Ο κυπριακός Ελληνισμός τιμά μαζί με ολόκληρο το έθνος την ηρωική εξέγερση του Πολυτεχνείου. Και αυτό όχι απλώς στα πλαίσια μιας επιβαλλόμενης απόδοσης φόρου τιμής σε όσους έδωσαν τη ζωή τους και αγωνίστηκαν για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, αλλά κυρίως για να αντλήσουμε τα σωστά διδάγματα που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους της άμεσης αμφισβήτησης της ιστορικής παρουσίας και συνέχειας του Ελληνισμού στην Κύπρο.

Έτσι, το Πολυτεχνείο δεν αποτελεί απλώς ένα επετειακό χρέος προς τους νεκρούς και τους αγωνιστές, ούτε είναι ένα πολιτικό μνημόσυνο τυπικής αξίας. Αποτελεί κυρίως φάρο καθοδηγητικό του αγώνα μας και αφετηρία καινούργιων μας οραματισμών. Είναι γι’ αυτό που και οι φετινοί γιορτασμοί του Έπους του Πολυτεχνείου, καταξιώνοντας το πνεύμα των «Ελευθέρων Πολιορκημένων» του Νιόβρη του 1973, αποτελούν ορόσημο για τον αγώνα του δικού μας λαού για αντίσταση στην ξένη κατοχή, για λευτεριά και δικαίωση.

Σήμερα, η μνήμη όλων μας γυρνά 41 χρόνια πίσω. Ξαναζωντανεύουν οι τσακισμένες πόρτες του Πολυτεχνείου. Ακούεται ξανά η φωνή του «Ραδιοσταθμού των ελεύθερων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζομένων Ελλήνων» να καλεί όλους στον αγώνα για την ανατροπή της χούντας, στον αγώνα για λευτεριά και ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Αυτήν την ώρα της μνήμης και της αξιολόγησης ενεργειών, λαθών και παραλείψεων, δεν μπορούμε παρά με αίσθημα ιστορικής ευθύνης να διαπιστώσουμε πως άλλη θα ήταν η εξέλιξη των γεγονότων και άλλη η τύχη της Κύπρου αν διαφορετική ήταν η συμπεριφορά και στάση όσων στην Κύπρο υπηρέτησαν πρόθυμα την εφτάχρονη χουντική τυραννία.

Η χρονική εξέλιξη των γεγονότων του Πολυτεχνείου, ως ενός γεγονότος κορύφωσης της αντίστασης της νεολαίας και του λαού ενάντια στη δικτατορία, δείχνει πως το Πολυτεχνείο δεν ήταν ένα τυχαίο και ξεκάρφωτο ιστορικό γεγονός, αλλά το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μιας διαδικασίας ωρίμανσης του αντιδικτατορικού κινήματος μέσα από τη συνειδητοποίηση της απλής αλήθειας πως η λύση των όποιων προβλημάτων της νεολαίας και του λαού περνούσαν αναπότρεπτα μέσα από την πτώση της χούντας.

Γι' αυτό ο ξεσηκωμός του Πολυτεχνείου συνιστά το κορυφαίο αποτέλεσμα της ωρίμανσης των αγώνων της νεολαίας και του λαού, για τη λύση των οξυμμένων από τη δικτατορία προβλημάτων, αλλά και την έκφραση της αδάμαστης θέλησης για την ανατροπή της.

Κι ακόμα θα πρέπει να επισημάνουμε πως η ανασύνθεση της ιστορικής μνήμης θα μπορούσε να επανασυνδέσει τα κομμένα νήματα των μεγάλων προσπαθειών του νεότερου Ελληνισμού.

Θα πρέπει ακόμα να πούμε πως το Πολυτεχνείο, σαν συγκεκριμένη πρακτική και έκφραση αγωνιστική, αποτέλεσε μιαν αυθεντική και γνήσια έκφραση του λαϊκού κινήματος, που σωστά πολιτικοποιημένο αρνείτο τα παραδοσιακά κλισέ δράσης και αυθόρμητα καθόρισε την πορεία του χωρίς δισταγμούς, αναστολές, φόβους και προκαταλήψεις.

Από την άποψη αυτή το Πολυτεχνείο σήμανε και μια νέα εποχή στην ελληνική πολιτική ιστορία, αφού μετά από δεκαετίες το λαϊκό κίνημα ξέφυγε αποφασιστικά από τη λογική του ισοζυγίου δυνάμεων, των ηττοπαθών αντιλήψεων, των δύσκαμπτων και συντηρητικών τάσεων που παρέμεναν στο λαϊκό σώμα σαν υπολείμματα της προηγούμενης περιόδου που σηματοδοτείτο από την πίκρα του εμφυλίου και των συνεπειών του.

Έτσι η γενιά του Πολυτεχνείου, απελευθερωμένη από αυτές τις δογματικές αναστολές του παρελθόντος, καθόρισε μια νέα πρακτική και δυναμική που βρίσκει έκφραση στις πολιτικές εξελίξεις που δρομολογήθηκαν αργότερα με την καθιέρωση εντελώς καινούργιων πολιτικών δυνάμεων στο παρασκήνιο.

