Τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται μια πρωτοφανής αλλαγή στον τρόπο που διεξάγονται οι πόλεμοι. Από την Ουκρανία μέχρι τη Μέση Ανατολή, η εποχή των βαρέων σχηματισμών, των επιθετικών αρμάτων και των γραμμικών μετώπων έχει σε μεγάλο βαθμό παρέλθει. Οι στρατοί που παραμένουν προσκολλημένοι στα δόγματα του 20ού αιώνα, πληρώνουν βαρύ τίμημα. Σήμερα επιβιώνουν και επικρατούν οι μικρές, ευέλικτες, «αόρατες» δυνάμεις που συνδυάζουν τεχνολογία, διασπορά επιβίωσης, ανορθόδοξες μεθόδους και επιχειρησιακή ευφυΐα.
Η Κυπριακή Δημοκρατία όχι μόνο δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση, αλλά αντίθετα πρέπει να πρωτοστατήσει. Η τεράστια διαφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σύγκριση με την Τουρκία σε μέγεθος και αριθμούς στρατιωτικής ισχύος απαιτεί συνεχή εγρήγορση και ταχεία μεταρρύθμιση, ώστε να μειωθεί το χάσμα. Η Εθνική Φρουρά, παρά τις αδιαμφισβήτητες προσπάθειες εκσυγχρονισμού, βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια λογική «ένα προς ένα» αντιπαράθεσης με τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής. Όμως κάθε δικό μας άρμα, κάθε βαρέο πυροβόλο, κάθε τεθωρακισμένο που θα χαθεί σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο, είναι μη αναπληρώσιμο. Αντίθετα, η Τουρκία μπορεί να αναπληρώσει απώλειες μέσα σε λίγες ώρες, έχοντας μεγάλη δυνατότητα παραγωγής οπλικών συστημάτων που μια μικρή χώρα όπως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί.
Η αλλαγή του υφιστάμενου δόγματος της Ε.Φ. δεν αποτελεί ένδειξη αδυναμίας. Αντιθέτως, δείχνει ικανότητα αξιοποίησης νέων ευκαιριών που μπορούν να δώσουν αμυντικό πλεονέκτημα. Στην επιχειρησιακή κατάσταση της Κύπρου, με τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός μήκους 180 χλμ. (ΓΚΠ), η αποτρεπτική μας δύναμη θα μετριέται όχι από τον όγκο και το βάρος των μέσων, αλλά από την επιβιωσιμότητα, την αποτελεσματική διανομή της ισχύος, την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και την ικανότητα των Μονάδων και ομάδων να επιβιώσουν, να δράσουν αυτόνομα, γρήγορα και αποδοτικά.
Τα σύγχρονα πεδία μάχης απέδειξαν ότι όποιος δεν μπορεί να επιβιώσει από την αεροπορία, τα drones, το πυροβολικό ακριβείας και τον ηλεκτρονικό πόλεμο, δεν θα μπορεί να αμυνθεί – όσο βαριά όπλα κι αν διαθέτει.
Η άμυνα και ισχύς της Ε.Φ. εκτιμάται ότι πρέπει να γίνουν ασύμμετρες και σε ατικούς ιστούς, να βασίζονται σε έξυπνα δίκτυα αισθητήρων, αντιαρματικών, αντιαεροπορικών, αντι-drone και αντιπυροβολικών συστημάτων. Μικρές, ευέλικτες Μονάδες μπορούν να δημιουργήσουν πολλαπλά σημεία άμυνας περιοχής, καθιστώντας κάθε επιθετική ενέργεια του αντιπάλου δυσανάλογα κοστοβόρα και αναποτελεσματική.
Επιπλέον, το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ε.Φ. δεν θα πρέπει πλέον να στηρίζεται στην αντιστοίχιση των οπλικών συστημάτων με την Τουρκία. Δεν είναι ρεαλιστικό, δεν είναι οικονομικά βιώσιμο και κυρίως δεν είναι επιχειρησιακά έξυπνο. Ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της ισχύος των μικρών. Με χαμηλού κόστους συστήματα που συνδυάζονται με υψηλή τεχνολογία, κρυπτογραφημένη επικοινωνία, μη επανδρωμένα συστήματα επιτήρησης και προσβολής σε ξηρά, θάλασσα και αέρα, κυβερνοαμυντικές δυνατότητες και καλά εκπαιδευμένες εφεδρείες, η ισχύς της Ε.Φ. θα καταστεί ισχυρότερη και με το μικρότερο κόστος.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, με το οποίο η Κ.Δ θα λάβει 1,2 δις (που μπορεί να αυξηθεί μέχρι 1,8 δις), αποτελεί, ίσως, τη μεγαλύτερη ιστορική ευκαιρία για την Κύπρο. Μπορεί να χρηματοδοτηθεί η πλήρης μετάβαση της Εθνικής Φρουράς σε ένα νέο μοντέλο που θα εξασφαλίζει μια ισχυρή δύναμη με «αόρατες» μονάδες, ευέλικτες και ικανές να επιβιώσουν και να αμυνθούν κατά της επιθετικότητας της Τουρκίας.
Οι συνθήκες είναι πολύ ευνοϊκές για τον πλήρη εκσυγχρονισμό της Ε.Φ. Τα οπλικά συστήματα είναι εύκολο να παραγγελθούν, όμως το δυσκολότερο βήμα είναι η αλλαγή νοοτροπίας. Ο νέος Αρχηγός και το επιτελείο του, με σύγχρονες αντιλήψεις, και η πολιτική ηγεσία έχουν μια μεγάλη ευκαιρία να μετατρέψουν την Ε.Φ. σε μια ισχυρή δύναμη αποτροπής που θα είναι σεβαστή διεθνώς και να επιζητείται από τις φιλικές χώρες η ένταξή της στις δυνάμεις ειρήνης και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η αμυντική ικανότητα δεν πρέπει να θεωρείται ως κληρονομιά παλαιών εποχών και να διατηρείται παραδοσιακά, αλλά ως μια δυναμική, ευέλικτη επένδυση με μοναδικό στόχο την ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και του λαού της.
Κωνσταντίνος Φυτιρής
Υποναύαρχος ε.α
