Τα αιρούμενα σωματίδια, που θεωρούνται από τους πλέον βλαβερους ρύπους για το αναπνευστικό, αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα για την υγείων του ενός τρίτου των κατοίκων της ευρωπαικών πόλεων, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιοποίησε σήμερα ο Ευρωπαικό Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ).

Οπως επισημαίνει η έκθεση, παρα την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην ΕΕ στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών όσο αφορά τη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, πολλές περιοχές της Ευρώπης αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα όσον αφορά τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων και όζοντος.

Τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν τον σοβαρότερο κίνδυνο που παρουσιάζει για την υγεία η ατμοσφαιρική ρύπανση στην ΕΕ και οδηγούν σε πρόωρη θνησιμότητα. Η έκθεση εκτιμά ότι το 2010, το 21 % του αστικού πληθυσμού εκτέθηκε σε υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης απ’ αυτά που προβλέπουν τα πλέον αυστηρά όρια ημερήσιας έκθεσης της ΕΕ, σκοπός των οποίων είναι η προστασία της υγείας. Έως και 30% του αστικού πληθυσμού εκτέθηκε σε επίπεδα συγκέντρωσης λεπτότερων σωματιδίων υψηλότερα από τα (λιγότερο αυστηρά) ετήσια όρια της ΕΕ.

Σύμφωνα με τα επίπεδα αναφοράς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα οποία είναι ακόμη αυστηρότερα από αυτά που επιβάλλει η νομοθεσία της ΕΕ, έως 81% και 95%, αντιστοίχως, των κατοίκων των αστικών κέντρων εκτέθηκαν σε συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων που υπερβαίνουν τις τιμές αναφοράς που έχουν καθοριστεί για την προστασία της υγείας του ανθρώπου, και αυτό καταδεικνύει τον επείγοντα χαρακτήρα της επικείμενης επανεξέτασης της νομοθεσίας για τον ατμοσφαιρικό αέρα.

Αναφορικά με το όζον (O3) τονίζεται ότι μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα και να οδηγήσει σε πρόωρη θνησιμότητα. Το ποσοστό έκθεσης στις πόλεις είναι πολύ υψηλό. Το 97% των κατοίκων αστικών περιοχών της ΕΕ εκτέθηκε το 2010 σε συγκεντρώσεις O3 πάνω από το επίπεδο αναφοράς της ΠΟΥ. Ποσοστό 17% εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις πάνω από την τιμή-στόχο της ΕΕ για το O3. Το 2009, το 22% της καλλιεργήσιμης γης στην Ευρώπη εκτέθηκε σε επιβλαβείς συγκεντρώσεις O3, με συνέπεια τη μείωση της γεωργικής παραγωγής.

Το διοξείδιο του αζώτου (NO2) αποτελεί σημαντική αιτία ευτροφισμού (υπερβολική ανάπτυξη φυτών και φυκιών στο νερό) και οξίνισης, και επίσης συμβάλλει στον σχηματισμό ΑΣ και O3. Το 2010, το 7% των Ευρωπαίων που ζουν σε πόλεις εκτέθηκαν σε επίπεδα NO2 που υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια της ΕΕ. Οι εθνικές εκπομπές οξειδίων του αζώτου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια εκπομπών που προβλέπονται στη νομοθεσία της ΕΕ και στις συμφωνίες των Ηνωμένων Εθνών.

Το Βενζο(α)πυρένιο (BaP) είναι καρκινογόνο. Σημαντικό ποσοστό του αστικού πληθυσμού της ΕΕ (20-29% μεταξύ 2008 και 2010) εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν την τιμή στόχο της ΕΕ, η οποία πρέπει να επιτευχθεί μέχρι το 2013. Η αύξηση των εκπομπών BaP στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, είναι επομένως ανησυχητική.

Όσον αφορά το διοξείδιο του θείου (SO2), επιτεύχθηκε μεγάλη πρόοδος, αναφέρει η έκθεση, επισημαίνοντας ότι οι εκπομπές μειώθηκαν αισθητά τα τελευταία χρόνια, χάρη στη νομοθεσία της ΕΕ που απαιτεί τη χρήση τεχνολογίας καθαρισμού εκπομπών αλλά και καυσίμων με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε θείο. Το 2010 ήταν η πρώτη χρονιά που ο αστικός πληθυσμός της ΕΕ δεν εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις SO2 πάνω από το ανώτατο όριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τέλος, συμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ οι συγκεντρώσεις μονοξειδίου του άνθρακα, βενζολίου και βαρέων μετάλλων (αρσενικό, κάδμιο, νικέλιο, μόλυβδος) στον ατμοσφαιρικό αέρα είναι γενικά χαμηλές, τοπικής κλίμακας και σποραδικές στην ΕΕ, με ελάχιστες υπερβάσεις των ορίων και των στόχων που καθορίζονται από τη νομοθεσία της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να επανεξετάσει τη νομοθεσία της ΕΕ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα σε διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς και θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2013.

Η έκθεση σε ατμοσφαιρικούς ρύπους αυτή μας υπενθυμίζει έγκαιρα τη σημασία που έχει η ποιότητα του αέρα για την υγεία των πολιτών μας, δήλωσε ο Επίτροπος για το περιβάλλον Γιάνεζ Ποτότσνικ, προσθέτοας ότι για το λόγο αυτό επιθυμει να ανακηρυχθεί το 2013 έτος του ατμοσφαιρικού αέρα και θα εστιάσει τις προσπάθειές στην ενίσχυση της νομοθεσίας για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που επισημάνθηκαν στην έκεθση του ΕΟΠ.

Από την πλευρά της η Εκτελεστική Διευθύντρια του ΕΟΠ Jacqueline McGlade, δήλωσε ότι η πολιτική της ΕΕ συνέβαλε στη μείωση των εκπομπών πολλών ρύπων κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά μπορούμε να κάνουμε περισσότερα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή, διότι σε πολλές χώρες, οι συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικών ρύπων εξακολουθούν να υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία και συνιστώμενα όρια που έχουν οριστεί για την προστασία της υγείας των ευρωπαίων πολιτών.