Αν ανατρέξει κανείς στο πώς έχουν εξελιχθεί οι εκλογικές αναμετρήσεις τα τελευταία τριάντα χρόνια, αλλά και πώς έχει διαμορφωθεί ο ρόλος της «επικοινωνίας» και «έρευνας», θα εκπλαγεί. Ο τομέας της «επικοινωνίας» και «έρευνας», αν και διαφορετικός, εντούτοις είναι απόλυτα συνδεδεμένος και αλληλοσυμπληρούμενος. Η πολιτική επικοινωνία επιβάλλει όπως ο κάθε «επικοινωνιολόγος» ή «σύμβουλος δημοσίων σχέσεων» είναι καλός γνώστης της επιστήμης της έρευνας ή τουλάχιστον να γνωρίζει τα βασικά και ιδιαίτερα τη χρήση των αριθμών.
Τη δεκαετία του '80 θα θυμάται ο Κύπριος πολίτης ότι ένα από τα κύρια συστατικά των εκλογικών αναμετρήσεων ήταν τα συλλαλητήρια. Όλοι θυμούνται την πλατεία Ελευθερίας, για παράδειγμα, στη Λευκωσία, που ασφυκτιούσε είτε από Συναγερμικούς, ΑΚΕΛικούς, ΔΗΚΟϊκούς, ΕΔΕΚίτες ψηφοφόρους όταν προσφωνούσε κάποιος ηγέτης.
Έβλεπε κανείς όλους να κρατάνε τα σημαιάκια και να στέκονται σε κάποιο τείχος φωνάζοντας συνθήματα. Σταδιακά, και ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία όδευε προς τον 21ον αιώνα, τα συλλαλητήρια έγιναν συγκεντρώσεις σε κάποιο ξενοδοχείο, συνάξεις σε σπίτια, ομιλίες σε συλλόγους, περπάτημα στους δρόμους, ενώ κανείς θα έλεγε ότι σήμερα επικρατεί κυρίως η χρήση των ΜΜΕ με έντονο το στοιχείο της επικοινωνίας, όπως για παράδειγμα οι πολιτικές συζητήσεις στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο.
Το ύφος και ο τόνος ομιλίας ενός υποψηφίου σε μια συζήτηση, τα οποία επηρεάζουν άμεσα τον τρόπο που απευθύνεται, είναι μόνο μερικές από τις συστάσεις που θα κάνει ο σύμβουλος δημοσίων σχέσεων. Τα τελευταία χρόνια σημαντική άνοδο, ως εργαλείο χρήσης σε εκλογικές αναμετρήσεις, έχει κερδίσει και το διαδίκτυο, ο ρόλος του οποίου, όμως, δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως τα παραδοσιακά μέσα και ο οποίος μάλλον θα παραμείνει συμπληρωματικός.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονισθεί ότι η «επικοινωνία» και η «έρευνα» έχουν πλέον καταστεί αναλλοίωτο κομμάτι της κάθε προεκλογικής εκστρατείας. Πέραν της μελέτης και παρακολούθησης της πρόθεσης ψήφου, στην αρχή κάθε εκστρατείας το επιτελείο μελετά τις δημοσκοπήσεις, ώστε να σκιαγραφήσει το προφίλ των οπαδών του και γενικά να γνωρίσει όσον το δυνατό καλύτερα τον ψηφοφόρο του.
Δηλαδή, αναλύει δημογραφικά στοιχεία όπως σε ποια ηλικιακή ομάδα ανήκει, το φύλο, επίπεδο μόρφωσης, κοινωνική τάξη, αλλά και ψυχογραφικά στοιχεία όπως προσωπικότητα, τρόπο ζωής (ενδιαφέροντα, άποψη, ιδεολογία), ακόμα αξίες και ιδανικά ή και τρόπο συμπεριφοράς. Διά μέσου της έρευνας και λαμβανομένου και του στοχευόμενου πληθυσμού, αλλά και άλλων συστατικών, το κάθε επιτελείο θα αποφασίσει το μήνυμα με το οποίο θα απευθυνθεί στον πολίτη και θα δημιουργήσει ίσως και τα «σλόγκαν» που θα χρησιμοποιήσει στην εκστρατεία, τα οποία θα πρέπει να οδηγούν στο κεντρικό μήνυμα.
Περαιτέρω, η επικοινωνία θα ορίσει τον τρόπο με τον οποίο το μήνυμα θα πάει στον πολίτη ή ψηφοφόρο και πώς, δηλαδή μέσου ποιών μέσων και με ποιον τρόπο. Δεν είναι της ώρας να αναλυθεί με λεπτομέρεια ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει η επικοινωνία, απλώς θα πρέπει να αναφερθεί ότι απαραίτητο συστατικό είναι όπως το κάθε μήνυμα είναι «αληθινό» και να απευθύνεται με ειλικρίνεια στον απλό πολίτη. Πολλά είναι τα παραδείγματα προεκλογικών μηνυμάτων, τα οποία εκ των υστέρων δεν ανταποκρίθηκαν.
Συνεπώς, η «επικοινωνία» και η «έρευνα» έχουν πλέον καταστεί σημαντική δύναμη με την καλή έννοια, στις οποίες στηρίζονται οι διάφορες προεκλογικές εκστρατείες και όχι μόνο.
ΔΡ. ΝΑΣΙΟΣ ΟΡΕΙΝΟΣ
Εκλογικός Αναλυτής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου
