Τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου και την Μαρούλα Βιολάρη Ιακωβίδου φιλοξένησε σήμερα η εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι. Η κ. Βιολάρη ήταν η πρώτη Κύπρια γυναίκα δημοσιογράφος, ενταγμένη στην ΕΟΚΑ και μέσα από το δημοσιογραφικό της λειτούργημα κάλυψε κηδείες αγωνιστών και συνέβαλε στον αγώνα.
«Είχα ορκιστεί ως μέλος της ΕΟΚΑ πριν ακόμη αποφοιτήσω από το Παγκύπριο γυμνάσιο στις 5 Μαίου 1955. Αποφοίτησα στις 3 Ιουλίου και φυσικά επειδή θα έπρεπε να αναλάβω αμέσως δουλεία την επόμενη ημέρα στην εφημερίδα Έθνος, είχα την ευλογία και την τύχη και την τιμή να καταγράψω αρκετές σελίδες του αγώνα και μέσα από το ρεπορτάζ στην εφημερίδα αλλά και αργότερα στο περιοδικό Times of Cyprus».
Αρχή για την συμμετοχή της στον αγώνα, ήταν από τον Δεκέμβριο του 1954 σε μια ογκώδη μαθητική διαδήλωση με καθοδηγητές τους συμμαθητές της, Ιωνά Νικολάου και Μάκη Γιωργάλλα, οι οποίοι αργότερα έπεσαν στον πεδίο της τιμής.
«Μετά την διαδήλωση με κάλεσε μια συμμαθήτρια μου και με ρώτησε αν ήθελα να συμμετάσχω και της λέω περίμενα αυτή την στιγμή μία ζωή και αυτό ήταν, έδωσα τον όρκο και ήμασταν όλοι έτοιμοι. Όλος ο κόσμος βρέθηκε έτοιμος να μπει στον αγώνα και να προσφέρει γιατί οι καιροί μας είχαν προετοιμάσει», σημείωσε.
Κληθείσα να σχολιάσει τη δημοσιογραφική ταυτότητα που είχε στην κατοχή της λόγω του επαγγέλματος του δημοσιογράφου, η κ. Βιολάρη ανέφερε πως ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που επιβαλλόταν κατοίκον περιορισμός η δημοσιογράφοι είχαν την δυνατότητα να κινούνται μεταξύ γραφείου και κατοικίας, αλλά κανένας δεν το τηρούσε. Η ίδια είχε χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο δελτίο για όποια αποστολή μπορούσε να διεκπεραιώσει.
Στο στούντιο της εκπομπής φιλοξενήθηκε και ο ιστορικός Πέτρος Παπαπολυβίου, ο οπίος σχολίασε τον ρόλο της γυναίκας, ο οποίος δεν προβάλλεται σε πρώτο πλάνο, αναφέροντας πως η συμμετοχή αυτων γυναικών είναι πάρα πολύ σημαντική και για την ιστορία του αγώνα αλλά και για την ιστορία της γυναίκας στην Κύπρο.
«Ο αγώνας της ΕΟΚΑ είναι ένα ιστορικό φαινόμενο η επανάσταση των Ελλήνων Κυπρίων όπου είναι κομβικός σταθμός για την γυναικεία χειραφέτηση. Μιλάμε για κορίτσια, όπως και η Μαρούλα αποφοίτησα του Παγκυπρίου, 16 με 17 χρονών. Κοπέλες τις οποίες οι γονείς τους δεν τις άφηναν να κυκλοφορήσουν μετά το σχολείο, ερχόντουσαν από την Λεμεσό κουβαλώντας αλληλογραφία από τον αρχηγό της ΕΟΚΑ, κουβαλώντας όπλα. Αρκετές κοπέλες Αλίκη Στρογγυλού, η Νίτσα Χατζηγεωργίου και αρκετές άλλες συνόδευαν άντρες αγωνιστές από τα κρησφύγετα στον Μαχαιρά στις κλινικές για να εγχειριστούν», σημείωσε.
Πρόσθεσε επίσης πως άλλες γυναίκες κουβαλούσαν στα κρησφύγετα τους άντρες του εκτελεστικού ενώ δύο γυναίκες που ήταν τομεάρχες, στην Λάρνακα την Ελενίτσα Σεραφείμ και την Τούλλα Χαραλάμπους. «Άλλες κοπέλες όπως η Λούλλα Κοκκίνου Παπαγεωργίου που συγχωρέθηκε πριν μερικά χρόνια σύμφωνα με τον Γρίβα Διγενή είχε ζητήσει να βγει αντάρτισσα και η αδερφή της ήταν σπουδαία αγωνίστρια είχαν συλληφθεί πολλές φορές και κρατηθεί στις κεντρικές φυλακές. Ένας άλλος τεράστιος τομέας ήταν η προσφορά της απλής Κύπριας αγρότισσας η οποία φιλοξενούσε αντάρτες στο σπίτι της».
«Φανταστείτε τώρα σε εκείνα τα φτωχά ορεινά χωριά της Πιτσιλιάς και του Τροόδους γενικότερα, να φιλοξενήσεις άντρες, να βρίσκεις φαγητό, να φροντίζεις να φάνε, να πλυθούνε τα ρούχα τους και να κινδυνεύεις με την προδοσία κάποιου να σου ανατινάξουν το σπίτι. Είναι εκπληκτικό το ότι ο Γρίβας Διγενής, που δεν νομίζω να φημίζεται για τον φεμινισμό του, στα απομνημονεύματα του εκφράζοντας τον θαυμασμό του για την Κύπριες αγωνίστριες, γράφει ότι οι γυναίκες υπέφεραν φοβερά βασανιστήρια και καμία δεν πήγε να προδώσει» τόνισε ο κ. Παπαπολυβίου.
Όσο αφορά τον κίνδυνο ανατίναξης των σπιτιών που φιλοξενούσαν αντάρτες, η κ. Βιολάρη ανέφερε πως σε μια περίπτωση στα Καννάβια υπήρξε ανατίναξη κρησφύγετου, και η γυναίκα εκεί, μάνα τριών τεσσάρων παιδιών, με βρέφος στην αγκαλιά απεικονίζεται σε ένα από τα ρεπορτάζ και αφηγείται την ανατίναξη του σπιτιού της. Ένα ρεπορτάζ ευρύτερο που αναφέρεται και σε άλλες ανατινάξεις που ονομάζεται «Σείστηκε ο κυπριακό Όλυμπος».
«Εκείνη η γυναίκα συνελήφθη όπως και άλλα μέλη της οικογένειας της και όταν μεταφέρθηκε στις Πλάτρες το παιδί πεινούσε, δεν έπινε το γάλα και η γυναίκα δεν μπορούσε να το θηλάσει γιατί από την δική της πείνα είχε στερέψει το γάλα της».
Σημείωσε επίσης ότι, υπάρχουν γυναίκες που μπορούν να αφηγηθούν πάρα πολλά και φυσικά επιστέγασμα της προσφοράς και της θυσίας των γυναικών υπήρξε και ο ηρωικός θάνατος της Λουκίας Παπαγεωργίου στο Αυγόρου.
Κληθείς να απαντήσει εάν ένιωσε το αίσθημα του φόβου, η κ. Βιολάρη ανέφερε πως τότε ποτέ δεν φοβήθηκε, ενώ σήμερα που τα αναλογίζεται διερωτάται γιατί δεν υπήρχε το αίσθημα του φόβου, αλλά το αποδίδει στο νεαρό της ηλικίας και στην φλόγα που είχαν μέσα τους για να προσφέρουν.
«Πρέπει να μελετήσει κανείς τα κοινωνιολογικά δεδομένα της εποχής για να αντιληφθεί το μέγεθος της συμμετοχής των γυναικών. Για μένα η ισότητα τον γυναικών επήλθε αυτονόητα από τότε γιατί σε πολλές αποστολές υπήρξαν κίνδυνοι και η γυναίκα δεν τρόμαξε ποτέ».
Σχολιάζοντας το βιβλίο της, η κ. Βιολάρη δηλωσε πως είναι μια έκκληση να καταγραφεί η συμμετοχή της γυναίκας στον αγώνα της ΕΟΚΑ, γιατί πέραν από τις αρκετές σελίδες που έχει γράψει και που σώθηκαν από το περιοδικό Times of Cyprus, πρέπει να γίνει πιο επιστημονική προσέγγιση.
Με την σειρά του και ο κ. Παπαπολυβίου πρέπει να βλέπουμε τον αγώνα στην εποχή του. Πρέπει να σεβόμαστε τον αγώνα της ΕΟΚΑ, ότι πιο λαμπρό έβγαλε η Κύπρος τους τελευταίους αιώνες ως ιστορικό φαινόμενο ήταν ο αγώνας της ΕΟΚΑ. Προφανώς ιστορία κάνουμε, δικαιούμαστε να πλησιάζουμε αμφισβητώντας κάποια πράγματα, όχι όμως να ισοπεδώνουμε τα πάντα.
«Όσο αφορά την γυναικία συμμετοχή ουσιαστικά επιβεβαίωση αυτό που γνώριζαν οι Άγγλοι, ότι όλη η Κύπρος ήταν ΕΟΚΑ. Ένα άλλο κεφάλαιο που θα ήταν παράληψη να μην πούμε ήταν οι σύζυγοι των πεσόντων αλλά και οι μανάδες των αγωνιστών που σήκωσαν μεγάλο βάρος. Διαβάζεις τους στίχους που απήγγειλε η μάνα του Γρηγόρη Αυξεντίου και η μάνα του Ευαγόρα Παλλικαρίδη που ερχόντουσαν από την Πάφο, ένα ταξίδι που διαρκούσε έξι ώρες. Όλα αυτά θα πρέπει να σκεφτόμαστε με σεβασμό».
