Μια κριτική αξιολόγηση των δύο χρόνων της διακυβέρνησης Αναστασιάδη
Ως υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2013 ο κ. Ν. Αναστασιάδης διακήρυξε ότι στόχος του ήταν να οδηγήσει την Κύπρο σε μια νέα εποχή. Υποσχέθηκε την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων και την επανεκκίνηση της οικονομίας, την αξιοκρατία, ένα αποτελεσματικό κράτος καθώς και μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού. Υπογράμμιζε επίσης κατ’ επανάληψιν ότι δεν μπορεί να επιστρέψει το απορριφθέν Σχέδιο Ανάν. Όλα αυτά, τόνιζε, θα υλοποιούντο με τη συνένωση δυνάμεων.
Οι προσδοκίες για αξιοκρατία κατέρρευσαν καθώς από τις πρώτες επιλογές του Προέδρου Αναστασίαδη επικράτησε πανηγυρικά ο γνωστός παλαιοκομματισμός και ο πολικαντισμός. Η συνέχεια είναι γνωστή καθώς η πρακτική αυτή επαναλαμβάνεται σε όλα τα επίπεδα, με τις επιλογές του Προέδρου να επηρεάζουν αρνητικά τα τεκταινόμενα και να ενδυναμώνουν το αίσθημα της απαξίωσης για το πολιτικό σύστημα.
Δύο χρόνια μετά από την ανάληψη της εξουσίας από τον κ. Ν. Αναστασιάδη τα οικονομικά δεδομένα είναι οδυνηρά. Υπήρχαν σοβαρά προβλήματα αλλά ήταν διαχειρίσιμα. Άλλωστε τον Δεκέμβριο του 2012, λίγες βδομάδες πριν τις προεδρικές εκλογές, σχεδόν ομόφωνα, λήφθηκαν μέτρα προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Δύο χρόνια μετά και παρά τις προσπάθειες για ωραιοποίηση της κατάστασης τα αποτελεσματα είναι τραγικά. Η πολυπόθητη επανεκκίνηση δεν έχει ξεκινήσει ακόμα και η Κύπρος μετρά τις πληγές της και εξακολουθεί να υφίσταται οικονομική συρρίκνωση και δημογραφική αιμορραγία. Μπορεί να μην το παραδέχονται οι κυβερνώντες, μπορεί ακόμα και να μην το βλέπουν, αλλά ο κοινωνικοοικονομικός ιστός της χώρας συντρίβεται.
Οι αποφάσεις του Eurogroup για κούρεμα καταθέσεων ήταν εγκληματικές και δημιούργησαν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα απ’ ό,τι έλυσαν. Σύμφωνα με τον Γερμανό Υπουργό Οικονομικών κ. Β. Σόϊμπλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είχε όχι μόνο συναινέσει αλλά και εισηγηθεί το συγκεκριμένο περιεχόμενο του κουρέματος καταθέσεων στις 13 Μαρτίου. Από την πλευρά του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης υπογράμμισε κατ’ επανάληψιν ότι υπήρξε επιβολή με «το πιστόλι στον κρόταφο». Ούτως ή άλλως η Κύπρος χρησιμοποιήθηκε ως πειραματόζωο όπως επισήμαναν Κύπριοι και ξένοι αναλυτές – θέση που επιβεβαιώθηκε και από την κυβέρνηση. Η ωμή αυτή πραγματικότητα παραπέμπει στην ορθότητα της θέσης για πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και πάνω απ’ όλα σε μια στάση αξιοπρέπειας, συνεχούς διεκδίκησης με επιστημονική τεκμηρίωση και ψυχικό σθένος.
