Στις 15 του Μάρτη, η Κυβέρνηση αποφάσισε σαν μια πρώτη αντίδραση στην εξάπλωση του covid-19 και μπροστά στο ενδεχόμενο να βιώσουμε σαν κοινωνία καταστάσεις πρωτόγνωρες, που μόνο σαν εικόνα και πληροφορία από τα μέσα ενημέρωσης βλέπαμε τόσα χρόνια, να επιδοτήσει με 750 ευρώ κάθε φοιτητή και κάθε φοιτήτρια που θα έμενε για το Πάσχα στην χώρα που τον/την φιλοξενεί για τις σπουδές του/της. Η απόφαση αυτή όμως, ήταν εξαρχής και προβληματική και ελλιπής, αλλά πλέον κρίνεται και ως αναχρονιστική. Παραμένει όμως αναλλοίωτη και χωρίς αναβάθμιση, καθώς οι κυβερνώντες ίσως και να νιώθουν ότι προσφέρουν στον μέγιστο βαθμό ή/και μεγαλόψυχα σε μια σημαντικά πληττόμενη κοινωνική ομάδα.
Από εδώ, θέλω να πω καταρχάς πως με 750 ευρώ δεν λύνονται τα τόσα προβλήματα που προκύπτουν από τις νέες οικονομικές συνθήκες που έφερε ο ιός. Με 750 ευρώ επίδομα Πάσχα για όσους και όσες μείνουν στις χώρες σπουδών τους, το μόνο που συμβαίνει είναι ο εξωραϊσμός της κυβερνητικής πολιτικής και η αναχαίτιση, προσωρινά θεωρώ και εύχομαι, της πίεσης που η σπουδάζουσα νεολαία και οι οικογένειες της ενδεχομένως να ασκούσαν στην κυβέρνηση για μέτρα στήριξης.
Δεύτερον, στις είκοσι περίπου μέρες που πέρασαν από την εξαγγελία του μέτρου, τα δεδομένα άλλαξαν δραματικά. Πλέον δεν μιλάμε για φοιτητές και φοιτήτριες που δεν θα έρθουν για Πάσχα (για 15-20 μέρες) γιατί τους “γλυκάναμε” με 750 ευρώ, αλλά για φοιτητές και φοιτήτριες που δεν ξέρουμε πότε θα μπορέσουν να επιστρέψουν, καθώς δεν υφίσταται πλέον η περίοδος του Πάσχα αυτή καθεαυτή όπως την γνωρίζουμε. Μιλάμε για παιδιά οικογενειών που βλέπουν τα εισοδήματα επιβίωσης τους να μικραίνουν, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δεν δουλεύουν και οι δύο γονείς, περιμένοντας την κυβέρνηση μέσα από τα Προγράμματα Στήριξης να τους στηρίξει, εάν φυσικά το δικαιούνται. Οπόταν η πρώτη πτυχή που καθορίζει ως προβληματική την απόφαση, είναι η αναντιστοιχία ανάμεσα στο χρονικό διάστημα της επιδότησης και στην παράταση που παίρνει η κρίση και τα μέτρα περιορισμού αφού ο ιός εξαπλώθηκε και μετατράπηκε σε πανδημία. Τούτο σημαίνει πως η απόφαση πρέπει να αναθεωρηθεί και να συγχρονιστεί με τις νέες εξελίξεις και άρα η επιδότηση να γίνεται σε μηνιαία βάση με καταβολή ίσου τουλάχιστον ή/και μεγαλύτερου ποσού χρημάτων, ανάλογα των επιμέρους αναγκών, και με διάρκεια ανοιχτή για όσο διαρκέσει η κρίση σε όσους και όσες αναγκάστηκαν ή εξαναγκάστηκαν να μείνουν στο εξωτερικό.