Ποιοι, όμως, ήταν οι στόχοι του Πολυτεχνείου; Ποια αιτήματα εκφράζονταν, ποια οράματα ζητούσαν μετουσίωση σε πράξη. Τι εγκυμονείτο και τι αναζητούσε το φοιτητικό και ευρύτερο λαϊκό κίνημα μέσα από τη λεγόμενη «άνοιξη του φοιτητικού Κινήματος» το ’73, με την κατάληψη της Νομικής Σχολής, με το λαϊκό ξέσπασμα στο μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου και τέλος με το Πολυτεχνείο; Ήταν μήπως απλώς στόχος η βελτίωση των συνθηκών στους χώρους σπουδών για τους φοιτητές, ήταν απλώς η πτώση της δικτατορίας;

Η απόπειρα αυθεντικών ερμηνειών και συμπερασμάτων ενέχει πάντα κινδύνους λαθών και παραλείψεων. Ωστόσο, η παράθεση των βασικών στόχων όπως αυτοί επικεντρώνονται στη συνθηματολογία και τα γενικότερα πολιτικά αιτήματα του Πολυτεχνείου και των κινητοποιήσεων που προηγήθηκαν, θα μπορούσαν να καθοριστούν στα πιο κάτω:

Απαλλαγή από την υποτέλεια και την εξάρτηση από ξένα κέντρα αποφάσεων, που η κυρίαρχη παρουσία τους στην Ελλάδα κορυφώθηκε μέσα από τη δική τους έμπνευσης επιβολή της εφτάχρονης δικτατορίας.

Οριστική καταδίκη της δικτατορίας σαν αντιλαϊκής, ξενόδουλης και αντιδραστικής. Εκδημοκρατισμός και εκσυγχρονισμός της δημόσιας ζωής και του κράτους, καθώς και η εκρίζωση του παρακράτους. Κατοχύρωση των πολιτικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών. Η στερέωση των διαδικασιών που εγγυώνται τη λαϊκή ενεργοποίηση και συμμετοχή. Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων. Η συμμετοχή του φοιτητικού κινήματος στους μηχανισμούς διοίκησης και διεύθυνσης του Πανεπιστημίου. Η ενίσχυση του προϋπολογισμού για την Παιδεία. Όπως προκύπτει από τα πιο πάνω, ο στόχος του Πολυτεχνείου δεν ήταν απλώς αγώνας με φοιτητικά αιτήματα ή για μια δημοκρατία τύπου προ του ΄67, αλλά ο αγώνας ήταν σαφώς αντιδικτατορικός, αντιφασιστικός για εθνική ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία και ακόμα με οράματα για κοινωνική απελευθέρωση.

Έτσι, πέρα από διαστρεβλώσεις και νοθεύσεις, το Πολυτεχνείο αρνείται να υποταχθεί σε οποιεσδήποτε αυθαίρετες ερμηνείες και σκοπιμότητες και παραμένει γνήσιο σύμβολο των αγώνων του ελληνικού λαϊκού κινήματος για εθνική ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Και βέβαια το Πολυτεχνείο από την ίδια τη φύση και το περιεχόμενό του απορρίπτει κάθε προσπάθεια εγκλεισμού του μηνύματός του σε πολιτικά μνημόσυνα συγκινησιακής υφής και μουσειακής αναφοράς.

Η 17η του Νιόβρη αποτελεί αφετηρία καινούργιων αγώνων για την ολοκλήρωση των στόχων, των οραμάτων και των προσδοκιών του Ελληνισμού.

Χρέος μας σήμερα είναι να μην επιτρέψουμε την πλαστογράφηση της Ιστορίας, την παραχάραξη της αλήθειας, τη διαστρέβλωση του μηνύματος του Πολυτεχνείου και του όποιου λαϊκού αγώνα. Χρέος μας να μη δεχτούμε και να μην ανεχτούμε να μετατρέψουν το Πολυτεχνείο από οχυρό ελευθερίας σε οχυρό των κάθε λογής πλαστογράφων της Ιστορίας και να σταθούμε υπερασπιστές τού και σήμερα με κάθε κόπο και κάθε θυσία.

Χρέος μας ακόμα να επαναβεβαιώσουμε ότι οι μεγάλες ιστορικές στιγμές των λαών επιτυγχάνονται όχι κατ’ ανάγκην ως λογική επιδίωξη εφικτών στόχων, αλλά ως αποτέλεσμα του αυθόρμητου καθορισμού πορείας χωρίς αναστολές, φόβους και προκαταλήψεις. Ως η άρνηση των ηττοπαθών αντιλήψεων και των δύσκαμπτων και συντηρητικών τάσεων που μετρούν και ξαναμετρούν τις προοπτικές της επιτυχίας.

Χρέος μας λοιπόν και στον δικό μας αγώνα να αποφύγουμε την προσαρμογή με την κατοχή, να μην υποταχθούμε στη λογική του λεγόμενου ρεαλισμού και να επιμείνουμε στις άφθορες αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.

Αυτή είναι η οφειλόμενη ανταπόκριση στο χρέος του Πολυτεχνείου, ως επικύρωση του αξιώματος ότι οι αγώνες δεν δικαιώνονται παρά μόνο με τη συνέχισή τους.

ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΟΜΗΡΟΥ
Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων και Πρόεδρος Κ.Σ. ΕΔΕΚ