Συχνά στον τόπο μας, αλλά όχι μόνο, τείνουμε να περιπλέκουμε ή/και να συγχέουμε τους όρους 'οικονομική μεγέθυνση' και 'οικονομική ανάπτυξη'. Αυτό συμβαίνει κατά κόρον και από πλευράς πολιτείας, πολλές φορές επί σκοπού για λόγους εντυπωσιασμού που στοχεύουν στο πολιτικό κέρδος -μέσω προβολής μιας στρεβλωμένης εικόνας- και ενίοτε λόγω υστέρησης ενδελεχούς ανάλυσης και παράθεσης δεδομένων. Ο όρος οικονομική ανάπτυξη δεν περιορίζεται μόνο στη μέτρηση της αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Η αύξηση του ΑΕΠ είναι ένας και μόνο παράγοντας μεταξύ δεκάδων. Όταν π.χ. έχουμε αύξηση του ΑΕΠ αλλά ταυτοχρόνως βιώνουμε υψηλά επίπεδα κοινωνικών ανισοτήτων, όπως συμβαίνει σήμερα στο νησί μας, τότε σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη και ευημερία.
Η έννοια της ανάπτυξης εστιάζει στην αξιολόγηση ενός μεγάλου αριθμού συνιστωσών/δεικτών που αφορούν στην οικονομική, κοινωνική, αλλά και πολιτική ζωή μιας χώρας. Στον ορισμό της περιλαμβάνονται τα επίπεδα της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας, το επίπεδο της παιδείας και της κριτικής σκέψης, το επίπεδο του αλληλοσεβασμού, της διαφθοράς, της αξιοκρατίας και της ισονομίας, της ασφάλειας, της δικαιοσύνης, της κοινωνικής συνοχής και κοινωνικής αλληλεγγύης. Ταυτόχρονα αξιολογείται η διαχείριση και η κατανομή των πόρων, η περιβαλλοντική κουλτούρα, η ποιότητα της προσφερόμενης υγείας, η εκπαίδευση, η βελτίωση ή όχι των κρατικών υποδομών όπως και η ουσιαστική παραγωγικότητα των πολιτικών σχηματισμών στα πλαίσια ενός υγιούς κοινωνικού συμβολαίου -σίγουρα όχι των πελατειακών σχέσεων- κ.ο.κ. Πληθώρα ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων συντελούν αυτό που λέμε ανάπτυξη, κάτι το οποίο καθιστά τη "μέτρηση" της μια ιδιαίτερα σύνθετη τεχνοκρατική διαδικασία.
Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο βιώνουμε υψηλούς θετικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Αυτό είναι δεδομένο και αναντίρρητο, όπως δεδομένο, όμως, είναι και το γεγονός πως η συγκεκριμένη μεγέθυνση είναι άκρως επιφανειακή και βραχυπρόθεσμη, αποτέλεσμα επιπόλαιων πολιτικών και υψηλού κινδύνου προσεγγίσεων. Μπορούμε λοιπόν, βάσει των πιο πάνω, να αναφερόμαστε σήμερα σε οικονομική ανάπτυξη ή βιώσιμη ανάπτυξη; Σε καμία περίπτωση. Πόρρω απέχουμε. Υστερούμε σε όραμα, υστερούμε σε προσέγγιση, υστερούμε σε σχεδιασμό, υστερούμε σε υλοποίηση. Αδήριτη ανάγκη, από πλευράς πολιτείας, είναι η κατάρτιση και η ορθή εφαρμογή ενός ολιστικού οικονομικού μοντέλου και βιώσιμου μακροπρόθεσμου προγράμματος που να αφορά σε όλους, ανεξαιρέτως, τους τομείς της οικονομίας και το οποίο να εκπορεύεται και να απευθύνεται από και στο σύνολο των πολιτών της, έχοντας πάντα ως γνώμονα ισορρόπησης, το τρίπτυχο, Κοινωνία - Οικονομία - Περιβάλλον. Εάν δεν το πράξουμε θα οδηγηθούμε με μαθηματική ακρίβεια, σύντομα, σ' ένα δυσμενέστερο κύκλο κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι.
Αρχή των πάντων και βασικότερη προϋπόθεση για να επιτύχουμε είναι πάντα η παιδεία... η αλλαγή νοοτροπίας... η δραστική αλλαγή του πυρήνα μας... του πυρήνα του καθενός από εμάς. Αυτό είναι που θα καθορίσει και το μέλλον μας, αλλά πολύ περισσότερο το μέλλον των επερχόμενων γενεών... των παιδιών μας.
Σημ. 1 - Το υψηλό πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα που παρουσιάζεται σήμερα, το οποίο ξεπερνά το 4%, είναι εντελώς "πλασματικό" και οφείλεται καθαρά στις αυξημένες εισφορές του ΓεΣΥ.
Σημ. 2 - Η θεώρηση που ήθελε τις διάφορες νεοφιλελεύθερες μεθοδεύσεις να θωρακίζουν το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα και να το εξελίσσουν στη βάση σύγχρονων δεδομένων καθιστώντας το ταυτόχρονα ικανό να ανταποκριθεί στις κοινωνικές και εμπορικές απαιτήσεις έχει καταρριφθεί προ πολλού, γιατί απλά δεν έχει απομείνει χρηματοπιστωτικό σύστημα που να απευθύνεται στο σύνολο της κοινωνίας, το οποίο να μπορεί να στηρίξει μια σταθερή, αειφόρο ανάπτυξη. Και για να προλάβω κάποιους... σαφώς και το σύστημα ως είχε δεν ήταν το ιδανικότερο, σαφώς και έπρεπε να νοικοκυρευτεί. Όχι όμως να καταντήσει ο βραχνάς και ο δήμιος μιας κοινωνίας, και δη των αδυνάτων της.
Ο Νικόλας Χρήστου είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Σ. ΕΔΕΚ.