Η δεύτερη πτυχή, που καθορίζει την απόφαση ως προβληματική, είναι πως είναι ελλιπής. Είναι ελλιπής, με την έννοια πως δεν περιλαμβάνονται όλες οι υποομάδες φοιτητών και φοιτητριών που εκτίθενται οικονομικά στον ιό, είτε σε προπτυχιακό είτε σε μεταπτυχιακό επίπεδο, αλλά αφορά μόνο όσους και όσες παραμένουν στις χώρες που τους φιλοξενούν για τις σπουδές τους. Αυτό προκύπτει καθώς πέραν των φοιτητών και των φοιτητριών που παραμένουν στο εξωτερικό, υπάρχουν: α) χιλιάδες φοιτητές και φοιτήτριες που σπουδάζουν στο εσωτερικό- μεταξύ των οποίων και εκατοντάδες ή/και επίσης χιλιάδες από αυτούς που εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους για να τα βγάλουν πέρα και που πλέον στερούνται αυτής της εργασίας και του αντίστοιχου εισοδήματος, β) αριθμός φοιτητών και φοιτητριών του εξωτερικού που ήρθαν στην Κύπρο πριν το ξέσπασμα της πανδημίας σαν ένα διάλειμμα μετά ή πριν την εξεταστική περίοδο και τελικά δεν επέστρεψαν πίσω ποτέ και γ) ένας αριθμός φοιτητών και φοιτητριών του εξωτερικού που με το ξέσπασμα της κρίσης, στην ουσία προλαβαίνοντας το κλείσιμο των αεροδρομίων, ήρθαν στην Κύπρο και παραμένουν εδώ. Και για αυτές τις ομάδες φοιτητών και φοιτητριών τα έξοδα συνεχίζουν να τρέχουν. Πρέπει να καταθέσουν τα χρήματα για την μίσθωση του σπιτιού τους, πρέπει να πληρώσουν λογαριασμούς, πρέπει να φάνε και πρέπει να είναι σε θέση να επιστρέψουν στις χώρες σπουδών τους μόλις αυτό είναι εφικτό.
Αφού είδαμε το γιατί είναι προβληματική η απόφαση, εγείρονται μπροστά μας τα εξής ερωτήματα: Η κυβέρνηση δεν το βλέπει αυτό; Και αν δεν το είδε τις πρώτες μέρες, πριν την απόφαση της 15ης Μαρτίου, δεν το βλέπει τώρα; Δεν νοιάζεται για αυτές τις ομάδες; Δεν τους θεωρεί φοιτητές άρα πολίτες χωρίς σταθερά εισοδήματα; Δεν μπορεί να αντιληφθεί πως όσοι δούλευαν για να σπουδάζουν ήταν ήδη, σε επίπεδο οικογένειας, σε άσχημη οικονομική κατάσταση και πλέον έχουν μείνει στο απόλυτο μηδέν με την κατάθλιψη και τα προβλήματα στο σπίτι να καραδοκούν; Δεν καταλαβαίνουν οι κυβερνώντες ότι ανήκουν σε οικογένειες φτωχές που αγωνιούν και στερούνται για να σπουδάσουν τα παιδιά τους;
Είναι πραγματικά εξοργιστικό το πως αγνοούν αυτές τις ομάδες των φοιτητών. Λες και δεν υπάρχουν. Λες και έχουν όλοι τον μπαμπά ή την μαμά με τα χρυσά αυγά και τις γνωριμίες να φροντίζει για πάντα και για όλα. Μιλάμε για τους αυριανούς επιστήμονες, τη νέα γενιά επαγγελματιών που θα κληθεί να εργαστεί για το μέλλον αυτής της χώρας και η κυβέρνηση σφυρίζει αδιάφορα. Είναι αυτοί οι άνθρωποι που θα αλλάξουν τον κόσμο.
Δείχνουν να μην αντιλαμβάνονται πως καθημερινά στενεύουν τα οικονομικά περιθώρια και οι προσωπικότητες τους προσβάλλονται βαθιά. Δεν αντιλαμβάνονται πως το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται ένας φοιτητής που παρακολουθεί εξ αποστάσεως τα όποια μαθήματα που του προσφέρονται και προσπαθεί να μείνει σε επαφή με το αντικείμενο του, είναι το καθημερινό άγχος των λεφτών. Δείχνουν, εν τέλει, το υποκριτικό της απόφασης της 15ης του Μάρτη. Δεν την πήραν με γνώμονα το καλό της σπουδάζουσας νεολαίας και των πληττόμενων οικογενειών τους, αλλά με γνώμονα το δικό τους επικοινωνιακό συμφέρων αφού έχασαν την γη κάτω από τα πόδια τους καθώς η κρίση βρήκε ένα Κράτος Πρόνοιας και μια Δημόσια Υγεία δαμασμένα και πετσοκομμένα από την επέλαση των αγορών και του νεοφιλελευθερισμού.
