοβαρή απειλή την κυριότητα του φυσικού αερίου.

Δυστυχώς, αντί αξιοποίησης των ορθών πρωτοβουλιών που ανελήφθησαν με τη συνάντηση του Καΐρου, με την επίσκεψη του Προέδρου Αναστασιάδη στη Μόσχα και την ανάπτυξη σχέσεων με το Ισραήλ, σπεύδουμε, όπως φαίνεται, να επανέλθουμε στις συνομιλίες. Χωρίς σαφή και ρητή εκ μέρους της Τουρκίας δέσμευση ότι δεν θα επαναλάβει τις πειρατικές της ενέργειες στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και με ομιχλώδες τοπίο σε σχέση με τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη. Ο κίνδυνος να εξανεμιστούν οι στρατηγικές συμμαχίες και τα ερείσματα που δημιουργήθηκαν από τις πρωτοβουλίες σε Κάιρο, Μόσχα, Ισραήλ είναι άμεσος και υπαρκτός.

Τελικά το ερώτημα είναι: Η αναστολή συμμετοχής στις διαπραγματεύσεις, αντί αφετηρία μιας νέας στρατηγικής, υπήρξε μια μικρή ανώφελη παρένθεση;

ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Λ. ΟΜΗΡΟΥ
Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων