Από το μαύρο καλοκαίρι του   1974, μετά την λήξη των εχθροπραξιών και αφού η Κυπριακή Δημοκρατία διέθεσε την ανάληψη ελέγχου της ουδέτερης ζώνης στην  UNFICYP, καθιερώθηκε το  status quo που σημαίνει «υφιστάμενη και διατηρητέα ως έχει κατάσταση» μέχρι την ειρηνική επίλυση του προβλήματος. Η Κυπριακή κυβέρνηση προκειμένου να διατηρήσει την διεθνή της υπόσταση ως κυβέρνηση ολόκληρης της Κύπρου, παρέχει (ορθώς από πολιτική άποψη αδίκως από κοινωνική αφού επιβαρύνεται ο Έλλην Κύπριος πολίτης!), από το 1974 μέχρι σήμερα,  απίστευτες διευκολύνσεις και κοινωνικές παροχές στους Τουρκοκύπριους παρόλο που κατοικούν στις κατεχόμενες περιοχές. Από την άλλη πλευρά η Τουρκία και το ψευδοκράτος επιδιώκουν την δημιουργία συνθηκών αυτάρκειας των κατεχομένων και την εφαρμογή διασυνοριακών διαδικασιών και μόνιμων έργων στα οδοφράγματα και κατά μήκος της πράσινης γραμμής με τελικό στόχο την διχοτόμηση και την αναγνώριση του ψευδοκράτους. 
 

Εμείς πως αντιδράσαμε σε αυτές τις κινήσεις? Δυστυχώς όπως πάντα τις υποτιμήσαμε με αποτέλεσμα  να πέσουμε στην παγίδα τους παίρνοντας αντίστοιχα μέτρα διασυνοριακού ελέγχου στα οδοφράγματα με πολύ σύγχρονες μόνιμες εγκαταστάσεις  ελέγχου συνόρων από την Αστυνομία της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι από την Αστυνομία του Ψευδοκράτους.Ουσιαστικά μόνοι μας μετατρέψαμε το πρόβλημα εισβολής και κατοχής σε πρόβλημα μεταξύ των δύο κοινοτήτων. (βλέπε άρθρο γράφοντος «Οδοφράγματα επανένωσης ή διχοτόμησης?» Με τον ίδιο τρόπο αντιδρούμε και στην μεταναστευτική ροή προς τις Ελεύθερες Περιοχές από τα κατεχόμενα. Δυστυχώς πέφτουμε άθελα μας  στην παγίδα τους και παίρνουμε αντίστοιχα μέτρα διασυνοριακού ελέγχου ωσάν να υπάρχει κράτος στα κατεχόμενα. Είναι ηλίου φαεινότερο ότι απαιτείται η λήψη προληπτικών μέτρων κυρίως εκτός κυπριακής επικράτειας. Τα μέτρα που αποφάσισε  το Υπουργικό στις 27 Νοεμβρίου 2019 κυριότερο των οποίων είναι  ότι «δεν θα επιτρέπεται η είσοδος στις ελεύθερες περιοχές πολιτών τρίτων χωρών που εισέρχονται στα κατεχόμενα από άλλες χώρες» μπορεί να συμβάλουν εν μέρει στην μείωση του φαινομένου αλλά το ουσιαστικό πρόβλημα παραμένει. (Επιπλέον τίθεται  και ένα σοβαρότατο θέμα νομικής και ηθικής τάξης για τους Ελληνοκύπριους συμπατριώτες μας που ταξιδεύουν μέσω του παράνομου αεροδρομίου Τύμπου. Δεν θεωρείται παράνομη η έξοδος και επανείσοδος τους στη Δημοκρατία όταν ταξιδεύουν μέσω Τύμπου?)

Προφανώς δεν υπάρχει ιδανική λύση αλλά σίγουρα για κάθε ζήτημα υπάρχει η βέλτιστη υπό τις περιστάσεις λύση. Πρωτίστως όμως απαιτείται σωστή εκτίμηση όλων των δεδομένων και παραγόντων και κυρίως των προθέσεων και των δυνατοτήτων του αντιπάλου και αξιοποίηση των ευκαιριών στο βαθμό που επιτρέπει το εγγύς επιχειρησιακό περιβάλλον.

 

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΗΣ  ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΡΟΗΣ ΑΠΟ ΞΗΡΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ 

 

Η  μεταναστευτική ροή έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια λόγω του πολέμου στη Συρία και των προβλημάτων στη Μέση Ανατολή. Οι μετανάστες  φθάνουν στις ελεύθερες περιοχές είτε απευθείας από την θάλασσα, είτε μέσω των κατεχομένων, αφού πρώτα έχουν αποβιβαστεί  στις ακτές της Κερύνειας, της Καρπασίας και της Αμμοχώστου, προερχόμενοι από την Τουρκία, την Συρία και τον Λίβανο , είτε και μέσω του παράνομου Αεροδρομίου Τύμπου με πτήσεις από την Τουρκία.

Βάσει των διεθνών κανονισμών, είναι σαφές, ότι είμαστε υποχρεωμένοι να περισυλλέγουμε κινδυνεύοντες ανθρώπους, ανεξαρτήτως εθνικότητας και προέλευσης, που πλησιάζουν τις ακτές μας και διατρέχουν πραγματικό κίνδυνο ακόμα και εάν  προφασίζονται ότι  διατρέχουν. 

Συνεπώς για την μείωση της μεταναστευτικής ροής από την θάλασσα η μόνη επιλογή πρόληψης ή και μείωσης, είναι η συνεργασία με τον Λίβανο, την Συρία και την FRONTEX ή οποία εδώ και χρόνια περιπολεί στο Ανατολικό Αιγαίο όχι όμως μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου. Η επέκταση των περιπολιών τους νότια της Τουρκίας θα μπορούσε να ανακόψει σε μεγάλο βαθμό τα σκάφη των μεταναστών από την Τουρκία, πριν αυτά εισέλθουν στην περιοχή ευθύνης της Δημοκρατίας. Από την άλλη πλευρά η Συρία και ο Λίβανος, εάν υποστηριχθούν οικονομικά μέσω Ευρωπαϊκών προγραμμάτων ή ακόμα και με εθνικά κονδύλια για έλεγχο των ακτών τους, εκτιμάται ότι θα λάβουν μέτρα προκειμένου να  μειωθεί η μεταναστευτική ροή προς την Κύπρο. Για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτείται ανάληψη πρωτοβουλιών προσέγγισης με τα γειτονικά κράτη μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

 

Όσον αφορά στην πράσινη γραμμή ή ορθότερα «Γραμμή Κατάπαυσης του Πυρός» το θέμα είναι πολύ πιο περίπλοκο και  λεπτό και δεν έχουμε πολλές επιλογές. Είτε τους δεχόμαστε ως κυβέρνηση όλης της Κύπρου και εφαρμόζουμε το διεθνές δίκαιο με το ανάλογο οικονομικό κόστος (το οποίο μπορούμε να διεκδικήσουμε από την ΕΕ), είτε τους επιστρέφουμε στο κατοχικό καθεστώς, που αυτό αυτόματα σημαίνει ότι αποδεχόμαστε την ύπαρξη του ψευδοκράτους,  με απρόβλεπτες συνέπειες σε πολιτικό επίπεδο. 

 

Το τελευταίο διάστημα προβάλλονται μέσω των ΜΜΕ  οι απεγνωσμένες εκκλήσεις και προβληματισμοί των αρμοδίων υπουργών για την αντιμετώπιση της  αυξητικής ροής μέσω κατεχομένων και της επερχόμενης κρίσης λόγω των μαζικών αφίξεων προσφύγων/μεταναστών. Μέσα δε στο πλαίσιο λήψης απαραίτητων μέτρων   προωθείται  η επίσπευση της εκκρεμούσας επί χρόνια  υλοποίησης του προγράμματος προμήθειας και εγκατάστασης καμερών σε μόνιμες θέσεις κατά μήκος της πράσινης γραμμής.  Η προσέγγιση σε αυτό το θέμα, κατά την ταπεινή μου άποψη, πρέπει να είναι διαφορετική. Θεωρώ ότι πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα  για τους παρακάτω απλούς και προφανείς λόγους.

 

1. Οι μόνιμες κάμερες  βοηθούν μόνο στον εντοπισμό και την σύλληψη μεταναστών και όχι στην πρόληψη της μεταναστευτικής ροής. 

2. Όσον αφορά στην επιχειρησιακή αξιοποίηση από την Ε.Φ, η μόνιμη εγκατάσταση και αδυναμία μετακίνησης τους τις καθιστά αυτόματα εκτός επιχειρησιακής ικανότητας σε περίπτωση κρίσης και πολέμου. Έχω την ταπεινή άποψη  ότι η Ε.Φ χρειάζεται σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης με  μικρό αριθμό ευέλικτων καμερών μεγάλης εμβέλειας πέραν των 10 km, για έγκαιρο εντοπισμό πολεμικής κινητοποίησης των  Τουρκικών κυρίων Δυνάμεων.

3. Από την άλλη πλευρά το Υπουργείο Δικαιοσύνης χρειάζεται σύστημα μεγάλου αριθμού καμερώνκατά μήκος της Γραμμής Κατάπαυσης του πυρός για έγκαιρο εντοπισμό λαθρομεταναστών, λαθρεμπόρων κλπ. (Πρέπει να σημειωθεί ότι η αστυνομία Κύπρου θα πρέπει να επιτηρεί κατά μήκος μεν αλλά πιο πίσω την Ε.Φ ειδάλλως θεωρείται διασυνοριακός έλεγχος!).Συνεπώς μπορεί να υπάρξει κοινό σύστημα που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε, από προγράμματα που χειρίζεται το Υπουργείο Εσωτερικών και να υπάρχει κοινή διαχείριση από την Ε.Φ και Αστυνομία όπως γίνεται με τα ραντάρ επιτήρησης του θαλασσίου χώρου.

 

 Με αυτό τον τρόπο θα δοθεί η ευκαιρία εξοικονομήσεων δεκάδων εκατομμυρίων  στο Υπουργείο Άμυνας  για προμήθεια έξυπνων όπλων που τόσο μεγάλη ανάγκη έχει η Ε.Φ. για την αντιμετώπιση  του  Τουρκικού επιθετικού οπλοστασίου. Ας ληφθεί επίσης υπόψη ότι οι μόνιμες εγκαταστάσεις στη Γραμμή Κατάπαυσης του πυρός δίνουν το μήνυμα του τελικού στόχου ή της τελικής διευθέτησης με σύνορα, κάτι που επιδιώκουν οι Τούρκοι από το 1974   αντί της προσωρινής Γραμμής Κατάπαυσης του Πυρός μέχρι την λύση του προβλήματος. 

 

Οι  προθέσεις, οι ενέργειες και οι στιγμιαίες ανάγκες που δημιουργούνται  υπό την πίεση της κοινής γνώμης, σχεδόν ποτέ δεν αποδίδουν το αποτέλεσμα που επιδιώκουμε. Είμαστε λαός με απίστευτες ικανότητες που όμως μας κατευθύνει ο συναισθηματισμός και  η επιθυμία της στιγμής. Το αποτέλεσμα είναι  να καταφεύγουμε σε πρόσκαιρους αυτοσχεδιασμούς, χωρίς σφαιρική εκτίμηση της κατάστασης προκειμένου να αναπτύξουμε την στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθήσουμε, ανεξάρτητα ποιο κόμμα βρίσκεται στο τιμόνι της διακυβέρνησης του τόπου. Θα επαναλάβω κάτι που ανέφερα και σε προηγούμενο άρθρο. «Σε αντίθεση με τους Τούρκους,  δεν έχουμε σχεδιασμό σε βραχυπρόθεσμο-μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο που να διαφοροποιείται όχι όταν αλλάζουν οι κυβερνήσεις,  αλλά μόνο  όταν αλλάζουν τα δεδομένα και οι παράγοντες βάσει των οποίων έγινε ο σχεδιασμός με σκοπό ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Απουσιάζει γενικότερα η Εθνική Στρατηγική που θα έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολλές δεκαετίες από το ανώτατο επίπεδο διακυβέρνησης του τόπου και με αποδοχή από την Βουλή και μόνο με αυτή την διαδικασία να τροποποιείται». Έτσι λοιπόν  αντιμετωπίζουμε και τη σύγχρονη μάστιγα της μεταναστευτικής ροής, με κινήσεις βεβιασμένες, αφού λείπει ο στρατηγικός σχεδιασμός για το θέμα. 

 

Αν θέσουμε σωστά τα δεδομένα, δηλαδή τι δυνάμεις διαθέτουμε για πρόληψη χωρίς επιπτώσεις στο πολιτικό επίπεδο, τι συνεργασίες με τα γειτονικά κράτη μπορούμε να αναπτύξουμε υποστηρίζοντας ακόμα και οικονομικά τις ενέργειες πρόληψης της μεταναστευτικής ροής  στα δικά τους χωρικά ύδατα,  τι συστήματα  απαιτούνται στην πράσινη γραμμή, πως μπορούν να χρηματοδοτηθούν από την Ε.Ε και κυρίως να έχουν το ανάλογο  όφελος σε ειρήνη και πόλεμο, τότε θα έχουμε κάνει τα σωστά βήματα προς την σωστή κατεύθυνση! Όλα αυτά είναι πολύ εύκολο να γίνουν εάν οι υψηλά ιστάμενοι αρμόδιοι και κυρίως οι ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί ασχοληθούν σοβαρά και σε βάθος με τα ζητήματα και όχι επιφανειακά μόνο για την προβολή πηχυαίων τίτλων στις ειδήσεις των 8!!

 

Εν κατακλείδι επαναλαμβάνεται για άλλη μια φορά ότι  τα εμπλεκόμενα Υπουργεία και υπηρεσίες  που σχετίζονται με τα σοβαρά ζητήματα  τα οποία έχουν  επιπτώσεις στην πολιτική – στην οικονομία, στην εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια, έχουν την εξουσία αλλά και την ευθύνη να  αναλάβουν πρωτοβουλίες προκειμένου να υπάρξει επιτέλους Εθνική Στρατηγική η οποία απαιτείται για την βελτιστοποίηση του αποτελέσματος σε κάθε επίπεδο και σε κάθε μάχη, γιατί μόνο έτσι θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η ευημερία στο παρόν και στο μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

*Υποναύαρχος (ε.α)