Σε αυτήν την εξόχως αντιηρωική εποχή, αλλά μέσα σε ένα «εύκρατο πολιτικό κλίμα» πανηγυριζόντων, ξένων τε και ημεδαπών, ως προς τις προοπτικές επίτευξης λύσης του Κυπριακού, αλλά και στην εποχή της χρηματοκρατίας, της Τρόικας, της εξουθενωτικής λιτότητας, της κοινωνικής δυστυχίας και του θριάμβου των «αγορών» επί της δημοκρατίας, η αναφορά στον Αλέκο Παναγούλη σε αυτήν την ετήσια ρωγμή του χρόνου μοιάζει περισσότερο με διακοπή ενός μακάριου ύπνου, που εξελίσσεται σε εθνικό και κοινωνικό λήθαργο. Μοιάζει ακόμα με γροθιά σε μια υπνώττουσα, εθνικά και κοινωνικά, συνείδηση. Ο θάνατος του αγωνιστή των αγωνιστών και του ήρωα των ηρώων Αλέκου Παναγούλη την 1η Μαΐου του 1976 συγκλόνισε τον ελληνικό λαό αλλά και τον κυπριακό Ελληνισμό, με τον οποίο διατηρούσε στενούς και ακατάλυτους αγωνιστικούς δεσμούς.
Στις 13 Αυγούστου του 1968, ο Παναγούλης γίνεται παγκόσμια γνωστός καθώς μεταδίδεται η πληροφορία ότι αποπειράθηκε να σκοτώσει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο. Μέσα σε μια Ελλάδα όπου η ενεργητική αντίσταση στη χούντα αριθμούσε μόλις μερικές εκατοντάδες συμμετοχές, η είδηση για την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα μετατράπηκε σε εγερτήριο σάλπισμα, για μια πιο μαζική και αποφασιστική αντίδραση προς τη δικτατορία. Η σύλληψη του Παναγούλη και τα απάνθρωπα βασανιστήρια στα οποία υποβάλλεται, στο κελί-τάφο στο Μπογιάτι, μένουν στην ιστορία ως αποθέωση της ανθρώπινης περιφρόνησης προς τη σωματική βία αλλά και τον ίδιο το θάνατο. Η απολογία του ενώπιον του Στρατοδικείου προκάλεσε πραγματικό σοκ στους δικτάτορες.
«Δεν υπάρχει, κύριοι Στρατοδίκαι, ωραιότερο κύκνειο άσμα για κάθε αγωνιστή από τον επιθανάτιο ρόγχο μπροστά στα πολυβόλα του εκτελεστικού αποσπάσματος της τυραννίας». Η καταδίκη του σε θάνατο, η άρνησή του να υποβάλει αίτηση απονομής χάριτος και η φρικτή απομόνωσή του στο τσιμεντένιο κελί-τάφο 2Χ2, καθιέρωσε τον Παναγούλη σε έναν πανελλήνιο και παγκόσμιο θρύλο. Σε μιαν ανθρώπινη ύπαρξη που αποτελούσε ένα διαρκή ύμνο προς την ελευθερία. Ένθερμος μαχητής του αγώνα του κυπριακού λαού για ελευθερία, πρωταγωνιστεί μετά την πτώση της δικτατορίας στον αγώνα για την επιστροφή του Μακάριου στην Κύπρο. Έρχεται στην Κύπρο το 1975. Περιοδεύουμε στις ελεύθερες περιοχές.
Γίνεται δεκτός με αγάπη και ενθουσιασμό. Ως βουλευτής ετοιμάζεται να αποκαλύψει τα αρχεία της ΕΣΑ, κάτι που προκαλεί πανικό για τα απομεινάρια της χούντας, αλλά και τους κρυφούς συνεργάτες της. Οι ύποπτες συνθήκες του θανάτου του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα έχουν συνδεθεί με τον αμείλικτο πόλεμο που είχε κηρύξει εναντίον των βασανιστών του ελληνικού λαού, αλλά και των ενόχων της κυπριακής τραγωδίας. Η θύμηση του Αλέκου Παναγούλη δεν είναι μια απλή εκπλήρωση χρέους. Είναι κυρίως οφειλή προς την ανάγκη να αντλούμε διδάγματα για μιαν αγωνιστική στάση, μια στάση συνεχούς αγρυπνίας στην «γκρίζα» και «υπνώττουσα» εποχή μας.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΟΜΗΡΟΥ
Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων και Πρόεδρος Κ.Σ. ΕΔΕΚ
