Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα την πρότασή της για τον νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2028 – 20234. Σημειώνεται εξ υπαρχής ότι η πρόταση αφορά ένα από τους πλέον φιλόδοξους προϋπολογισμούς στην ιστορία της Ένωσης που ανέρχεται σε σχεδόν 2 τρισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου το 1,26% του μέσου Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα περιλαμβάνει πέντε βασικούς κεντρικούς στόχους και προτεραιότητες, ήτοι την ευελιξία (δυνατότητα άμεσης απάντησης σε κρίσεις μέσω ευέλικτων κονδυλίων και την δημιουργία ειδικού μηχανισμού για έκτακτες ανάγκες ύψους 400 δις. Ευρώ), την απλούστευση (μείωση από 52 σε 16 προγράμματα, με ενιαία ευρωπαϊκή πλατφόρμα για καλύτερη πρόσβαση πολιτών και επιχειρήσεων), τους εθνικούς και περιφερειακούς σχηματισμούς που θα επικεντρώνονται στην αγροτική ανάπτυξη, συνοχή και μετάβαση σε βιώσιμες πολιτικές), την ανταγωνιστικότητα, μέσω της ίδρυσης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανταγωνιστικότητας ύψους 410 – 451 δις. Ευρώ εστιασμένου σε τεχνολογία, ψηφιοποίηση, βιοτεχνολογία, φαγητό και ασφάλεια εφοδιασμού, και τέλος, την εξωτερική δράση μέσω του προγράμματος Global Europe.
Η κατανομή του προϋπολογισμού στους βασικούς ανταγωνιστικούς τομείς περιλαμβάνει ποσά ύψους 865 δις. Ευρώ στους τομείς της γεωργίας, αλιείας και συνοχής, 131 δις. Για την άμυνα και τις διαστημικές δαπάνες που αποτελεί πενταπλάσιο προϋπολογισμό σε σχέση με τον διαθέσιμο της τρέχουσας περιόδου, τριπλάσια αύξηση των σημερινών κονδυλίων για την μετανάστευση και την διαχείριση των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και διπλάσια χρηματοδότηση για την έρευνα, την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ακολουθήσει τώρα την θεσμοθετημένη πορεία για την κατάθεση, διαπραγμάτευση και έγκρισή του μεταξύ 2027 και αρχές του 2028. Η πρώτη συνολική εκτίμηση για την πρόταση της Επιτροπής δεικνύει μια πολιτική στροφή προς μια πιο γεωστρατηγική, ανταγωνιστική και οικολογικά ευαίσθητη Ευρώπη. Ο στρατηγικός του χαρακτήρας που αναδεικνύει την σημασία των αμυντικών δυνατοτήτων της Ένωσης, του αποτυπώματός της στο διάστημα και την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Παράλληλα ενισχύεται η κοινωνική συνοχή, με έμφαση στα θέματα των περιφερειών, την αγροτική πολιτική, τον πολιτισμό και την δημοκρατία, ενώ τονίζεται η σημασία της ευέλικτης ανταπόκρισης σε κρίσεις που αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό.
Παρά το φιλόδοξο του προϋπολογισμού ως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπάρχουν ενστάσεις από αγροτικές οργανώσεις και τοπικές αρχές, ζητήματα διαφάνειας και αντιδράσεις εντός της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γραφειοκρατικές υποχρεώσεις που μπορούν να επιβαρύνουν τη διαδικασία και πιθανές αντιρρήσεις από ορισμένα κράτη στην αύξηση των συνολικών δαπανών και τους νέους φόρους για συγκεκριμένους τομείς προτεραιότητας που τίθενται. Στο τέλος, είναι βέβαιο ότι ο τελικός μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα τύχει ενδελεχούς και εκτενούς μελέτης και διαπραγμάτευσης από τα 27 κράτη – μέλη της Ένωσης, μέχρι την υιοθέτησή του το 2028.
