Την Δευτέρα 1η Ιουνίου 1964, η Βουλή της Κυπριακής Δημοκρατίας, έξι μήνες μετά την πραξικοπηματική τουρκανταρσία, ψήφισε τον γενέθλιο νόμο συγκρότησης της Εθνικής Φρουράς.

 

Ο Νόμος 20/1964 υπό τον τίτλο "Ο περί Εθνικής Φρουράς Νόμος" εισήγαγε για πρώτη φορά την υποχρεωτική στράτευση των αρρένων, την συγκρότηση του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) και των διαφόρων μονάδων και σχηματισμών του στρατεύματος. Προς αντιμετώπιση της ένοπλης Τουρκανταρσίας, αρξαμένης από 21 Δεκεμβρίου 1963, είχε συγκροτηθεί εσπευσμένα η Εθελοντική Εθνοφρουρά, οι διάφοροι λόχοι εθελοντών της "Οργάνωσης" μ' επικεφαλής τον υπουργό Πολύκαρπο Γιωρκάτζη, των Κοκκινοσκούφηδων του Βάσου Λυσσαρίδη, του λόχου του Νίκου Σαμψών κ.ά. που μαζί με την Αστυνομία και τα στελέχη του Κυπριακού Στρατού (χωρίς τους Τουρκοκύπριους οι οποίοι εντάχθηκαν στην ένοπλη τουρκική ΤΜΤ) είχαν μέχρι τότε αντιμετωπίσει τις επιθέσεις της ΤΜΤ και της ΤΟΥΡΔΥΚ.

Οι νεοσύστατες μονάδες νεοσυλλέκτων της Ε.Φ. μαζί με λόχους της εθελοντικής Εθνοφρουράς, αντιμετώπισαν την απόπειρα τουρκικής εισβολής και τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας στις μάχες της Τηλλυρίας τον Αύγουστο 1964.

ΤΟΝ ΥΜΝΟ της Εθνικής Φρουράς συνέθεσε τον Οκτώβριο 1964 στο κυλικείο της Παιδαγωγτικής Ακαδημίας στη Λευκωσία ο Μίκης Θεοδωράκης σε στίχους του Άντη Περνάρη.

Πρώτος Αρχηγός της Ε.Φ. ήταν ο αντιστράτηγος Γεώργιος Καραγιάννης. Στην Κύπρο στάλθηκε μυστικά από την Ελλάδα - επί κυβερνήσεως Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου και η ελλαδικη Μεραρχία. Συγκροτήθηκε και η ΑΣΔΑΚ (Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκηση Αμύνης Κύπρου) με Αρχηγό τον στρατηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενή, επικεφαλής όλων των σχηματισμών της Ε.Φ. της Μεραρχίας και της ΕΛΔΥΚ.

Κατατοπιστικό άρθρο είχε δημοσιεύσει το 2014 στα 50χρονα της Ε.Φ. ο ιστορικός Άγγελος Χρυσοστόμου στο 34ο τεύχος του περιοδικού «ΕΘΝΙΚΗ ΦΡΟΥΡΑ & ΙΣΤΟΡΙΑ» που εκδίδει η Διεύθυνση Ιστορίας του Γ.Ε.Ε.Φ.