Προφανώς, αφ’ ενός, δεν υπάρχει επαρκής θεωρητική κατανόηση των δεδομένων και, αφ’ ετέρου, υφίστανται ιδεολογικές αγκυλώσεις - έτσι δεν γίνεται αποτελεσματική διαπραγμάτευση με την Τρόικα. Μοιραίως ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χ. Γεωργιάδης δήλωσε ότι θεωρεί ότι το πρόγραμμα της Τρόικας θα μπορούσε να ήταν το Μανιφέστο της κυβέρνησης. Για τη θέση αυτή όμως πρέπει να ζητηθεί η νομιμοποίησή της από τον λαό.
Ενώ οι αποφάσεις στο Eurogroup έδωσαν τη χαριστική βολή στον χρηματοπιστωτικό τομέα με την ευρεία έννοια του όρου δεν έχουν δημιουργηθεί νέοι μοχλοί ανάπτυξης. Παρά την κατάρρευση του προηγούμενου υποδείγματος, τη φαινομενική ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και τις απελπισμένες επενδυτικές αναζητήσεις δεν έχουμε δει αποτελεσματικές κινήσεις τα τελευταία δύο χρόνια προς μια ουσιαστική ανανέωση. Έτσι η Κύπρος εξακολουθεί να είναι σε αναζήτηση υποδείγματος. Υπογραμμίζεται συναφώς η σημασία μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης. Μέχρι τώρα, δεν έχουν γίνει κινήσεις που να συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση ενώ και οι ιδιωτικοποιήσεις είναι αμφίβολο εάν θα οδηγήσουν στα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Η μνημονιακή πολιτική στην οποία παραμένει προσκολλημένη η κυβέρνηση οδηγεί την κυπριακή οικονομία σε συνεχή συρρίκνωση. Όταν θα επέλθει η σταθεροποίηση αυτή θα γίνει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Η μνημονιακή πολιτική έχει επίσης επηρεάσει αρνητικά την κτηματική αγορά καθώς και τη ροπή του Κύπριου πολίτη για απόκτηση ακίνητης περιουσίας. Επιπρόσθετα, και η ροπή προς την αποταμίευση έχει εξασθενήσει ουσιαστικά καθώς με το κούρεμα καταθέσεων πέραν της απώλειας πλούτου έχει δεχθεί βαρύτατο πλήγμα και η εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα.
Μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης πιστεύει ότι η φιλοσοφία και η πρακτική της κυβέρνησης Αναστασιάδη δεν επιλύουν τα σοβαρά προβλήματα. Διαγνώνουν επίσης ότι υπάρχει επικέντρωση σε επικοινωνιακά παιχνίδια παρά στην ουσία. Επιπρόσθετα, το σύνθημα «ενώνουμε δυνάμεις» δεν άντεξε στην πορεία του χρόνου. Η συμπόρευση ΔΗΣΥ και ΔΗΚΟ κατέρρευσε ως αποτέλεσμα του κοινού ανακοινωθέντος για επανέναρξη των συνομιλιών το οποίο παραπέμπει σε ένα μόρφωμα με στοιχεία χαλαρής ομοσπονδίας και συνομοσπονδίας. Πέραν τούτου σημειώνεται ότι ακόμη και η πολιτική αυτή δεν ευδοκιμεί. Η αμφισβήτηση και η παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ από την Τουρκία ανάγκασε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να αποχωρήσει έστω και προσωρινά από τις συνομιλίες.
Ασφαλώς ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ενδιαφέρεται για την επίλυση των προβλημάτων, το μέλλον της Κύπρου αλλά και την υστεροφημία του. Παρά τα επικοινωνιακά μηνύματα τα δεδομένα είναι οδυνηρά και η αξιοπιστία του είναι μειωμένη. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να αξιολογήσει τα τεκταινόμενα και να προχωρήσει με νέες προσεγγίσεις στο Κυπριακό και στην οικονομία καθώς οι επιλογές που έχει κάνει μέχρι σήμερα δεν οδηγούν προς τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αντίθετα, έχει εγκλωβισθεί σε πορεία που εμβαθύνει την κρίση σε όλα τα επίπεδα.
