Στις 9 Μαΐου, σε δημόσιες δηλώσεις της στην εκπομπή Μέρα Μεσημέρι, η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, προχώρησε σε αναφορές σχετικά με την εγκυρότητα των εξετάσεων για το σύστημα διορισίμων και τον βαθμό δυσκολίας τους. Ανάμεσα στις παραδοχές της, ξεχώρισε και η αναφορά της για πρόθεση αλλαγής του περιεχομένου των εξετάσεων Διορισίμων Εκπαιδευτικών, με σκοπό να καταστούν «πιο βατές», αρχής γενομένης από τον εξεταστικό κύκλο του Νοεμβρίου 2025.
Ωστόσο, αυτή η εξαγγελία έχει πυροδοτήσει έντονες και εύλογες ανησυχίες στην εκπαιδευτική κοινότητα και τους/τις άμεσα επηρεαζόμενους/ες συναδέλφους/ισσες. Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά και κρίσιμα, αγγίζοντας ζητήματα θεσμικής νομιμότητας, ισονομίας και αξιοπιστίας του ίδιου του συστήματος διορισμών.
Η απόφαση για τροποποίηση της δομής και του περιεχομένου των εξετάσεων, χωρίς πρόβλεψη μεταβατικού σταδίου, πιθανόν να δημιουργεί ζητήματα συνταγματικότητας και διοικητικής νομιμότητας. Η απότομη αλλαγή των «κανόνων του παιχνιδιού» δημιουργεί το ενδεχόμενο άνισης μεταχείρισης και παραβιάζει τις αρχές της ισονομίας: υποψήφιοι/ες που εξετάστηκαν ή προετοιμάζονται με βάση το υφιστάμενο, δυσκολότερο σύστημα, ενδέχεται να βρεθούν σε μειονεκτική θέση έναντι εκείνων που θα εξεταστούν με νέα, ευκολότερα δεδομένα.
Η εφαρμογή στατιστικής επεξεργασίας και η στάθμιση των δοκιμίων, που αποτελούν κρίσιμα εργαλεία για τη διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της εγκυρότητας των εξετάσεων, τίθενται εν αμφιβόλω. Αν το νέο μοντέλο διαμορφωθεί βεβιασμένα χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση, τότε διακυβεύεται το κύρος ολόκληρου του μηχανισμού, με σοβαρές επιπτώσεις στη νομιμοποίηση των μελλοντικών αποτελεσμάτων.
Χιλιάδες νέοι και νέες εκπαιδευτικοί έχουν επενδύσει χρόνο, χρήμα και κόπο, προετοιμαζόμενοι/ες με βάση το υφιστάμενο σύστημα. Η αιφνίδια ανατροπή των συνθηκών δεν προκαλεί απλά απογοήτευση και αίσθημα αδικίας, αλλά πλήττει και την προσωπική τους αξιοπρέπεια. Ο σχεδιασμός και η προετοιμασία τους φαίνεται να τίθενται στο περιθώριο.
Ανακύπτει δε το ερώτημα, κατά πόσο οι εξαγγελίες αυτές έχουν εξεταστεί νομικά. Την ίδια ώρα, μια ενδεχόμενη βιαστική εφαρμογή διαφοροποιήσεων, θα μπορούσε να προκαλέσει μαζικές νομικές προσφυγές και να οξύνει και να διαιωνίσει την ήδη προβληματική κατάσταση του συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, οι παρεμβάσεις σε θεμελιώδεις διαδικασίες αξιολόγησης πρέπει να είναι προϊόν διαφανούς και ειλικρινούς διαλόγου, με πλήρη τεκμηρίωση.
Η αποτυχία του θεσμικού πλαισίου που καθορίστηκε με τη νομοθεσία του 2015 και τους κανονισμούς του 2017 είναι πλέον εμφανής. Το σύστημα απέτυχε να δημιουργήσει μια δίκαιη, σταθερή και προβλέψιμη διαδικασία αξιολόγησης και διορισμού. Το να προχωρούμε τώρα σε αποσπασματικές διορθώσεις, χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και ευρύ διάλογο, εντείνει την κρίση.
Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, η διατήρηση του καταλόγου διοριστέων ουσιαστικά αποτελεί μονόδρομο. Απαιτείται επίσης, ο άμεσος τερματισμός της αβεβαιότητας που πλήττει τους/τις ενδιαφερόμενους/ες. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ο σεβασμός στο κύρος και την αξιοπρέπεια όλων των συναδέλφων/ισσών, είτε προέρχονται από τον κατάλογο διοριστέων είτε από τον κατάλογο διορισίμων. Καμία ομάδα δεν πρέπει να θυματοποιηθεί, και πρέπει να μπει ένα οριστικό τέλος στην καλλιέργεια κλίματος ανασφάλειας και φόβου.
Πάνω απ’ όλα, απαιτείται ένας ειλικρινής, συμμετοχικός και επιστημονικά τεκμηριωμένος διάλογος, ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο, ενιαίο, αξιόπιστο και δίκαιο σύστημα διορισμών. Ένα σύστημα που θα εμπνέει εμπιστοσύνη και θα σέβεται την αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών. Ένα σύστημα που δεν θα αλλάζει ανάλογα με τη συγκυρία ή την πολιτική πίεση αλλά θα παρέχει δικαιοσύνη, σταθερότητα και σεβασμό προς την εκπαιδευτική κοινότητα.
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ., Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ
Ελπινίκη Μανώλη, Πρόεδρος Α.Κί.ΔΑ., Αντιπρόεδρος ΠΟΕΔ Λάρνακας
Λεωνίδας Χατζηλοΐζου, Γενικός Οργανωτικός Α.Κί.ΔΑ., Μέλος ΕΔΣ ΠΟΕΔ
