Πριν από τρεισήμισι χρόνια έγραφα στο σύγγραμμά μου «Ενεργειακός Σχεδιασμός 2011-2030 και Γεωπολιτική» σχεδόν όλα όσα συμβαίνουν σήμερα. Επειδή τότε τοποθετήθηκα, συμφωνώ σήμερα με την Κυβέρνηση που αποχώρησε από τις διαπραγματεύσεις. Βέβαια, ήταν κέρδος για τη Δημοκρατία η συμφωνία του κ. Χριστόφια με τον κ. Ταλάτ ότι «οι υδρογονάνθρακες ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, όχι στις Πολιτείες». Κέρδος ήταν και η συμφωνία του κ. Χριστόφια με τον κ. Έρογλου ότι «Τα (καθαρά) έσοδα από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων ανήκουν στην Κεντρική Ομοσπονδία, που θα τα κατανέμει στους Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους μετά τη λύση».
Διετέλεσα Διαπραγματευτής και ας μου επιτραπεί να αναφέρω μόνο χρήσιμες, βασικές και αυτονόητες αρχές (βλ. στο σύγγραμμά μου, σελ. 216-7) για την κατανομή εσόδων:
1. Πολύ ορθά ο Πρόεδρος και τα κόμματα στέλλουν το μήνυμα σε ΟΗΕ, ΕΕ, ΗΠΑ και Τουρκία ότι «οι Διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να συνεχίζουν κάτω από απειλές».
2. Οι υδρογονάνθρακες ανήκουν στην Κυπριακή Δημοκρατία -και μετά τη λύση στην Κεντρική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση- και δεν πρέπει να διασυνδέονται με τη λύση.
3. Η Κυπριακή Κυβέρνηση πρέπει να καλέσει την Τουρκία να συγκαθορίσουν επίσημα και τυπικά τη μέση γραμμή των εκατέρωθεν ΑΟΖ τους. Ο καθορισμός είναι εύκολος. Η Τουρκία ας μην αρνηθεί, γιατί οι Τουρκοκύπριοι πια θα την αμφισβητήσουν έντονα.
4. Δεν χωρεί συμφωνία με το ψευδοκράτος για το φυσικό αέριο, αφού δεν αναγνωρίζεται (Ψηφίσματα ΗΕ 541, 550). Μια συμφωνία με τους TΚ θα τους έκανε να μη θέλουν λύση.
5. Τα ΗΕ ας επιβλέπουν μόνο -μετά τη λύση- την ασφαλή φύλαξη των εσόδων των ΤΚ, που προτείνω να γίνεται με βάση τις εξής οικονομικές, ενεργειακές, κοινωνικές αρχές.
6. Πρώτον, καθορίζονται τα καθαρά έσοδα αφού αφαιρεθούν οι ενδεχόμενες αναγκαίες δαπάνες που συμφωνήθηκαν με τις ξένες εταιρείες. Απ’ το υπόλοιπο ποσό αφαιρούνται:
6α. Αποθεματικό για ισοσκέλιση του Δημοσιονομικού Ελλείμματος και συγκράτηση του Δημόσιου Χρέους της Ομοσπονδίας σε συμμόρφωση με αποφάσεις της ΕΕ για τα μέλη. Μια ισχυρή οικονομία θα ενισχύσει την ειρήνη, αλλιώς θα υπάρξουν διενέξεις ΤΚ και ΕΚ.
6β. Ένα ποσό για δημιουργία Ταμείου Απαλλοτριώσεων για έργα της Ομοσπονδίας και υποδομές στις 2 Πολιτείες. Εννοείται ότι το Ταμείο θα ενισχύεται και από ξένες δωρεές, από ενισχυμένα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε., από δωρεές αποδήμων και φίλων χωρών.
6γ. Ένα ποσό για δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης ΑΠΕ (ηλιακή ενέργεια, αιολική, κ.ά.), Ανακύκλωσης (λυμάτων), Δασώσεων. Το Ταμείο θα ενισχύεται κι από κονδύλια της ΕΕ.
6δ. Ένα ποσό ως Ταμείο Πρόληψης-Καταστολής Μεγάλων Καταστροφών (ενισχυμένο από το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ) για πυρκαγιές, πλημύρες, σεισμό, ραδιενέργεια απ’ τον πυρηνικό σταθμό Άκουγιου Τουρκίας, που θα έπληττε πρώτα και κύρια τους ΤΚ.
6ε. Ταμείο για τις νέες γενεές (μόρφωση, εργοδότηση) κατά το πρότυπο της Νορβηγίας.
Αφού παρακρατηθούν τα 5 πιο πάνω ποσά, το υπόλοιπο μπορεί να διανεμηθεί μεταξύ των ΕΚ και ΤΚ στην αναλογία των πληθυσμών τους κατά την τελευταία επίσημη Απογραφή, του 1973: 81,6% ΕΚ, 18,4% ΤΚ. Η αναλογία για τους ΤΚ θα δίδεται από τα Η.Ε., υπό τον όρο ότι θα εκταμιεύεται σύμφωνα με την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων (που δεν θα κυπροποιηθούν). Για παράδειγμα αν στον δεδομένο χρόνο t έχει αποχωρήσει ο μισός από τον συμφωνημένο αριθμό των Τούρκων (εποίκων και στρατιωτών) τότε τα Η.Ε. να δίδουν στους ΤΚ το μισό ποσό (και θα τους φυλάσσουν το υπόλοιπο μέχρι να αποχωρήσουν και οι υπόλοιποι Τούρκοι).
Έτσι, θα υπάρχει μοχλός πίεσης επί της Τουρκίας από τους ίδιους τους ΤΚ και τα Η.Ε. για να αποσύρει τον στρατό της και τους εποίκους κανονικά. Αν η Τουρκία καθυστερεί, τότε εκτίθεται στα Η.Ε. και θα αποστερεί από τους ΤΚ όλα όσα δικαιούνται. Οι ΤΚ ως Ευρωπαίοι θα είχαν ισχυρό έρεισμα να σύρουν την Τουρκία σε δικαστήρια.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η πρόταση είναι ορθολογική, δίκαιη, εγγυάται ασφάλεια και ανάπτυξη της Κύπρου, των ΕΚ και ΤΚ. Κατατέθηκε, όπως προαναφέρθηκε, μέσω του βιβλίου μου (σελ. 216-7) πριν τρεισήμισι χρόνια. Αν είναι ανάμεσα στις καλές προτάσεις, τότε θα αντέξει.
ΙΩΣΗΦ ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ
Τέως Διαπραγματευτής, Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ην. Εθνών-Κύπρου (Το παρόν άρθρο δεν δεσμεύει τον Σύνδεσμο Ην. Εθνών-Κύπρου)