Κυβέρνηση και κράτος αφήνουν αυτές τις ομάδες της κοινωνίας μας, όπως και πολλές άλλες φυσικά, στο έλεος της ατομικής ευθύνης, της απαγόρευσης κυκλοφορίας, του φόβου, των ψυχολογικών και του μηδέν στις τσέπες. Αυτό που πρέπει να γίνει, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, είναι η άμεση μετατροπή της απόφασης της 15ης του Μάρτη σε καθολική και σε μηνιαία βάση (ξεκινώντας αναδρομικά από τον μήνα Μάρτιο), για όλη ανεξαιρέτως την σπουδάζουσα νεολαία είτε φοιτά στο εξωτερικό είτε στο εσωτερικό. Είναι το ελάχιστο που μπορούν να κάνουν. Να καταστήσουν σαφές, πως η ευθύνη δεν είναι ατομική αλλά κρατική. Κρατική γιατί αυτοί οι νέοι επιστήμονες θα σηκώσουν μεγάλο κομμάτι από τα βάρη τα επόμενα χρόνια. Να τους κάνουν να νιώσουν ασφάλεια έστω και όσον αφορά την οικονομική πτυχή της περιπέτειας που ζούνε, να νιώσουν ότι ξαλαφρώνουν τις οικογένειες τους που ήδη περνάνε δύσκολα και πως το κράτος του οποίου είναι πολίτες, τους στηρίζει.
Οι κυβερνώντες να έχουν στο μυαλό τους, πως ο κόσμος βλέπει και καταλαβαίνει. Καταλαβαίνει πως οι “άριστοι” που μας κυβερνούν, δεν βλέπουν τα δικά του παιδιά και ως δικά τους. Ως παιδιά της ίδιας κατηγορίας δηλαδή. Αυτά, τα δικά τους παιδιά, δεν θα ανησυχήσουν ούτε για θέματα οικονομικά ούτε και για θέματα διαμονής στο εξωτερικό, αν μείνουν στο εξωτερικό. Μάλιστα ίσως να βρεθούν στην Κύπρο μέσω της πίσω πόρτας πτήσεων που ναυλώνονται “αποκλείστηκα” για ευπαθείς ομάδες φοιτητών και πολιτών που είχαν βγει εκτός της Δημοκρατίας για ιατρικούς λόγους. Ή έχει γίνει ήδη αυτό με την περιβόητη, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, πτήση της EasyJet;
Υ.γ. Το παρών άρθρο καταπιάνεται αποκλειστικά με την οικονομική πτυχή των προβλημάτων της σπουδάζουσας νεολαίας, γιατί αυτό είναι που άμεσα την επηρεάζει και μπορεί κάπως να βελτιώσει την υλική και ψυχολογική διαβίωση της σε επίπεδα καραντίνας. Είναι αυτονόητο πως το Κράτος θα πρέπει να κάνει ακόμα πολλά, όπως το να προστατέψει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων σχετικά με τα δίδακτρα αυτά καθεαυτά για αυτό το διάστημα, αλλά και σε σχέση με τις επόμενες εξετάστηκες και εξάμηνα μέχρι να επιστρέψουμε στην ομαλότητα και να τα βάλουμε ξανά όλα κάτω. Ταυτόχρονα, πρέπει να σταθεί απέναντι σε όποιον ιδιοκτήτη επιδιώξει να εξώσει κάποιον φοιτητή ή κάποιαν φοιτήτρια λόγο αδυναμίας να καταθέσει το ενοίκιο ή για λόγος αισχροκέρδειας και να δώσει μια πραγματική, καθαρή και ξάστερη ευκαιρία σε όσους είναι στο εξωτερικό να επιστρέψουν εφόσον το επιθυμούν.
Υ.γ 1. Επίσης, είναι ολοφάνερο πως στήριξη δεν χρειάζονται μόνο οι φοιτητές. Ολόκληρο το φάσμα των λαϊκών οικογενειών που αποτελούν στο νησί μας την κατώτερη τάξη πρέπει να στηριχθεί. Άνεργοι, άστεγοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, χαμηλόμισθοι, πρόσφυγες και μετανάστες, άνθρωποι με προβλήματα υγείας, λήπτες ΕΕΕ και όλες οι οικογενειακές μικρές επιχειρήσεις θα πρέπει να στηριχτούν τόσο, όσο πρέπει να στηριχθεί και το Σύστημα Δημόσιας Υγείας…
*Κουρουφέξης Γιώργος, φοιτητής τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ
