Περίπου ένα στα πέντε παιδιά σήμερα πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης.

Όλοι συμφωνούν πως πρόκειται για ένα “ιδιαζόντως ειδεχθές έγκλημα”, ωστόσο, η κοινωνία μέχρι σήμερα έχει αποτύχει στο να παρέχει αποτελεσματική προστασία σε κάθε παιδί, από τα ειδεχθή εγκλήματα της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Με αφορμή την τελευταία εκστρατεία του Συμβουλίου της Ευρώπης, υπό τον τίτλο “Ένα στα πέντε”, πραγματοποιήθηκε σήμερα στη Λευκωσία επιμορφωτική ημερίδα εκπαιδευτικών, με σκοπό την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης ανηλίκων, καθώς το σχολείο μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος.

Εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη είναι ότι τον περασμένο Ιούλιο, η κυπριακή πολιτεία ψήφισε τον Περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμο του 2014, ενώ την περασμένη εβδομάδα η Βουλή ψήφισε τον κυρωτικό Νόμο της Σύμβασης Λαζαρότε, ενισχύοντας έτσι το θεσμικό της οπλοστάσιο απέναντι στη σεξουαλική κακοποίηση και τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών.

Κάποιοι λένε ότι η αγάπη για τη δικαιοσύνη, που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι, προέρχεται από το φόβο που έχουν για την αδικία. Ακόμη κι αν είναι έτσι, ας είναι ο φόβος που θα κινητοποιήσει για την καταστολή του εφιαλτικού αυτού φαινομένου.

Προς αυτή την κατεύθυνση οδηγούνται και οι προσπάθειες του Συμβουλίου της Ευρώπης, διοργανώνοντας εκστρατείες, με σκοπό να σταματήσει η σεξουαλική βία κατά των παιδιών.

Τα διαθέσιμα στοιχεία του ΣτΕ, δείχνουν ότι ένα στα πέντε παιδιά στην Ευρώπη πέφτουν θύματα κάποιας μορφής σεξουαλικής βίας. Εκτιμάται ότι το 70% έως 85% των περιπτώσεων, ο θύτης είναι κάποιος που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται, ενώ το 37% έως 55% που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ή σεξουαλική εκμετάλλευση μπορεί να παρουσιάσουν μετατραυματικό στρες.

Κατά την ημερίδα, η Γενική Εισηγήτρια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΣτΕ για τα παιδιά, Στέλλα Κυριακίδου ανέφερε πως το σχολείο μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος ενός παιδιού, ωστόσο, σημείωσε πως δεν πρέπει να εθελοτυφλούμε, αφού η καλή διάθεση του εκπαιδευτικού δεν αρκεί, χωρίς την επιστημονική κατάρτισή του.

Κάλεσε το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας να διοργανώσει τα απαραίτητα προγράμματα, για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, προκειμένου η συγκεκριμένη μάστιγα να καταπολεμηθεί.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο βιασμός, το άγγιγμα, η προσέγγιση των παιδιών μέσα από το διαδίκτυο είναι μορφές σεξουαλικής βίας, στοιχεία που τις πιο πολλές φορές περνούν απαρατήρητα. Η  σεξουαλική βία κατά του παιδιού μπορεί να πάρει πολλές μορφές, ενώ τις πλείστες φορές τα παιδιά σιωπούν, γιατί είτε φοβούνται ή είτε απειλούνται τόσο τα ίδια, όσο και η οικογένεια τους, ή ακόμα δεν ξέρουν που να καταγγείλουν τον θύτη.

Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού Λήδα Κουρσουμπά είπε ότι χρειάζεται να αναπτυχθούν οι μηχανισμοί και να δημιουργηθούν οι συνθήκες, που θα δίνουν τη δυνατότητα, η άποψη των παιδιών να ακούγεται, να αξιολογείται και να τροφοδοτεί, σε διαρκή βάση, τις πολιτικές και τα προγράμματα, που σχεδιάζονται και εφαρμόζονται, καθώς, και τις πρακτικές και τις διαδικασίες που ακολουθούνται, προσθέτοντας πως ευθύνη όσων σέβονται και προασπίζονται τα δικαιώματα του παιδιού -και ιδιαίτερα όσων στον επαγγελματικό τους χώρο έρχονται σε επαφή με παιδιά-  είναι να ενεργήσουν, προκειμένου η μάστιγα αυτή να καταπολεμηθεί.

“Η σεξουαλική κακοποίηση και η σεξουαλική εκμετάλλευση παραμένει μια ανοιχτή πληγή για την κοινωνία μας. Προκειμένου να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά, καλούμαστε, η κοινωνία των ενηλίκων, να ενεργήσουμε, με την ωριμότητα που επιβάλλουν οι περιστάσεις. Έχουμε υποχρέωση να ακούσουμε, έστω και τώρα, τι έχουν να μας πουν τα παιδιά. Οφείλουμε να εμπλέξουμε τα παιδιά, ενδυναμώνοντας τα και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τι έχουν να μας πουν”, σημείωσε.

Ο Διευθυντής της Νομικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Εκπρόσωπος Τύπου του Οργανισμού “Hope for Children”, Αντώνης Στυλιανού είπε ότι “αυτή είναι η καταλληλότερη   στιγμή, για να σταματήσουμε όσους βλάπτουν τα παιδιά”, προσθέτοντας πως “είναι καιρός να πάρουμε αποτελεσματικά μέτρα, για την πρόληψη της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης των παιδιών, αφού τα παιδιά δεν είναι μόνο το μέλλον ενός τόπου, αλλά και το παρόν”.

Ο Δρ. Στυλιανού μίλησε για το νομικό πλαίσιο στη Κύπρο και ανέφερε πως “η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί ειδεχθές και αποτρόπαιο έγκλημα”, ενώ πρόσθεσε ότι ελάχιστες περιπτώσεις φτάνουν στην δικαιοσύνη. Επισήμανε, δε, το πόσο σημαντική είναι η ψήφιση από την Κυπριακή Δημοκρατία της κύρωσης της Σύμβασης Λαζαρότε.

Αναφερόμενος στις ποινές που προβλέπονται από νόμο του 2014, ο κ. Στυλιανού είπε ότι για το αδίκημα της σεξουαλικής πράξης με το παιδί, το οποίο δεν έχει φτάσει στην ηλικία συναίνεσης, η ποινή δεν υπερβαίνει τα είκοσι χρόνια, ενώ σημείωσε ότι όταν η σεξουαλική πράξη με παιδί γίνεται στη βάση κατάχρησης θέσης εμπιστοσύνης, εξουσίας ή επιρροής επάνω στο παιδί, η φυλάκιση είναι δια βίου.

Ο Αστυνόμος Β` του Αρχηγείου Αστυνομίας, Κώστας Βέης, είπε μεταξύ άλλων πως κάθε χρόνο η αστυνομία διερευνά κατά μέσο όρο 153 υποθέσεις κακοποίησης παιδιών, εκ των οποίων κατά μέσο όρο οι 40 αφορούν υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης.

Επίσης, σημείωσε πως το 80% των υποθέσεων αυτών καταχωρούνται στο δικαστήριο, προσθέτοντας ότι όπως προκύπτει από τα στοιχεία  στις 3 καταδίκες υπάρχει και μια αθώωση.

Σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς, τα παιδιά θα πρέπει να ξέρουν ότι το σώμα τους τούς ανήκει και ότι κανείς δεν μπορεί να τα αγγίξει ή να τα χαϊδέψει χωρίς την άδειά τους. Ο ειλικρινής και άμεσος διάλογος ήδη από μικρή ηλικία για τη σεξουαλικότητα και τα απόκρυφα σημεία του σώματος, με σωστή χρήση των όρων,  που αφορούν τα γεννητικά όργανα και άλλα σημεία του σώματός τους, θα βοηθήσουν τα παιδιά να αντιληφθούν τί δεν επιτρέπεται.

Η μυστικότητα είναι η τακτική που εφαρμόζουν συνήθως όσοι διαπράττουν το αδίκημα της σεξουαλικής κακοποίησης. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά τη διαφορά μεταξύ καλών μυστικών και κακών μυστικών, αλλά και να καλλιεργήσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης. Οποιοδήποτε μυστικό τους προκαλεί άγχος, αμηχανία, φόβο ή στενοχώρια δεν θεωρείται καλό και επομένως δεν θα πρέπει να το αποκρύπτουν.

Τα κακοποιημένα παιδιά νιώθουν αισθήματα ντροπής, ενοχής και φόβου. Οι ενήλικες θα πρέπει να αποφεύγουν να καλλιεργούν ταμπού γύρω από τη σεξουαλικότητα, αλλά και να φροντίζουν, ώστε τα παιδιά τους να γνωρίζουν σε ποιον να απευθυνθούν, για να μιλήσουν σε περίπτωση που ανησυχούν, στενοχωριούνται ή θλίβονται. Τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν ότι υπάρχουν ειδικοί,  οι οποίοι μπορούν να το βοηθήσουν (δάσκαλοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γιατροί, ο ψυχολόγος στο σχολείο, η αστυνομία), αλλά και τηλεφωνικές γραμμές, τις οποίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να ζητήσουν συμβουλές και βοήθεια.